به گزارش مرکز مطالعات سورین، نشریه جیمز تاون در یادداشتی بهقلم «ولی کلجی» نوشت: معمولاً در ادبیات سیاسی رهبران و مقامات ایرانی از اسرائیل(رژیم صهیونیستی) بهعنوان «طرف ثالث» یاد میشود، بهویژه زمانی که از تأثیر تلآویو بر روابط تهران و باکو صحبت میشود. با این حال، آذربایجان همچنان بر این موضوع که اسرائیل(رژیم صهیونیستی) از خاک خود برای اهداف نظامی و اطلاعاتی استفاده نمیکند، مصمم است.
اما به نظر میرسد که چنین اظهاراتی از سوی مقامات آذربایجان برای تهران قانعکننده نیست و تهران قاطعانه معتقد است که اسرائیل(رژیم صهیونیستی) تهدیدی مستقیم برای جمهوری اسلامی از خاک و حریم هوایی آذربایجان است.
بسیاری در ایران معتقدند که کمکهای نظامی، اطلاعاتی و امنیتی اسرائیل(رژیم صهیونیستی) به آذربایجان زمینه را برای گسترش نفوذ تلآویو در قفقاز جنوبی فراهم کرده است.
نگرانیهای ایران بیشتر شده است، زیرا روسیه، متحد نزدیک ایران، تصور تهدیدآمیز مشابهی از نفوذ اسرائیل(رژیم صهیونیستی) در منطقه ندارد.
حتی ارمنستان که پس از جنگ دوم قرهباغ، سفیر خود را از تلآویو فراخواند، تنها پس از یک سال شروع به عادیسازی روابط با اسرائیل کرد و در دسامبر 2021، آرمان هاکوبیان را بهعنوان سفیر جدید ارمنستان در اسرائیل(رژیم صهیونیستی) منصوب کرد.
در آن زمان، ایران برای دو سال متوالی مانورهای نظامی گستردهای را در مرزهای شمال غربی خود آغاز کرد.
بهویژه ایران نسبت به حضور شرکتهای اسرائیلی در مناطق زنگیلان، جبرائیل و فضولی که پس از جنگ دوم قرهباغ به آذربایجان بازگردانده شدند، بسیار حساس است.
ایران بر این باور است که در این بخش از مرز مشترک خود با آذربایجان، شرکتهای کشاورزی اسرائیلی که در پروژه «دهکدههای هوشمند» فعال هستند، میتوانند تحت پوشش فعالیتهای اقتصادی جاسوسی و استراق سمع کنند.
هنگامی که اودد فور، وزیر کشاورزی اسرائیل در 20 می 2022 از اولین روستای هوشمند در آغالی در منطقه زنگیلان بازدید کرد، او بالاترین مقام اسرائیلی شد که از انقلاب اسلامی 57 تا این حد به مرز ایران نزدیک شد.
علاوه بر این، تهران بهشدت نگران احتمال انجام مأموریتهای شناسایی و حملات پهپادهای اسرائیلی از خاک آذربایجان به تأسیسات هستهای خود است. در حالی که هرگونه حمله پیشگیرانه اسرائیل(رژیم صهیونیستی) در آینده به نیروگاه اتمی بوشهر باید از جنوب انجام شود، تهران نگران است که هرگونه حمله پیشگیرانه به تاسیسات هستهای در عمق خاک ایران، از جمله نطنز و فردو، از شمال (آذربایجان) انجام شود.