به گزارش «راهبرد معاصر»؛ سفر آیت الله ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران به چین نخستین سفر وی به یکی از کشورهای آسیای شرقی، نمونه ای از سطح بالای اعتماد متقابل و نیز نقطه عطف روابط دوجانبه است. از زمان شروع کارزار فشار حداکثری آمریکا علیه ایران در سال ۲۰۱۸میلادی، تهران با فشارهای اقتصادی عظیمی مواجه شده است. پس از هشت دور مذاکرات هسته ای، طرف ها نتوانستند به پیشرفت قابل توجهی دست یابند و اکنون روند مذاکرات با بن بست مواجه شده است.
با شروع حمله نظامی به اوکراین، در کنار تنش آمیز تر شدن روابط ایران با غرب، مناسبات تهران و مسکو به صورت قابل توجهی گسترش یافت. در نیمه دوم سال ۲۰۲۲ میلادی، ایران مورد انتقاد و سرزنش کشورهای غربی قرار گرفت؛ در چنین شرایطی بعید است در آینده نزدیک مناسبات ایران با آمریکا و دولت های غربی بهبود یابد. بنابراین تهران به سمت بهبود روابط با شرق حرکت کرده و به دنبال مسیر جدیدی برای توسعه بخش های اجتماعی و اقتصادی داخلی خود با چین است.
مقام های ارشد ایران بر این امید هستند با تقویت و گسترش تبادلات اجتماعی و اقتصادی با چین، زمینه ورود و سرمایه گذاری بیشتر شرکت های چینی به ایران را فراهم کنند. در مارس ۲۰۲۱میلادی، چین و ایران به توافق نامه همکاری جامع دست یافتند که در آن پکن متعهد شد در ۲۵ سال آینده ۴۰۰ میلیارد دلار در ایران سرمایه گذاری کند. با وجود این، با توجه به نامشخص بودن شرایط اقتصادی ایران به دلیل تحریم های آمریکا، سرمایه گذاری چین در ایران رشد قابل توجهی نداشت و این موضوع فوریت بیشتری را برای ایران در زمینه غلبه بر بحران اقتصادی ایجاد کرده است. رایزنی در زمینه توافق نامه مشارکت راهبردی با چین از وظایف مهم در سفر رئیس جمهور ایران بود.
علاوه بر این، دو کشور در زمینه تبادلات اجتماعی و فرهنگی توانستند سازوکارهای همکاری موجود را ارتقا بخشند. روابط مثبت دوجانبه مبتنی بر اعتماد متقابل بین مردمانشان است. رئیس جمهور ایران پیش از سفر به چین با انتشار مقاله ای بر حمایت و ارتقای تبادلات مردمی، همکاری دانشگاهی و توسعه گردشگری ایران و چین تأکید کرد. در آینده، تبادلات اجتماعی و مردمی میان چین و ایران عمیق تر خواهد شد و پایه محکمی برای تبادلات در زمینه های مختلف ایجاد خواهد کرد.
در زمینه موضوعات سیاسی، ایران قصد دارد با چین بر سر پرونده هسته ای، جنگ اوکراین، بحران افغانستان، سوریه و یمن هماهنگ شود. چین همواره خواستار احیای مجدد توافق هسته‌ای شده، از آمریکا خواسته است تحریم‌های ایران را لغو کند و با هرگونه تحریم‌های یکجانبه علیه تهران که به وسیله سازمان ملل متحد مجاز نباشد، مخالفت کرده است. چین از کشورهای منطقه خواسته است برای حل اختلافات خود و کاهش تنش‌ها در منطقه گفت و گوی سازنده‌تری داشته باشند
ایران به عنوان عضو جدید سازمان همکاری شانگهای بر این انتظار است نقش مهم تری ایفا کند. آیت الله رئیسی هفتم فوریه، درست پیش از سفر به چین دستوری امضا کرد که بر مبنای آن وزارت امور خارجه باید در اجرای قوانین مربوط به الحاق ایران به سازمان همکاری شانگهای سریع تر عمل کند. مجلس ایران نیز با اکثریت قاطع، لوایح مربوط به الحاق این کشور به سازمان همکاری شانگهای را تصویب کرد. با تکمیل تمام مراحل، ایران یک گام تا عضویت رسمی فاصله دارد. تکمیل روند قانونی عضویت ایران به سازمان همکاری شانگهای نشان دهنده اعتماد ایران به توسعه و گسترش روابط دوستانه با چین و حفظ مشترک ثبات منطقه است.
برای دولت چین، ایران همیشه متحد و دوست خوبی برای همکاری بوده است. نشست سران چین و ایران قوی ترین شاهدی است بر رد ادعای افرادی که معتقد بودند روابط چین و ایران با چالش مواجه است. مناسبات متقابل میان دو کشور می تواند ابتکار «یک کمربند، یک جاده» را ارتقا بخشد و نظم بین المللی عادلانه و معقول تری ایجاد کند. شبکه همکاری سازمان همکاری شانگهای و ابتکار «یک کمربند، یک جاده» به توسعه روابط دوجانبه چین و ایران و ثبات منطقه و ایجاد نظم سیاسی بین المللی جدید کمک خواهد کرد.
