تیموثی رایت در گزارشی که وب سایت موسسه بینالمللی مطالعات راهبردی انگلیس منتشر کرد، برنامههای مختلف موشکهای فرا صوت اروپا را به تفصیل بررسی کرده و به تشریح کاربرد و پیامدهای احتمالی آنها برای ثبات اروپا پرداخته است.
بر اساس این گزارش، اگرچه در حال حاضر توسعه این سامانهها موضوعی چالش برانگیز است، اما روندهای مربوطه نشان دهنده اشاعهی تدریجی «دانش صریح و ضمنی» در این حوزه است؛ امری که در نهایت میتواند با کاهش هزینههای تولید، استفاده از این فناوریها را مقرونبهصرفهتر و امکان دسترسی به آنها را بیشتر کند. با توجه به موانع ناکافی در عرصه منع اشاعه و افول تدریجی معماریِ کنترل تسلیحات مربوط به دوران جنگ سرد، این احتمال وجود دارد که در 10 تا 15 سال آینده چندین کشور اروپایی به استفاده از این سامانهها روی آورند.
در بخش نتیجهگیری و توصیههای ارائه شده برای مدیریت اشاعه و محدود کردن بیثباتی در این گزارش آمده است: گسترش بالقوه موشکهای کروز فرا صوت (HCM) و پرتابههای فرا صوت (HGV)، سیاست گذاران اروپایی را با مشکلات فراوانی مواجه میکند.
برخی از این مسائل موضوعاتی جدید نیستند، با این حال، با توجه به افزایش خطر رویارویی میان روسیه و کشورهای اتحادیه اروپا و ناتو و تمایل بسیاری از پایتختهای اروپایی به داشتن این قابلیتها، این موضوع امنیتی باید بیشتر مورد بررسی و مدیریت قرار گیرد.
در این گزارش هشت توصیه برای اتحادیه اروپا، کمیسیون اروپا، کشورهای عضو اتحادیه اروپا و سیاست گذاران کشورهای عضو ارایه شده است:
اول، سیاست گذاران کشورهای عضو اتحادیه اروپا باید همتایان روسی و آمریکایی خود را تشویق کنند تا در اولین فرصت ممکن، مذاکرات درباره قابلیتها و اثرات فناوریهای با سرعت بالا را ادامه دهند. این گفتگوها سازوکاری ارزشمند را برای آمریکا و روسیه فراهم میکند تا با یکدیگر درباره چالشها و فرصتهای تلفیق فناوریهای موشکی نوظهور مذاکره کنند.
دوم، کشورهای عضو اتحادیه اروپا که توسعه یا دستیابی به قابلیتهای HCM یا HGV، یا هر دو را در نظر دارند، باید قبل از تصمیمگیری درباره به دست آوردن آنها، ارزیابیهای ملی کاملی درباره نیاز، هدف و پیامدهای این سیستمها انجام دهند تا مشخص شود که از آنها برای چه ماموریتهایی استفاده خواهد شد و آیا شکافهایی قابل شناسایی در این قابلیتها وجود دارد یا خیر. انجام این کار سیاستهای ملی بعضا متناقض در خصوص دستیابی به فناوریهای با سرعت بالا را هماهنگ میکند و تصمیماتی را که بدون توجه کافی به الزامات ملی و پیامدهای منطقهای اتخاذ میشوند، محدود خواهد ساخت.
سوم، ارزیابیهای ملی میتواند با کمک فعالیتهای چندجانبه سازماندهی شده توسط کمیسیون تقویت شود. این امر فرصتهایی را برای کشورهای عضو فراهم میکند تا درباره پیامدهای برنامههای موشکی منطقهای بحث و نگرانیها را مطرح کنند.
چهارم، اتحادیه اروپا باید با درخواست از دولتهای اروپایی برای شفافتر بودن در مورد ماهیت و اهداف برنامههای نظامی HGV و HCM در ازای تبال اطلاعات با رقبا، شفافیت را میان اعضای خود ارتقاء دهد. این امر میتواند شامل ارائه اطلاعات فنی در مورد سیستمها و دکترین مرتبط با آن باشد.
پنجم، کمیسیون اروپا باید از اختیارات قانونی خود استفاده و اعلامیهای یکجانبه تهیه کند که به تصویب همه کشورهای عضو اتحادیه اروپا برسد تا از توسعه HCM و HGV با قابلیت دوگانه چشم پوشی کنند. ابهام در خصوص کلاهکها در موشکهای بالستیک و کروزِ موجود، خطر تشدید محاسبات غلط را در اروپا و دیگر مناطق به دنبال دارد. اگر این اعلامیه به امضای تعدادی کافی از کشورهای اروپایی برسد، میتواند این فرصت برای اتحادیه اروپا ایجاد کند که سایر کشورهای غیر منطقهای را هم متقاعد کند تا به آن متعهد شوند.
ششم، شورای اتحادیه اروپا باید به اجماع توافق کند که کشورهای عضو اتحادیه سیستمهای مسلح HCM و HGV متعارف دوربرد را توسعه ندهند و متعاقباً از «سرویس اقدامات خارجی اروپا» برای ترویج ممنوعیت جهانی توسعه، آزمایش، استقرار و استفاده از چنین سیستمهایی استفاده کند. اگرچه ممنوعیت جهانیِ یک نوع خاص از موشک، خواستهای جاه طلبانه است، اما سیاستگذاران باید سعی کنند این نوع فناوری را قبل از آن که به کارگرفته شود، محدود کنند، زیرا احتمالاً دولتها پس از به خدمت گرفتن آن، تمایل بسیاری به انکارش خواهند داشت.
هفتم، کمیسیون اروپایی باید با توجه به فضای امنیتی کنونی در اروپا، دامنه تحریمهای خود را گسترش دهد تا نهادهای دیگری از روسیه را که در توسعه و تولید فناوریهای موشکی با کاربرد دوگانه دخیل هستند، نیز شامل شود. با توجه به اینکه بسیاری از فناوریهای فرا صوت (و همچنین مادون صوت و فرا صوت) که توسط این نهادها توسعه یافتهاند، کاربردهای غیرنظامی و نظامی دارند، کمیسیون باید اضافه کردن این نهادها به فهرست تحریم را در نظر بگیرد.
هشتمین و آخرین توصیه این است که کشورهای عضو اتحادیه اروپا و «سرویس اقدامات خارجی اروپا» باید با هماهنگی یکدیگر اقدام کنند تا از ابزارهای ممکن برای اصلاح و احیای توافقات موجود در عرصه منع اشاعه (مانند رژیم کنترل فناوری موشکی و کردارنامه لاهه) برای پاسخگویی بهتر به تهدیدات موشکی موجود و نوظهور استفاده کنند. این دو سازوکار ارزشمند برای آن که در عصر تغییرات سریع فناوری، متناسب باشند، نیاز به رسیدگی دارند و سیاستگذاران اتحادیه اروپا و تحلیلگران کشورهای عضو پیشنهاداتی ارزشمند در خصوص چگونگی دستیابی به این امر ارائه کردهاند.
در نتیجه، به نظر میرسد دستیابی یا حتی اندیشیدن به اقدامات منع اشاعه و کنترل تسلیحات در حالی که نیروهای روسیه تهاجم علیه اوکراین را ادامه میدهند، امری ساده لوحانه به نظر رسد، به ویژه در حالی که دیگر اقدامات در زمینه کنترل تسلیحاتی هم متوقف شدهاند. با این حال، دقیقاً به همین دلایل است که باید به دنبال تدابیری برای کنترل تسلیحات و کاهش خطر بود تا احتمال استفاده از تسلیحات غیرقابل کنترل در اروپا و خطر محاسبه اشتباه در صورت وقوع یک مشکل را کاهش داد.