جهانی انرژی طی یک سال گذشته با فراز و نشیب های متعددی روبرو شده است. طی یک سال گذشته، قیمت نفت در ماه می سال ۲۰۲۳ با کاهش ۱۱ درصدی در بازه زمانی یک ماهه، به کف خود روی ۶۸ دلار رسیده و سپس بار دیگر روند افزایشی خود را پیش گرفت. اما طی روزهای گذشته، قیمت نفت بار دیگر به کانال ۸۰ دلاری بازگشته و اکنون سوال مهم فعالان بازار نفت این است که روند قیمت طی ماه های آتی به کدام سمت و سو حرکت خواهد کرد؟
در مقطع زمانی فعلی با توجه به شرایط نامساعد و ناپایدار حاکم بر محیط سیاسی و اقتصادی بین الملل، بازار نفت نیز درست مانند هر بازار دیگری عمدتا نیازمند تحلیل فاندامنتال است تا تکنیکال. عدم تحلیل صحیح شرایط فاندامنتال حاکم بر بازار و محاسبه اشتباه برآیند فاکتورهای موثر بر آن می تواند ضرر احتمالی بزرگی را شامل حاصل سرمایه گذاران نماید. به همین دلیل، در ادامه سعی خواهیم کرد به مهمترین عوامل فاندامنتال تاثیرگذار بر بازار نفت بپردازیم.
تشدید تنش در دریای سرخ و خلیج فارس
مهمترین فاکتور تعیین کننده قیمت نفت، وضعیت دریای سرخ و البته تنش میان ایران و آمریکا در خلیج فارس است. افزایش درگیری میان حوثی ها و کشتی های عبوری وابسته به رژیم صهیونیستی و یا دولت های غربی حامی آنها، هر روز بر دامنه ناپایداری سیر تانکرهای نفتی در منطقه دریای سرخ می افزاید. غرق شدن کشتی بریتانیایی مورد هدف نیروهای حوثی در هفته گذشته و درخواست آنها از شرکت های حمل و نقل بین المللی دریایی برای کسب مجوز پیش از ورود به آب های دریای سرخ، جنس این تنش ها را موارد مرحله جدیدی کرده و به احتمال زیاد، طی هفته های آتی باید شاهد کاهش بیشتر تردد تانکرهای نفتی از دریای سرخ و کانال سوئز باشیم.
با اینحال، تنش میان واشنگتن و تهران نیز طی روزهای اخیر به دلیل صدور حکم توقیف دادگاه ایرانی مبنی بر توقیف محموله نفتی ۵۰ میلیون دلاری نفتکش «ادونتیج سوییت»، متعلق به آمریکا نیز صحنه تازه ای در تنش های دو طرف گشوده است. اگرچه، این اقدام ایران در تلافی حرکت مشابه ایالات متحده در توقیف نفکش ایرانی انجام شده، اما از منظر بازرگانی چنین اقداماتی از سوی دو طرف می تواند تاثیر آشکاری بر کشتیرانی خلیج فارس بر جای گذاشته و به التهاب بیشتر قیمت ایجاد شده در بازار کمک نماید.
اقدام عربستان و روسیه برای کاهش تولید نفت
نکته مهم دیگری که شوک چشمگیری به قیمت نفت در بازارهای جهانی وارد آورد، تصمیم عربستان و روسیه برای کاهش تولید نفت خود تا پایان ماه ژوئن بود. با این حساب، عربستان در مدت زمان یاد شده روزانه ۹ میلیون بشکه نفت تولید و صادر خواهد نمود.
از سوی دیگر، روسیه نیز به عنوان یکی دیگر از اعضای مهم اوپک پلاس اعلام کرده که قصد دارد ۴۷۱ هزار بشکه دیگر را از سبد نفتی خود برای نیمه دوم سال جاری میلادی کاهش دهد. اوپک نیز با صدور بیانیه ای جداگانه، از کاهش ۲.۲ میلیون بشکه ای عرضه نفت توسط کشورهای عضو (از جمله عربستان و روسیه) خبر داد. کاهش عرضه نفت از سوی اوپک پلاس به بازارهای جهانی می تواند در صورت افزایش تقاضا، منجر به ایجاد تورم جدید در قیمت حامل های انرژی در سطح جهانی شود.
این در حالیست که تحریم های اخیر نفتی آمریکا علیه روسیه نیز منجر به پا پس کشیدن خریداران بزرگ نفت این کشور از جمله هند شده است. با توجه به مصرف بالای نفت هند به عنوان دومین وارد کننده نفت آسیا، اکنون دهلی نو می بایست به دنبال تامین کننده جدید بگردد. این در حالیست که همزمان، از میزان نفت صادراتی نیز کاسته شده که می تواند مشکل هند در تامین نفت خود را دوچندان ساخته و ثبات قیمت بازار را بر هم بزند.
اقتصاد چین، تنها فاکتور منفی در افزایش قیمت نفت
اگرچه اقتصادهای بزرگ اروپا به ویژه آلمان نیز طی ماه های اخیر دچار رکود نسبی اقتصادی شده و از میزان واردات نفتی آنها کاسته شده، اما همچنان تعیین کنندگی در وضعیت عرضه و تقاضا و همچنین قیمت های بازار در دستان چین، به عنوان بزرگترین وارد کننده نفت و اقتصاد دوم جهان است. هر قدر شاهد رونق اقتصادی بیشتر و مثبت تر شدن شاخص های مهم اقتصادی در چین باشیم، به همان نسبت نیز میزان تقاضا برای خرید و واردات نفتی افزایش یافته و در نتیجه، بازار بهتری در انتظار نفتی ها خواهد بود.
اما در شرایط فعلی، اقتصاد چین همچنان با ضعف های زیادی دست و پنجه نرم می کند. «لی کیانگ» نخست وزیر چین در جریان سخنرانی اوایل اسفند ماه خود در میان رهبران حزب کمونیست چین اعلام کرد که پیش بینی رشد اقتصادی این کشور برای سال ۲۰۲۴ همچنان بدون تغییر و در کانال ۵ درصد قرار دارد. این در حالیست که طی هفته های نخست سال جاری میلادی، نهادهای بین المللی بزرگی چون صندوق بین المللی پول و بانک جهانی، میزان برآورد خود از رشد اقتصادی چین را بهبود بخشیده و معتقد بودند که اقتصاد پکن طی ماه های آتی، بار دیگر در مسیر روندی صعودی قرار خواهد گرفت.
با اینحال، ضعف در بازارهای مصرف کالاهای چینی در داخل و خارج از این کشور، منجر به کاهش کشش بازار و در نتیجه، فعالیت واحدهای تولیدی در این کشور شده است؛ روندی که همچنان نیز ادامه داشته و سخنان لی کیانگ نشان دهنده ادامه آن برای ماه های آتی است. در حقیقت، اقتصاد ضعیف چین تنها عامل مهم منفی تاثیرگذار بر قیمت جهانی نفت محسوب شده که می تواند منجر به کاهش کشش بازار برای تجربه قیمت های بالاتر شود.
با اینحال، ادامه روند تنش ها در دریای سرخ می تواند تاثیرات غیر قابل محاسبه ای بر قیمت نفت طی هفته آتی بر جای بگذارد. در صورت ادامه روند کاهشی تردد تانکرهای نفتی و عرضه نفت به بازارهانی و علیرغم کاهش تقاضا از سوی چین، باز هم می توان شاهد افزایش بیشتر قیمت نفت در بازارهای جهانی بود./ بازار
