الوقت- انتخاب رئیس جمهور لبنان این روزها به بزرگترین معضل سیاسی در این کشور تبدیل شده است و جریانهای سیاسی تاکنون نتوانسته‌اند بر روی گزینه واحد به توافق برسند. اما با تحولات مثبت در منطقه در ماههای اخیر، در عرصه داخلی لبنان هم به نظر می‌رسد گشایش‌هایی ایجاد شده است.
طبق گزارش رسانه‌های عربی تحرکات شتاب زده‌ای که در چند روز گذشته انجام شده است، حکایت از این دارد که نیروهای اپوزیسیون لبنان به توافق بر سر یک نامزد ریاست جمهوری نزدیک شده‌اند و در این راستا دیدارهایی بین نامزد حزب‌الله و جنبش امل انجام شده است. همچنین، سلیمان فرنجیه رئیس حزب «المرده» که گزینه ائتلاف مقاومت است، با ولید البخاری، سفیر عربستان در بیروت گفتگو کرده است و حتی فرستاده قطر هم اخیرا به لبنان سفر کرده تا با رهبران این کشور دیدار و گفتگو کند، اما با این حال نمی‌توان گفت که همه اختلافات برای انتخاب رئیس جمهور پایان یافته یا قطعی شده است.
باتوجه به اینکه بخش زیادی از تحولات لبنان از سوی قدرتهای خارجی هدایت می‌شود تا زمانی که این کشورها در مسیر ثبات سنگ‌اندازی کنند، توافق سیاسی در لبنان رویایی دست نیافتنی خواهد بود. حزب‌الله، سلیمان فرنجیه را به عنوان نامزد خود برای ریاست جمهوری معرفی کرده است اما برخی جریانهای سیاسی که تابع سیاستهای عربستان سعودی هستند با گزینه حزب‌الله مخالفت کرده‌اند و قطر هم روی جوزف عون، فرمانده ارتش لبنان به عنوان گزینه ریاست جمهوری تاکید دارد ولی تاکنون اجماعی بر سر این نامزدهای احتمالی انجام نشده است.
اپوزیسیون لبنان ادعا می‌کند که ائتلاف شیعه باید نامزد نهایی خود را قبل از موعد مقرر تعیین شده پارلمان برای انتخاب رئیس جمهور اعلام کند. دو جریان مسیحی، «قوات اللبنانیه» به رهبری سمیر جعجع و «جنبش میهنی آزاد» به رهبری جبران باسیل که متحد حزب‌الله است، با نامزدی سلیمان فرنجیه مخالفت کرده‌اند ولی مقامات حزب‌الله گفته‌اند با وجود مخالفت هم‌پیمان خود، روی انتخاب فرنجیه مصمم هستند. برخی کارشناسان معتقدند که تحولات منطقه در ماههای اخیر در توافق احتمالی احزاب لبنانی بر سر گزینه واحد برای ریاست جمهوری تاثیرگذار خواهد بود.
این درحالی است که دو ماه پیش ایران و عربستان پس از هفت سال تنش، برای ازسرگیری روابط دیپلماتیک توافق کردند و پس از آن روند تحولات در منطقه هم به سمت همگرایی بیشتر پیش رفته است. موافقت کشورهای عربی برای بازگشت سوریه به اتحادیه عرب و اعلام آمادگی برخی اعراب برای بهود روابط با ایران، می‌تواند در تحولات داخلی لبنان هم تاثیر مثبتی بر جای بگذارد. همچنانکه دو هفته پیش برخی منابع اعلام کردند که عربستانی‌ها سعی دارند با نمایندگان حزب‌الله دیدار کنند و این احتمال وجود دارد که ملاقات فرنجیه با سفیر ریاض هم بنابه توصیه حزب‌الله انجام شده باشد تا به سعودیها این اطمینان را بدهد که در صورت انتخاب شدن می‌تواند روابط خوبی با عربستان داشته باشد.
این مسئله مبرهن است که رهبران مخالف لبنان از جمله سمیر جعجع مهره سعودیها هستند و اگر ریاض به آنها چراغ سبز بدهد که اختلافات با حزب‌الله را کنار بگذارند، مسیر ثبات در لبنان هم هموار خواهد شد. پس از توافق اخیر ایران و عربستان سعودی، ولید البخاری، سفیر این کشور در بیروت گفته بود که انتخاب رئیس جمهور لبنان به نظر جریانهای سیاسی این کشور بستگی دارد و ریاض از هر انتخاب لبنانی‌ها حمایت خواهد کرد.
فقط تا 15 ژوئن فرصت باقی است
حزب‌الله که در یکسال گذشته بارها آمادگی خود را برای حل اختلافات و انتخاب رئس جمهور و نخست وزیر جدید اعلام کرده بود همچنان دست یاری به سوی سایر احزاب دراز کرده است تا با همکاری همدیگر بر بحرانهای کشورشان فائق آیند و این مسئله در سخنرانی‌های مکرر سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله هم تاکید شده است.
نبیه بری، رئیس پارلمان لبنان هفته گذشته خطاب به احزاب سیاسی این کشور اعلام کرد که فقط تا 15 ژوئن (25 خرداد) مهلت دارند رئیس جمهور جدید را انتخاب کنند و از همه گروهها خواست تا هر چه زودتر در اینز مینه رایزنی کنند. معاون دبیرکل حزب‌الله هم در بیانیه‌ای گفت که ما گزینه خود را به کسی تحمیل نمی‌کنیم و هر حزبی گزینه مدنظر خود را معرفی کند تا در پارلمان بر سر آن رای‌گیری کنیم.
ائتلاف حزب‌الله و جنبش امل پیش از این تصمیم خود را بر روی نامزدی سلیمان فرنجیه اتخاذ کرده و قرار است در جلسه آتی پارلمان حضور پیدا کنند تا در صورت متقاعد شدن دیگر احزاب، به انسداد سیاسی چند ماهه پایان دهند.
پیش از این 11 جلسه در پارلمان رای گیری انجام شده است اما تاکنون هیچ یک از نامزدهای ریاست جمهوری نتوانسته حد نصاب آرا را کسب کنند. هر چند دیگر جریانهای سیاسی نظر نهایی خود را در این باره اعلام نکرده‌اند و هنوز معلوم نیست که جلسه آتی پارلمان به چه سمت و سویی خواهد رفت اما از ظواهر امر پیداست که با میانجیگری‌های منطقه‌ای این بار شانس انتخاب رئیس جمهور بالا رفته است.
طبق قانون اساسی لبنان، برای انتخاب رئیس جمهور در دوره اول رای گیری بر اساس رای دو سوم نمایندگان شرکت کننده و در دوره‌های بعدی کسب اکثریت نصف بعلاوه یک ضروری است، یعنی حداقل 65 کرسی از 128 کرسی پارلمان، اما هیچ یک از گروهها از این میزان آرا برخوردار نیستند و مجبورند که بر سر یک گزینه واحد توافق کنند.
وزن سیاسی جنبش میهنی آزاد
حزب‌الله برای اینکه گزینه خود را بر کرسی ریاست جمهوری بنشاند به حمایت مسیحی‌های «جنبش میهنی آزاد» نیاز دارد و گفته می‌شود که هفته آینده نماینده حزب‌الله با جبران باسیل در این زمینه گفتگو خواهد کرد تا موافقت آنها را برای انتخاب فرنجیه جلب کند. به رغم حمایت حزب‌الله از فرنجیه، اما مقامات این جنبش بارها اعلام کرده‌اند که اگر جریانهای سیاسی گزینه بهتری داشته باشند، برای بازگشت ثبات به کشور از آن حمایت خواهد کرد.
سید حسن نصرالله هم در یکی از سخنرانی خود درباره پرونده ریاست‌جمهوری لبنان گفته است که هرچند «ژوزف عون» گزینه انتخابی و اول حزب‌الله برای ریاست‌جمهوری آینده این کشور نیست اما راه را به روی او نمی‌بندد و اگر اجماعی درباره این گزینه وجود داشته باشد حزب‌الله مخالفت نمی‌کند. به عبارت دیگر حزب‌الله به دنبال تحمیل هیچ گزینه‌ای برای ریاست‌جمهوری آینده لبنان نیست و متناسب با منافع لبنان از هر راهکار و گزینه‌ای برای پایان دادن به وضعیت خلأ سیاسی در این کشور استقبال می‌کند.
حزب الله با این موضع شفاف و رسمی هر گونه بهانه تراشی را از مخالفان می‌گیرد تا در مسیر ثبات سیاسی کارشکنی نکنند. زیرا جریانهای سیاسی مخالف وابسته به قدرتهای خارجی، در سالهای اخیر تلاش کرده‌اند با ایجاد بحران در لبنان، اینگونه وانمود کنند که حزب‌الله مقصر اصلی این تشنج و ناامنی‌ها است اما مقاومت ثابت کرده که منافع ملی بر منافع حزبی ارجحیت دارد و در ماجرای تامین سوخت لبنان از سوی ایران حسن نیت خود را نشان داد و اکنون ریش و قیچی دست بقیه احزاب است تا میزان جدیت خود را برای عبور از بحران سیاسی و اقتصادی نشان دهند.
در سوی دیگر میدان هم رهبران اپوزیسیون در حال سبک و سنگین کردن وزن گزینه‌های خود هستند و هر چند نامی از گزینه‌های احتمالی به میان آورده نشده است، اما در جلسه آتی پارلمان آنها نیز از گزینه خود رونمایی خواهند کرد. برخی منابع ادعا کرده‌اند که گزینه مخالفان شاید بیشتر از فرنجیه رای بیاورد و این به آراء جنبش میهنی آزاد بستگی دارد که از کدام طیف سیاسی حمایت کنند و رایزنی‌ها با نمایندگان این حزب در جریان است.
اگرچه جنبش میهنی آزاد با گزینه فرنجیه مخالف است اما نامزدی را هم نمی‌خواهد که حزب‌الله نظر مثبتی روی آن ندارد. یک مقام نزدیک به جبران باسیل گفته که آنها با فرنجیه مخالف هستند اما با این حال نمی‌خواهند کشور به سمت بحران عمیق به پیش برود و خواستار فردی هستند که بتواند با جهان خارج تعاملات خوبی داشته باشد و بتواند منافع لبنانی را تامین کند.
برخی رهبران اپوزیسیون مدعی هستند که اگر با فرنجیه همراه باشند منافع بیشتری نصیب از آنها خواهد شد ولی آنها ترجیح می‌دهند که منافع ملی را به جای منافع شخصی در اولویت قرار دهند. این ادعاها درحالی است که رهبران مخالف در یکسال گذشته نشان دادند که تحت تاثیر سیاستهای عربستان و آمریکا در مسیر صلح و ثبات در لبنان سنگ‌اندازی می‌کنند و بیشتر منافع خارجی‌ها را تامین می‌کنند تا ملت لبنان.
به گفته برخی منابع رسانه‌ای، این احتمال وجود دارد که در جلسه آتی پارلمان برخی جریان‌ها بخواهند با عدم حضور در جلسه رای گیری برای انتخاب رئیس جمهور، شرکت نکنند تا از اکثریت بیفتد. این مسئله سبب می‌شود تا بحران خلاء ریاست جمهور کماکان ادامه داشته باشد و سبب تعمیق بحران سیاسی و اقتصادی لبنان خواهد شد.
توافق اخیر ایران و عربستان که با عادی سازی روابط اعراب با دولت سوریه و کاهش تنشها در یمن همراه بود در عرصه سیاسی لبنان هم می‌تواند موثر واقع شود و به نظر می‌رسد این بار با توافقات منطقه‌ای، جریانهای لبنانی بتوانند از این بحرانها عبور کرده و شرایط نامساعد کشورشان را سر و سامان دهند.
