الوقت- اگرچه چین به طور سنتی بر تعاملات اقتصادی در غرب آسیا متمرکز است، اما در ماههای اخیر چین تمایل بیشتری برای ایفای نقش در مناقشات منطقه نشان داده است. پس از میانجیگری بین عربستان و ایران که حاکی از مشارکت فزاینده چین در مسائل سیاسی و امنیتی بود، این کشور در مناقشه فلسطین هم فعال شده تا در بزرگترین مسئله جهان اسلام نقش مهمی ایفا کنند. مقامات رژیم صهیونیستی هم با پی بردن به قدرت رو به رشد چین در منطقه، سعی دارند تا این بازیگر فرامنطقه‌ای را در کنار خود داشته باشند. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی که در هفت ماه گذشته از تشکیل کابینه تندرو خود، با بحرانهای عظیمی در داخل مواجه است، برای غلبه بر این بحرانها به دستاوردسازی در عرصه سیاست خارجی بویژه کاهش فشارهای بین المللی بر روند شهرک‌سازی‌های غیرقانونی این رژیم در کراته باختری و تداوم مسیر عادی‌سازی روابط با کشورهای عربی امیدوار است.
در همین رابطه، نتانیاهو هفته گذشته در دیدار با هیاتی از اعضای کنگره آمریکا در قدس به آنها اطلاع داد که برای سفر به چین دعوت شده است و قصد دارد در آینده نزدیک به پکن برود. رسانه‌های اسرائیلی گزارش داده‌اند، این سفر احتمالا در ماه جاری میلادی انجام شود. از سال 2017 تاکنون نخست وزیران صهیونیستی به چین سفر نکرده‌اند و نتانیاهو در طول شش دوره نخست وزیری خود، ۳ بار به چین سفر کرده و سفر آتی، چهارمین بازدید او از پکن خواهد بود. به دلیل تغییر و تحولاتی که در عرصه منطقه‌ای و جهانی به وقع پیوسته است، سفر نتانیاهو در زمان کنونی از ابعاد زیادی قابل بررسی است.
دهن کجی به دولت بایدن
سفر نتانیاهو در زمانی انجام می‌شود که روابط رژیم صهیونیستی و آمریکا در ماههای اخیر به دلیل اقدامات تندروها در سرزمینهای اشغالی متشنج شده است. نتانیاهو که همواره روابط خوبی با سردمداران کاخ سفید داشته و روابط خود را با دولتهای مختلف آمریکا به خوبی مدیریت می‌کرد تا حمایت همه جانبه غرب را در برابر فلسطینی‌ها داشته باشد، این روزها مورد بی‌مهری مقامات کاخ سفید قرار گرفته است، به گونه‌ای که دولت جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا مجوز سفر نتانیاهو به واشنگتن را صادر نکرده است و این مسئله خشم نتانیاهو را به همراه داشته است و او از وزیرانش خواسته است که از ملاقات رسمی با همتایان آمریکایی تا زمانی که خودش به کاخ سفید دعوت نشود، خودداری کنند.
روزنامه تایمز اسرائیل به نقل از یک منبع دیپلماتیک اسرائیلی نوشت، هدف از این سفر این است که به واشنگتن نشان دهد نتانیاهو علاوه بر ایالات متحده، فرصت‌های دیپلماتیک دیگری را نیز برای پیگیری دارد.
بنابراین، چرخش تل‌آویو به سمت چین، نوعی دهن کجی به آمریکا است، چرا که پکن بزرگترین رقیب جهانی واشنگتن است و در ماههای اخیر دو طرف بر سر مناقشه تایوان تا آستانه درگیری نظامی هم پیش رفته‌اند. نتانیاهو هم به این امر واقف است که هژمونی آمریکا در خاورمیانه رو به افول است و اکنون چین جهت دهنده به سیاست کشورهای منطقه است و تلاش دارد خود را به این قدرت نزدیک کند.
اسرائیل، یک رژیم جعلی است که برای ادامه حیات خود به حمایت قدرتهای بزرگ نیاز دارد و از آنجا که چین در سالهای آینده ردای رهبری جهان را بر تن خواهد کرد، لذا صهیونیستها هم برای تقویت جایگاه خود در منطقه و جهان به سمت پکن متمایل شده‌اند، اما دیدار نتانیاهو با رهبران ارشد پکن، واشنگتن را خشمگین خواهد کرد.
دولت بایدن در واکنش به سیاست توسعه شهرک سازی دولت نتانیاهو در کرانه باختری، بخشی از کمکهای مالی خود به رژیم صهیونیستی را به حالت تعلیق درآورد و بعید نیست که در قبال سفر نتانیاهو به چین هم سیاست تنبیهی بیشتری را در نظر بگیرد.
با اینکه گفته می‌شود مقامات آمریکایی از دعوت چین مطلع شده‌اند، اما برخی از مقامات اسرائیلی، سفر نتانیاهو به چین را یک اقدام تحریک آمیز عمدی و خطرناک از سوی وی در برابر دولت بایدن می‌دانند. محافل صهیونیستی بر این باورند که سفر نتانیاهو به پکن سبب نمی‌شود که واشنگتن در سیاستهای خود بازنگری کرده و از نخست وزیر اسرائیل برای سفر به آمریکا دعوت کند بلکه این سفر یک زمان بندی بد از نظر تاکتیکی است و برای اسرائیل هزینه‌های سنگینی خواهد داشت.
عاموس یادلین رئیس سابق بخش اطلاعات نظامی رژیم صهیونیستی گفت:«سفر نتانیاهو به چین یک خطای راهبردی است که به منافع اسرائیل آسیب می‌زند». این مقام سابق صهیونیستی گفته که تل‌آویو برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای و عادی سازی روابط با عربستان به دولت آمریکا نیاز دارد ولی چین پشتیبانی فلسطینی‌ها است و در قطعنامه‌های سازمان ملل به نفع ایران رای می‌دهد و به همین خاطر پکن با این سابقه تاریخی نمی‌تواند برای اسرائیل از نظر همکاری امنیتی و راهبردی جایگزین آمریکا شود.
نگرانی از نقش آفرینی چین در منطقه
نتانیاهو از بهبود روابط ایران و عربستان که با وساطت پکن انجام شد به شدت نگران است، لذا تلاش می‌کند از نفوذ و جایگاه چین برای عادی‌سازی روابط با عربستان سعودی استفاده کند. تل‌آویو از این نگران است که با تقویت روابط با ایران، حاکمان سعودی قید روند عادی سازی را بزنند و هم‌آوایی با تهران را بر هر گونه رابطه با تل‌آویو ترجیح دهند. عادی سازی روابط با ریاض، برای کابینه نتانیاهو بسیار حیاتی است و آنرا تنها راه حل مناقشه عبری-عربی عنوان کرده است و نمی‌خواهد این فرصت را از دست بدهد.
سفر نتانیاهو به چین از بعد دیگری هم قابل بررسی است که به تحرکات اخیر این کشور در مناقشه فلسطین باز می‌گردد. مقامات چین بارها آمادگی خود را برای حل این بحران اعلام کرده‌اند و اخیرا هم محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان به پکن سفر و با مقامات چین دیدار و گفتگو کرد. شی جین پینگ، به عباس گفت که چین مایل است به پیشبرد مذاکرات صلح با اسرائیل کمک کند، مذاکراتی که پیش از این آمریکا در آن میانجیگیری می‌کرد ولی تاکنون به نتیجه نرسیده و از سال 2014 هم متوقف شده است.
پس از سفر محمود عباس به پکن، سؤال مهمی در محافل فلسطینی و اسرائیلی مطرح شد که چین تا چه حد می‌تواند در خاورمیانه برای ازسرگیری تماس‌های فلسطینی و اسرائیلی انجام دهد. با توجه به اینکه آمریکا رویکرد یا چشم‌اندازی برای پایان مناقشه فلسطین پیشنهاد نمی‌کند، درها به روی چین برای اقدام و حرکت فعالانه باز شده تا از آن برای تقویت جایگاه بین‌المللی خود استفاده کند. در صورتی که چین بتواند به طولانی‌ترین بحران جهان پایان دهد، به عنوان کشور صلح طلب معرفی خواهد شد و وجهه آن در جهان افزایش خواهد یافت که برای طرف آمریکایی تهدید جدی تلقی می‌شود.
چین در طرح ابتکاری جدید خود برای حل بحران فلسطین، خواستار تشکیل کشور مستقل فلسطینی بر اساس مرزهای 1967 به پایتختی بیت‌المقدس شرقی، افزایش کمکهای توسعه‌ای و بشردوستانه به فلسطینی‌ها و همچنین پایان دادن به اقدامات تحریک‌آمیز شهرک‌سازی‌ها و ایجاد شرایط برای گفتگوهای صلح در مقیاس بزرگتر در نشست‌های بین‌المللی شده است. طرحی که بیشتر به نفع فلسطینی‌هاست و به مذاق صهیونیستها خوش نیامده است و نتانیاهو در سخنان اخیر خود مدعی شد که اجازه نخواهد داد کشور فلسطین تشکیل شود و سفر به چین هم با این هدف انجام می‌شود تا نظر مقامات پکن را در حمایت از فلسطیان تغییر دهد. صهیونیستها از این نگران هستند که چین با همکاری جامعه جهانی بتواند طرحهای خود را در فلسطین محقق کند و اسرائیل بیش از پیش در جهان منزوی شود.
از سوی دیگر، چین به دلیل رقابت با آمریکا، سعی دارد در مناطق تحت نفوذ واشنگتن به ویژه در خاورمیانه وارد شده و هژمونی آنرا به چالش بکشد. تحولات سیاسی و امنیتی سرزمینهای اشغالی هم که بیش از هفت دهه تحت کنترل آمریکا قرار داشت، برای رهبران پکن جذابیتهای بیشتری دارد و در یکسال گذشته هم سعی کرده‌اند تا نقش کلیدی در این مناقشه بازی کنند.
با اینکه رژیم صهیونیستی در مورد مناقشه تایوان تا حد زیادی با سیاستهای آمریکا همسو است اما مواضع خصمانه‌ای در این مورد نگرفته است تا چینیها را خشمگین کند و دولت نتانیاهو هم نسبت به دولتهای سابق این رژیم موضع محتاطانه در پیش گرفته است.
چین و رژیم صهیونیستی به لحاظ اقتصادی هم روابط نسبتا گسترده‌ای دارند و در سال 2022 حجم تجارت دوجانبه حدود 22 میلیارد دلار بود که نسبت به ده سال پیش، افزایش 120 درصدی را نشان می‌دهد. باتوجه به اینکه چین دنبال اجرای طرح کلان خود «یک کمربند و یک جاده» است و سرزمینهای اشغالی هم بخشی از این پروژه به شمار می‌رود، مقامات اسرائیل سعی دارند با تقویت روابط خود با پکن، در این طرح جهانی هم سهمی داشته و از مزایای آن برخوردار شوند. مسئله اقتصاد و تامین منابع درآمدی گسترده برای تقویت پایه‌های امنیتی رژیم صهیونیستی مهم است و تنوع بخشی به بازارهای مالی در راس اولویت دولتهای تل‌آویو قرار دارد و به همین دلیل روی طرحهای چین حساب باز کرده‌اند.
