به گزارش الوقت، با نزدیک شدن ترکیه به زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، ائتلاف اپوزیسیون نیز در تلاش برای معرفی یک نامزد واحد انتخاباتی مقابل اردوغان است. امسال صدمین سالگرد تاسیس جمهوری ترکیه بوده و قرار است سیزدهمین رییس‌جمهوری این کشور در رویدادی زودهنگام و پیش از موعد مقرر، انتخاب شود. انتخابات پیش‌رو قرار است با تصمیم اردوغان در ماه می سال جاری میلادی و یک ماه زودتر از موعد مقرر برگزار شود.
تاریخ برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی ترکیه قطعی شده و این رقابت سیاسی در تاریخ ۱۴ ماه مِی ۲۰۲۳ برابر با ۲۴ اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ برگزار می شود. حتی علی رغم وقوع زلزله مرگبار اخیر در جنوب این کشور با بیش از 45 هزار کشته، اما دولت اردوغان تاکید کرده که مصمم به برگزاری انتخابات در تاریخ مقرر است. با این حال ائتلاف شش حزبی اپوزیسیون ترکیه بر سر معرفی نامزد واحد برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری دچار اختلاف نظر هستند.
این ائتلاف شش حزبی در فروردین ماه امسال برای رقابت در برابر اردوغان تشکیل شد و اعضای آن شامل کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق، مرال آکشنر رهبر حزب خوب، تمل کارا ملا اوغلو رهبر حزب سعادت، علی باباجان رهبر حزب جهش و دموکراسی، احمد داود اوغلو رهبر حزب آینده و گلتکین اویسال رهبر حزب دموکرات بودند که هدف خود را شکست اردوغان در انتخابات ریباست جمهوری بهار 2023 اعلام کردند.
این ائتلاف سرانجام به صورت غیررسمی روز پنج‌شنبه پس از یک سال از تاریخ شکل‌گیری‌اش، کمال قلیچدار اوغلو، رهبر حزب جمهوری‌خواه خلق را به‌عنوان کاندیدای خود انتخاب و معرفی کرد، اما به نظر می رسد که این انتخاب موجب بروز اختلاف و انشعاب در این ائتلاف شده است.
شکاف در میان میز شش نفره مخالفان اردوغان
با وجود معرفی غیر رسمی کمال قلیچدار اوغلو به عنوان نامزد مخالفان اردوغان، اما رویترز گزارش داده است که حزب راست‌گرای «خوب» ترکیه، روز جمعه ۱۲ اسفند از ائتلاف اصلی اپوزیسیون خارج شد و گفت معرفی رهبر بزرگترین حزب اپوزیسیون یعنی قلیچدار اوغلو به عنوان نامزد انتخاباتی میز شش را نپذیرفته است چون او نمی‌تواند رقیبی قدرتمند برای اردوغان باشد.
مرال آکشنر، رهبر حزب خوب، در سخنرانی خود در مقر این حزب در آنکارا گفت که پنج حزب دیگر در ائتلاف بر سر انتخاب کمال قلیچدار اوغلو به توافق رسیده‌اند اما «خوب» به‌عنوان دومین حزب بزرگ حاضر در این اتحاد شش جانبه، در برابر فشارها برای پذیرش او به عنوان کاندیدا سر فرود نمی‌آورد.
آکشنر در مقابل اکرم امام‌اوغلو، شهردار استانبول و منصور یاواش، شهردار آنکارا را که اتفاقا هر دو از حزب جمهوری‌خواه خلق هستند، به عنوان نامزد ریاست‌جمهوری پیشنهاد کرد و گفت بر اساس نظرسنجی‌ها این دو نفر با اختلافی بسیار، در رقابت با اردوغان می‌توانند پیروز انتخابات شوند.
او با اشاره به خروج حزبش از ائتلاف، گفت که میز شش از دیروز توانایی انعکاس خواسته مردم را در تصمیماتش از دست داده است. او از شهرداران استانبول و آنکارا خواست تا «وظیفه» خود را در قبال مردم انجام داده و پیشنهاد نامزدی انتخابات را بپذیرند.
ائتلاف احزاب متناقض
شاید یکی از دلایل وجود شکاف در میان اپوزیسیون ترکیه، وجود گرایش‌های متناقض در میان احزاب حاضر در این ائتلاف باشد. کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق، شخصاً کُرد و علوی است اما شناسنامه سیاسی او و حزب متبوعش، مبتنی بر لائیسم، کمالیسم و اصول سوسیال دموکراسی است. اما شریک اصلی و نزدیک به او یعنی خانم مرال آکشنر رهبر حزب خوب، یک ملی گرای راست افراطی است. این در حالی است که شخصیت دیگر این گروه یعنی تمل کارا ملا اوغلو رهبر حزب سعادت، از مهم ترین شاگردان مرحوم نجم الدین اربکان و اسلامگرا است. اوتنها رهبری است که به سفر رئیس رژیم صهیونیستی به ترکیه، اعتراض و انتقاد کرد.
در این جمع، سیاستمدار دیگری داریم به نام علی باباجان رهبر حزب جهش و دموکراسی. او یک اقتصاددان و دیپلمات کارکشته است که اگر چه خود وخانواده اش در جامعه محافظ کاران اسلامگرای ترکیه از اعتبار و سابقه دور و درازی برخوردارند اما حزبش را می توان ادامه دهنده مسیر لیبرالیسم و بازار آزاد دانست. احمد داود اوغلو رهبر حزب آینده نیز یک محافظه کار است که می توان خط و ربط سیاسی او و حزبش را ملی گرای نئوعثمانی دانست. گلتکین اویسال رهبر حزب دموکرات نیز یک چهره محافظه کار دموکرات است. وجود این احزاب با گرایش‌های مختلف از همان ابتدا نشان می داد که دست یابی به یک نامزد واحد در میان این ائتلاف کاری بس دشوار است.
از سوی دیگر با وجود این که حزب جمهوری خلق ۱۰۰ ساله و هم‌سن جمهوریت ترکیه است، اما ببر اساس نظرسنجی‌ها، ائتلاف ملت متشکل از احزاب شش‌گانه تاکنون نتوانسته است رای‌های خاموش و خاکستری را به خود جلب کند.
با این حال، قلیچداراوغلو در کلیپی که به تازگی در توییتر منتشر کرد، از قصد خود برای گشودن ائتلاف اپوزیسیون به روی احزاب دیگر صحبت کرد. او گفت: »ما باید همه سایه های ترکیه را به این میز دعوت کنیم. این میز باید گسترش یابد. هیچ کس نمی تواند مانع آن شود.»
وضعیت اردوغان پیش از انتخابات
اردوغان به دلیل شرایط اقتصادی بد و عملکرد ضعیف دولتش در رسیدگی به زلزله ماه گذشته میلادی که ده‌ها هزار تن را به کام مرگ کشاند، مورد انتقادات شدیدی قرار گرفته و با چالشی بی‌سابقه بر سر راه حکومت ۲۰ ساله‌اش مواجه است. از چند ماه گذشته بر کسی پوشیده نیست که کمال قلیچداراوغلو، رهبر حزب «مردم جمهوری‌خواه» – که بزرگترین اپوزیسیون ترکیه است – خود را آماده رقابت با اردوغان در انتخابات ۱۴ مه کرده است.
اما دو چهره دیگر از حزب مردم جمهوری‌خواه، یعنی منصور یاواس (شهردار آنکارا) و اکرم امام‌اوغلو (شهردار استانبول) در نظرسنجی‌ها محبوب‌تر از قلیچداراوغلو ظاهر شده‌اند. آکشنر که سابقا وزیر کشور بود و حزبش پس از مردم جمهوری‌خواه، بزرگترین اپوزیسیون در مقابل اردوغان است، این دو شهردار را به قلیچداراوغلو ترجیح می‌دهد. قلیچداراوغلو در ۱۳ سالی که ریاست حزبش را برعهده داشته هرگز نتوانسته در انتخابات سراسر پیروز شود.
یکی از اعضای حزب حاکم ترکیه با استقبال از این دو دستگی در توییتر نوشت: ۱۲ ماه، ۱۲ جلسه؛ اما او هنوز نتوانسته نزدیکترین متحدان خود و شهردارهایش را قانع کند. چطور می‌خواهد ملت را مجاب کند که به او رای دهند!؟
در این شرایط به نظر می‌رسد که وجود شکاف در میان ائتلاف شش حزبی مخالفان اردوغان، فرصت خوبی برای دولت اردوغان است که با وجود کارنامه ضعیف اما در انتخابات ریاست جمهوری آتی نیز رقبایش را شکست دهد.
