روز ۱۹ اسفند ۱۴۰۱، بیانیه سهجانبهای مبنی بر برقراری روابط ایران و عربستان سعودی در پکن با امضای «علی شمخانی» نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی، «مساعد بنمحمد العیبان» وزیر مشاور و عضو شورای وزیران و مشاور امنیت ملی عربستان سعودی و «وانگ ئی» عضو دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست و رئیس دفتر کمیسیون مرکزی امور خارجی حزب و عضو شورای دولتی جمهوری خلق چین صادر شد. بر اساس این توافق، جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربستان سعودی ظرف حداکثر دو ماه، روابط دیپلماتیک خود را از سر گرفته و سفارتخانهها و نمایندگیها را بازگشایی کنند.
توافق ایران و عربستان برای برقراری دوباره روابط رسمی در شرایط بسیار خوبی انجام شد و موید درست بودن مواضع جمهوری اسلامی ایران در منطقه بود. این توافق درست در زمانی که کشورهای عربی بهدنبال عادیسازی روابط با سوریه هستند و هیاتهای پارلمانی کشورهای عرب به سوریه سفر میکنند و بعد از مدتها خصومت با سوریه، ریاست جمهوری بشار اسد را میپذیرند رخ داد. از سوی دیگر توافق در زمانی انجام شد که رژیم صهیونیستی با بی ثباتی مواجه است روزهای بسیار بدی را میگذراند. این رژیم هم با مشکلات جدی در داخل سرزمینهای اشغالی مواجه است و هم در محاصره محور مقاومت از سوی حزبالله، فلسطین و سوریه قرار دارد.
در این مقطع همچنین عراق هم به عنوان یک دوست راهبردی ایران در موقعیت باثباتی قرار دارد؛ ریاست جمهوری در این کشور مستقر شده ، آمریکاییها برای خروج از عراق تحت فشار هستند و نیروهای حشدالشعبی در مقابل داعش صفآرایی کرده و اجازه تحرک به این گروه تروریستی نمیدهند.
یمن نیز به دلیل اتحاد میان گروههای مجاهد،حمایتهای مردم و دستیابی به تسلیحات مدرن در موقعیت بسیار خوبی قرار گرفته و دست بالایی در عرصه های میدان و دیپلماسی نسبت به عربستان دارد.
توافق ایران و عربستان در چین،موجب تضعیف موقعیت آمریکا در منطقه شد وکارشناسان آمریکاییها و اروپاییها اعتراف میکنند که قدرت در حال انتقال از غرب به شرق است.عربستان سعودی که زمانی متحد آمریکا و گاو شیرده ترامپ لقب گرفته بود امروز دست دوستی به طرف ایران میدهد ضمن اینکه این اتفاق در چین میافتد، کشوری که رقیب جدی آمریکا در جهان است.
در ارتباط با جنگ اوکراین هم عربستان تمایل به منطقه و روسیه دارد و در ائتلاف آمریکا و ناتو علیه روسیه قرار نگرفته است. این موقعیت به معنی تضعیف نفوذ آمریکا در شرق و غرب آسیا است.
در ارتباط با روابط دوجانبه، ارتباط مجدد یا برقراری روابط رسمی ایران و عربستان یک اقدام از سوی ایران برای تقویت مناسبات با کشورهای همسایه و در چارچوب نگاه مثبت نظام به همسایگان بود.
جمهوری اسلامی ایران و عربستان دو کشور مهم در جهان اسلام هستند و در صورتی که بتوانند اختلافات خود را کاهش بدهند و بر اشتراکات موجود دست بزنند میتوانند به تقویت وحدت اسلامی و اتحاد اسلامی کمک کنند و در مقابل اسلامهراسی در جهان و دشمنان اسلام بایستند.
با توجه به محوریت موضوع فلسطین در جهان اسلام و تضعیف رو به افزایش رژیم صهیونیستی و ثابت شدن وجود آپارتاید و نژادپرستی در اراضی اشغالی، همکاریهای ایران و عربستان میتواند در جهت آرمان آزادی فلسطین و قدس موثر باشد و قدمهای خوبی برای آزادی فلسطین و نابودی رژیم صهیونیستی برداشته شود.
از سوی دیگر عربستان بهعنوان یک کشور مسلمان که میزبان حجاج است؛ روابط خوب ایران و عربستان و با توجه به موضوع مهم حج، میتواند باعث تسهیل در شرایط حجاج ایرانی شود و حتی این امکان وجود دارد که سهمیهها افزایش پیدا کند.
برای حل مشکل یمن و جلوگیری از ادامه این جنگ خونین که از سوی عربستان به یمنیها تحمیل شده ، مذاکرات ایران و عربستان میتواند موثر باشد و به حل مشکل یمن کمک کند.
همچنین در حوزه منطقه، تامین امنیت منطقه و نظم آینده جهان، ایران و عربستان میتوانند در کنار هم در متن آینده جهان که محور آن مقابله با یکجانبهگرایی آمریکا است همکاری خوبی داشته باشند.
در مجموع انتظار است پس از بازگشایی نمایندگی های سیاسی و تبادل سفیر ما شاهد تحولات مثبت در مناسبات تهران-ریاض باشیم و مردم دو کشور و ملت های منطقه از این روابط منتفع شوند.