بهگزارش مرکز مطالعات سورین، نشریه دیسپچ در یادداشت تازه خود بهقلم «آندره استریکر» «آنتونی روجیرو» نوشت: دولت بایدن در ماه ژوئن زمانی که واشنگتن و متحدان اروپاییاش را به دلیل عدم همکاری در تحقیقات درباره فعالیتهای هستهای گذشته سرزنش میکرد، به پیروزی دیپلماتیکی دست یافت ولی این حرکت مثبت کوتاهمدت بود.
ماه گذشته، «محمد اسلامی» -رئیس سازمان انرژی اتمی ایران- همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را رد کرد و اعلام کرد که توافق هستهای سال 2015 با ایران، کشورش را از کاوش در فعالیتهای هستهای گذشته مبرا میکند.
او گفت که این مسائل کاملا بسته شده است و بازگشایی نخواهد شد.
پاسخ ایران پس از سالها با توجه به عدم همکاری با تحقیقات آژانس، تعجبآور نیست. حکومت ایران به دنبال مذاکراتی، با هدف احیای توافق سال 2015 که رسماً به عنوان برجام شناخته میشود، است.
واشنگتن و اروپا نباید دوره جدید مذاکرات را جدی بگیرند، آنها باید مذاکرات را پایان دهند و نشست ویژه آژانس بینالمللی انرژی اتمی را فراخوان کنند تا به ایران مهلت قاطع برای انجام تعهدات خود داده شود.
اگر این کشور به آن پایبند نیست، باید تحریمهای بینالمللی تازهای علیه این کشور ایجاد شود.
ایران بهعنوان یکی از طرفهای معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای، قانوناً موظف است تمامی سایتهایی را که در آن مواد هستهای تولید میکند، اعلام کند و با تحقیقات آژانس با هدف تضمین صلحآمیز بودن برنامه اتمی خود همکاری کند. این تعهد کاملاً جدا از تعهدات بر اساس برجام است.
این یک گام به جلو بود، اما جو بایدن بیشتر موانع را برای پاسخگویی ایران ایجاد کرد. علیرغم تلاشهای دولت بایدن برای مقصر دانستن ناکامیهای سیاست ایران در خروج از برجام، بنا بر گفتهی ترامپ، فاحشترین پیشرفتهای هستهای ایران در دوران ریاستجمهوری بایدن اتفاق افتاد.
رئیسجمهور با وعده لغو تحریمهای ایران در ازای بازگشت به توافق وارد دفتر ریاستجمهوری شد.
او سپس به حکومت ایران فرصت تنفسی برای تحریمهای آمریکا داد، تحریمهایی که حاکمان ایران برای تحکیم روابط با چین و روسیه و تقویت اقتصاد مقاومتی خود استفاده کردند.
ایران آشکارا از بایدن میخواهد که به تحقیقات آژانس بینالمللی انرژی اتمی پایان دهد، درست همانطور که دولت اوباما تحقیقات مشابهی را برای اطمینان از اجرای توافق هستهای سال 2015 متوقف کرد.
براساس مفاد توافق هستهای، قدرتهای جهانی آژانس بینالمللی انرژی اتمی را موظف کردند تا «گزارش نهایی» را برای ارزیابی ابعاد نظامی احتمالی برنامه هستهای ایران منتشر کند.
ایران برای بازرسان، سنگاندازی میکند، اما شورای حکام آژانس در ماه دسامبر سال 2015 به تعلیق این تحقیقات رای داد تا مبادا مانع اجرای توافق برجام شود. اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی زمانی به این تصمیم اشاره میکرد که مدعی شد برجام، ایران را از تحقیقات مربوط به فعالیتهای هستهای گذشته مصونیت داده است.
دولت بایدن راه دیپلماتیک را امتحان کرد، اما ایران با حسننیت عمل نکرده است. کاخ سفید و اروپا باید به زودی برای جلوگیری از هستهای شدن ایران اقدام کنند.