نویسنده: هری کلینچ
میدل ایست نیوز: خبرهای منتشر شده اخیر از نزدیکی بیشتر شرکت نفتی دولتی عربستان سعودی موسوم به آرامکو به بازار چین حکایت داشتند. جدیدترین معامله آرامکو خرید 10درصد از سهام شرکت پالایش نفت و پتروشیمی رونگ شنگ(Rongsheng) به مبلغ 3.6 میلیارد دلار بوده است. خبر امضای این قرارداد یک روز پس از تایید سرمایه گذاری جدید آرامکو با دو شرکت نفتی چینی دیگر برای ساخت یک پالایشگاه در شمال شرق این کشور اعلام شد.
معاملات اینچنینی گمانه زنی ها درباره اینکه آرامکو قصد دارد سهام یکی از شرکت های تابعه خود را در بورس اوراق بهادار هنگ کنگ عرضه کند، تقویت می کنند. جان لی، مدیر اجرایی بورس هنگ کنگ، در سفر اخیرش به منطقه، از ریاض بازدید و بر اعتبار هنگ کنگ به عنوان یک مرکز مالی جهانی تاکید کرد.
لی همچنین گفت که هنگ کنگ و عربستان قرار است مذاکرات رسمی درباره یک توافقنامه توسعه و حمایت از سرمایه گذاری را آغاز کنند. او توضیح داد که این توافقنامه، سرمایه گذاری دوجانبه را تقویت می کند و اعتماد سرمایه گذاران هر دو طرف را بهبود خواهد بخشید. این موضوع عرضه بالقوه آرامکو در بورس هنگ کنگ را نیز شامل می شود.
این اقدام را می توان نشانه دیگری از افزایش تعامل دیپلماتیک و اقتصادی بین چین و کشورهای حوزه خلیج فارس در میانه تیره شدن روابط ریاض و واشنگتن تلقی کرد. در میان کشورهای حوزه خلیج فارس، عربستان به طور خاص در ماه های اخیر با ایالات متحده درگیر بوده است.
نمونه ای از این درگیری را می توان تصمیم پادشاهی سعودی برای محدود کردن عرضه نفت دانست؛ تصمیمی که جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده، آن را محکوم کرد. بایدن قبلا متعهد شده بود محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، را به یک «رانده شده» جهانی تبدیل کند. حجم زیاد معاملات بین بزرگ ترین شرکت عربستان و شرکت های بزرگ چینی نشان می دهد که پکن در تلاش است تا از نظر ژئوپلیتیک از این پویایی ها استفاده کند.
دکتر ادوارد هاول، مدرس روابط بین الملل آسیای شرقی در دانشگاه آکسفورد، به المانیتور گفت: «به نظر می رسد افزایش تعامل آرامکو با چین، اوج روابط فزاینده بین عربستان و چین باشد.»
هاول افزود: «با توجه به تقویت روابط چین و عربستان، پکن به دنبال این است که در دیدگاه جایگزینی نظم بین المللی جدید در رقابت با آنچه که توسط ایالات متحده ایجاد شده، کشورهای بیشتری را با خود همراه سازد. عربستان سعودی همین هفته گذشته طرحی را تصویب کرد که به این کشور اجازه می دهد در سازمان همکاری شانگهای که هند، پاکستان و روسیه و همچنین چندین کشور آسیای مرکزی را شامل می شود، شریک مذاکراتی شود. بنابراین، به نظر می رسد چین قصد دارد متحدان ایالات متحده، از جمله آنهایی را که در خلیج فارس هستند، وادار کند تا در رابطه خود با امریکا تجدید نظر کنند و تعهدات مداوم واشنگتن درباره تامین تضمین های امنیتی را نادیده بگیرند.»
هاول همچنین به میانجی گری اخیر پکن در توافق بین ریاض و تهران برای برقراری مجدد روابط اشاره کرد و این اقدام را دال بر حضور فزاینده چین در منطقه خاورمیانه دانست.
جدای از مسائل ژئوپلیتیک، عرضه سهام آرامکو در بورس اوراق بهادار هنگ کنگ برای هر دو کشور از نظر اقتصادی منطقی به نظر می رسد. سهام آرامکو اولین بار در سال 2019 در بورس اوراق بهادار تداول عرضه شد و عرضه اولیه عمومی آن رقم تاریخی 25.6 میلیارد دلاری را ثبت کرد که یک رکورد قلمداد می شد.
محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، در ابتدا قصد داشت سهام این شرکت نفتی را در یک پایتخت مالی بین المللی مانند نیویورک عرضه کند؛ اما نگرانی ها درباره اینکه شفافیت کافی درباره آرامکو وجود ندارد تا الزامات افشای اطلاعات برای شرکت های سهامی عام در ایالات متحده را برآورده کند، مانع از تحقق این امر شدند.
اگرچه هنگ کنگ پس از سه سال انزوای طولانی ناشی از کووید 19 بدون شک به عنوان یک مرکز مالی نزول یافته است، هنوز هم اعتبار قابل توجهی در بازارهای بین المللی دارد. البته لازم به ذکر است که در حال حاضر، سنگاپور به طور گسترده به عنوان مرکز مالی اصلی آسیا در نظر گرفته می شود. ثبت آرامکو در هنگ کنگ می تواند به تاکید مجدد بر اعتبار عربستان به عنوان یک قدرت اقتصادی با اهمیت بین المللی کمک کند.
جاجون وو، مدیر سابق و کارشناس اقتصادی ارشد کره ای در «بانک آو امریکا مریل لینچ» در هنگ کنگ، نیز تصریح کرد که عرضه بالقوه سهام آرامکو از این نظر برای هنگ کنگ سودمند خواهد بود که به تلاش های این بورس برای تعامل با جهان پس از سه سال قرنطینه، کمک خواهد کرد.
وو به المانیتور گفت: «جان لی، رهبر جدید هنگ کنگ، اکنون تمایل دارد تا پس از لغو تمهیدات سخت و محدودکننده کووید 19 که مهاجرت شرکت های خارجی و ساکنان محلی این شهر در چند سال گذشته را در پی داشته، شهرت آن را به عنوان یک مرکز مالی برتر جهانی بازگرداند. در چنین شرایطی، عرضه سهام شرکت غول پیکری مانند آرامکو در بازار هنگ کنگ، یک ویترین فوق العاده برای نشان دادن بازگشت این شهر به تجارت محسوب می شود.»
عرضه بالقوه سهام آرامکو در هنگ کنگ و افزایش تعامل بین ریاض و پکن چندین لایه و وجه دارد. چین بزرگ ترین بازار آرامکو است و از این رو، جای تعجب ندارد که این شرکت به دنبال افزایش حضور خود در این کشور باشد. عرضه سهام شرکت بزرگی مانند آرامکو نیز پس از چندین سال انقباض اقتصادی و افول بین المللی، برای بازار هنگ کنگ مفید خواهد بود. با این حال، این حرکت بدون شک در زمینه تغییر روندهای ژئوپلیتیکی در منطقه اهمیت بیشتری خواهد داشت.
وو در این باره گفت: «عرضه بالقوه آرامکو در هنگ کنگ می تواند یک گام ملموس دیگر در راستای تقویت روابط عربستان و چین تلقی شود. این اتفاق در زمانی در حال روی دادن است که ایالات متحده در حال جدا شدن از منطقه خلیج فارس است و چین می خواهد نفوذ خود را در این منطقه گسترش دهد.»