آیا ترکیه تنگه‌ها را می بندد؟

قبل از پاسخ دادن به اینکه آیا درخواست سفیر اوکراین امکان پذیر است یا خیر، باید به کنوانسیون مونترو نگاه کنیم که رژیم عبور از تنگه‌های چاناک‌کالا و استانبول را تنظیم می‌کند. کنوانسیون مونترو در سال ۱۹۳۶ برای مدیریت رژیم عبور از تنگه‌ها و تعیین محدودیت‌های بارگیری در دریای سیاه برای کشورهای غیر ساحلی امضا شد.
کنوانسیون‌ها عمدتاً از آزادی دریانوردی از طریق تنگه‌ها حمایت می‌کنند، اما ترکیه این اختیار را دارد که در صورت وقوع یا قریب الوقوع بودن یک جنگ تمام عیار، تنگه‌ها را به روی کشتی‌های کشورهای متخاصم ببندد. مواد ۲۰ و۲۱ کنوانسیون اختیارات ترکیه را در مورد رژیم عبور کشتی‌های دریایی در زمان جنگ یا زمانی که جنگ قریب‌الوقوع است، تعریف می‌کند.
اگر ترکیه متخاصم نباشد؛ کشتی‌های تجاری تحت هر پرچم یا با هر نوع محموله از آزادی عبور و مرور و دریانوردی در تنگه برخوردار خواهند بود. اما اگر ترکیه متخاصم است؛
کشتی‌های تجاری که متعلق به کشور در حال جنگ با ترکیه نیستند، به شرطی که به هیچ وجه به دشمن کمک نکنند، از آزادی عبور و مرور و دریانوردی در تنگه برخوردار خواهند بود. این کشتی‌ها باید روزانه وارد تنگه‌ها شوند و عبور آنها از مسیری که در هر مورد توسط مقامات ترکیه مشخص شده، انجام می‌شود. همچنین عبور کشتی‌های جنگی کاملاً به صلاحدید دولت ترکیه واگذار می‌شود
این مواد بیانگر آن است که ترکیه می‌تواند مانع عبور کشتی‌های جنگی شود، حتی اگر به طور فعال در جنگ شرکت نداشته ولی احتمال وقوع جنگ وجود باشد.
یکی دیگر از جنبه‌های مهم کنوانسیون این است که ترکیه اختیار تعلیق محدودیت‌های بارگیری در دریای سیاه را دارد، به این معنی که اگر ترکیه از صلاحدید خود در این زمینه استفاده کند، کشتی‌های جنگی متحدان ترکیه می‌توانند وارد دریای سیاه شوند.
در واقع، درخواست اوکراین امکان پذیر بوده اما برای ترکیه خطرناک است. ترکیه این اختیار را دارد که طبق اصول مندرج در کنوانسیون مونترو، تنگه‌ها را ببندد. با این حال برخی محدودیت‌های سیاسی وجود دارد.
اولین مسئله این است که ترکیه برای کنوانسیون ارزش زیادی قائل بوده و قوانین رژیم را با دقت اجرا کرده است. زیرا ترکیه این کنوانسیون را جزء مهم امنیت و ثبات دریای سیاه می‌داند. در نتیجه، اگر ترکیه به اوکراین «بله» بگوید، تقریباً به طور قطع این قانون را برای هر دو طرف اعمال خواهد کرد. این بدان معناست که حتی اگر ناتو تصمیم به استقرار کشتی‌های جنگی در دریای سیاه بگیرد، غیرممکن خواهد بود.
اگر ترکیه از صلاحدید خود صرفاً به نفع اوکراین استفاده کند، روسیه ممکن است اعتراض کند و با متهم کردن ترکیه به نقض بی‌طرفی احتمالا آن را تلافی کند.
موضوع دوم این است که استقرار روسیه در دریای سیاه قبلاً تکمیل شده است. ناوگان دریای سیاه به اندازه کافی قدرتمند است که ارتباط اوکراین با دریای سیاه را از طریق محاصره قطع کند. علاوه بر این، روسیه با عبور از آبراه دون-ولگا همچنان می‌تواند ناوگان دریای سیاه را تقویت کند.
بنابراین بستن تنگه‌ها تلاشی بیهوده برای بازدارندگی روسیه خواهد بود و به نظر می‌رسد ترکیه در طول جنگ بی‌طرف بماند. اگر ناتو تصمیم بگیرد در درگیری شرکت کند، احتمالاً موازنه‌های ظریف حمایتی از اوکراین نه تنها توسط ترکیه بلکه سایر کشورها در نظر گرفته می‌شود.