به‌گزارش مرکز مطالعات سورین، وبگاه امواح مدیا در یادداشت خود نوشت: اظهارات اخیر وزیر دفاع ایران گمانه‌زنی‌هایی را برانگیخته است مبنی بر اینکه توافق با روسیه برای خرید جت‌های جنگنده‌ی پیشرفته با شکست مواجه شده است.
در حالی که سخنگوی وزارت دفاع سعی داشت که چنین گزارش‌هایی را کم‌اهمیت جلوه دهد، تلویحاً اظهار داشت که ایران در حال حاضر نیازی به خرید تجهیزات نظامی ندارد.
این در حالی است که فرمانده نیروی هوایی ارتش این کشور تأکید داشته است که جمهوری اسلامی «نیاز» دارد ناوگان قدیمی هواپیماهای جنگی خود را نوسازی کند.
«محمدرضا آشتیانی» -وزیر دفاع- سی‌ویک تیرماه در گفتگو با خبرنگاران اظهار داشت که قرارداد خرید هواپیماهای سوخو-۳۵ از روسیه، به‌هم‌خورده است.
وزیر دفاع در پاسخ به پرسشی درباره‌ی وضعیت این «توافق ادعایی» گفت: «ما قراردادی برای خرید گذاشتیم، اما به این نتیجه رسیدیم که توانمندی تولید در داخل برای خودمان فراهم شده است.»
آشتیانی ضمن بیان اینکه صنعت هوانوردی ایران «در شرایط بسیار خوبی است»، اظهار داشت: «اگر زمانی احساس نیاز کنیم، این مسئله را ممکن است که مجدداً دنبال کنیم.»
برخی از ناظران، اظهارات آشتیانی را این‌گونه تفسیر کرده‌اند که توافق گزارش‌شده با روسیه از بین رفته است.
به همین دلیل «رضا طلایی‌نیک» -سخنگوی وزارت دفاع- در تاریخ ۳۱ تیر، نیاز ایران به هواپیماهای جنگنده پیشرفته‌ی خارجی را کم‌اهمیت جلوه داد.
طلایی‌نیک این‌گونه اظهار داشت که ایران در «بسیاری از زمینه‌‌های صنایع دفاعی، به «خودکفایی» رسیده است و دیگر می‌تواند که مستقل عمل کند.
سخنگوی وزارت دفاع گفت: «در صورت هرگونه نیازی به خرید تسلیحات و تجهیزات، این اقدامات با برنامه‌ریزی و رعایت تمامی جوانب و نکات قانونی و از طریق مجاری و شرایط حقوقی-بین‌المللی در دستور کار قرار خواهد گرفت.»
و طلایی‌نیک نیز در ادامه افزود که «دربرخی موارد»، تا زمانی که نتیجه‌ای حاصل نشده باشد، امکان اطلاع‌رسانی نیز وجود ندارد.
به‌رغم اینکه از منابع مختلفی اعلام شده است ایران به هواپیماهای جنگنده‌ی پیشرفته نیازی ندارد.
«حمید واحدی» -فرمانده نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران- خلاف این مسئله را اذعان کرد. شایان ذکر است که نیروی هوایی ارتش به‌موازات نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی فعالیت می‌کند.
واحدی در تاریخ ۱۲ خرداد به صداوسیما این‌گونه گفت که مقامات ایران، زمانی که «مصلحت» بدانند جت‌های سوخو-۳۵ را خریداری خواهند کرد.
فرمانده نیروی هوایی ارتش افزود که برای نوسازی ناوگان فرسوده هواپیماهای جنگنده این کشور به جت‌های پیشرفته «نیاز داریم.»
واحدی در ادامه گفت که مقامات عالی‌رتبه به من گفته‌اند ما در دستور کار خود این توافق خرید را قرار دادیم، اما هیچ اطلاعی از جزئیات آن ندارم.
برخی از تحلیلگران مدعی شده‌اند که توافق گزارش‌شده با مسکو به دلیل امتناع روسیه از برآورده‌کردن خواسته‌های ایران از بین رفته است.
ادعا می‌شود که دولت روسیه تمایلی ندارد به ایران فناوری و دانش نگهداری آن را ارائه دهد.
طبق گزارش‌ها، مسکو از ارائه شبیه‌سازهای سوخو-۳۵ خودداری می‌کند، اما مقامات این ادعاها را تأیید نکرده‌اند.
مشخصاً ایران با یک نیاز به‌ظاهر مبرم برای نوسازی ناوگان قدیمی هواگردهای جنگی خود مواجه است.
رکن اصلی نیروی هوایی این کشور شامل جت‌های بازسازی‌شده‌ی ساخت آمریکا است که قبل از انقلاب اسلامی سال ۱۳۵7 خریداری شده‌اند و همچنین هواگردهای دوران شوروی که در اوایل دهه‌ی ۱۳۷۰ خریداری شدند.
در مواجهه با تحریم تسلیحاتی غرب، تهران منابع قابل‌توجهی را صرف توسعه‌ی برنامه‌های تسلیحاتی داخلی کرده است و ماحصل آن، ناوگان موشکی و پهپادی گسترده‌ای است که هدفش جبران کمبود هواگردهای مدرن بوده است.
تمرکز ایران بر صنعت هوانوردی داخلی خود به توسعه‌ی گسترده‌ی روابطش با روسیه در سال‌های اخیر کمک کرده است.
پهپادهای ساخت ایران، در رشد سریع روابط دوجانبه پس از حمله‌ی روسیه به اوکراین بسیار مهم بوده است.
ایران تأیید کرده است که قبل از این حمله «مقدار معدودی پهپاد» را به روسیه ارائه کرده است. تهران همچنان اصرار دارد که این پهپادها مشخصاً برای اقدامات جنگی مسکو عرضه نشده‌اند.
برخی از ناظران اذعان کردند که ایران ممکن است بخواهد جت‌های جنگنده روسی را در ازای پهپادها خریداری کند.
در دی‌ماه گذشته، یکی از نمایندگان مجلس ایران ادعا کرد که جت‌های سوخو-۳۵ «اوایل سال آینده» وارد این کشور خواهند شد، اما اکنون پنج ماه از سال جاری گذشته است و هنوز خبر از هیچ جتی نیست.
هیئت ایران در سازمان ملل در بیانیه‌ای به رسانه‌‌های حکومت خود اذعان داشت که ایران قرارداد با روسیه برای تهیه‌ی جت‌های سوخو-۳۵ را «نهایی کرده است.»
گمانه‌زنی‌ها در مورد فروپاشی احتمالی این قرارداد تسلیحاتی مهم برای ایران، در شرایطی مطرح می‌شود که روابط با روسیه در حال محک خوردن است.
مسکو پس از امضای بیانیه‌ی مشترک با شورای همکاری خلیج‌فارس (که حاکمیت ایران بر سه جزیره خلیج‌فارس را مورد مناقشه قرار می‌دهد) با انتقادات شدیدی در تهران مواجه شد.
(این مناقشه، پیچیدگی‌ها و بی‌ثباتی‌های احتمالی مشارکت در حال توسعه‌ی هر دو کشور را برجسته می‌کند.)
در نهایت با صرف نظر از اینکه آیا قرارداد گزارش‌شده‌ی سوخو-۳۵ محقق خواهد شد یا خیر، ایران به‌احتمال زیاد به تلاش‌هایش برای توسعه‌ی بخش هوانوردی داخلی خود ادامه خواهد داد.
در شرایطی که ایران تحت تحریم تسلیحاتی غرب و تحریم‌های فراسرزمینی قرار دارد، حتی کشورهای غیرغربی که هوانوردهای جنگی تولید می‌کنند نیز تمایلی به فروش تجهیزات پیشرفته ندارند.
البته روسیه سابقه‌ی توقف قراردادهای نظامی با ایران را داشته، مانند توافق تحویل سامانه‌ی دفاع موشکی اس-۳۰۰، اما با این حال، اکثر مواقع این توافقات معمولاً در پایان رعایت شده‌اند.
