حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در دو هفته گذشته به اردن و عمان سفر کرد. سفر نخست به منظور شرکت در نشست بغداد ۲ به اَمان پایتخت اردن و دومین سفر به منظور دیدار و گفت‌وگو با مقامات عالیرتبه عُمان به مسقط. این سفرها در حالی انجام شد که رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در سومین نشست مجمع گفت‌وگوی تهران پیشنهاد برگزاری نشست مشترک وزرای خارجه و دفاع کشورهای حاشیه خلیج فارس و دیگر همسایگان را مطرح کرده بود. امیرعبداللهیان در این باره گفت: همواره اطمینان داده‌ایم که آماده اعتمادسازی با همسایگان در منطقه و از جمله در حوزه خلیج فارس هستیم که تا یک بار برای همیشه تفکر امنیت از خارج منطقه کنار برود. مایلم اعلام کنم آماده‌ایم نشست مشترک وزرای خارجه و دفاع بین ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس و دیگر همسایگان برگزار کنیم.
ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه صبح دوشنبه ۲۸ آذر ماه اعلام کرد که در پی دعوت رسمی به عمل آمده از آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی برای شرکت در نشست بغداد ۲ در اردن، حسین امیرعبداللهیان به نمایندگی از جمهوری اسلامی ایران در این نشست شرکت خواهد کرد و رئیس دستگاه دیپلماسی هم شامگاه دوشنبه ۲۸ آذر ماه برای شرکت در نشست بغداد در امان راهی پایتخت اردن شد. این نخستین سفر امیرعبداللهیان به اردن پس از تصدی این سمت بود. وی پیش از ظهر دوشنبه و در جمع خبرنگاران در حاشیه سومین مجمع گفت‌وگوی تهران، محور اصلی نشست امان را کمک به تقویت روند سیاسی در عراق خواند و گفت: معتقدیم نشست دوم عراق می‌تواند در فضای برون رفت از چالش‌ها گامی رو به جلو باشد.
امیرعبداللهیان همچنین از حضور «جوزپ بورل» مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و «انریکه مورا» معاونش در امان خبر داد و افزود: تماس‌ها و گفت‌وگوهای همکارم آقای باقری با مورا و تماس‌های من و بورل به صورت جدی در جریان است. اردن فرصت مناسبی است بتوانیم گفت‌وگوها را تکمیل کنیم. امیدوارم با توجه به رویکرد آمریکایی‌ها در سه ماه گذشته شاهد تغییر رویکرد و واقع بینانه رفتار کردن طرف آمریکایی باشیم. به آمریکایی‌ها به صراحت اعلام می‌کنم بین ریاکاری و درخواست برای رسیدن به توافق و بازگشت آمریکا به برجام باید یکی را انتخاب کنند.
* رایزنی با بورل در اَمان
وزیر امور خارجه ایران روز سه‌شنبه ۲۹ آذر ماه در حاشیه نشست بغداد ۲ در اردن با بورل به مدت ۲ ساعت به گفت‌وگو نشست. در این ملاقات علی باقری و انریکه مورا نیز حضور داشتند. وزیر امور خارجه در دیدار جوزپ بورل با بیان اینکه آماده جمع بندی مذاکرات وین هستیم، رویکرد غرب در حمایت از اغتشاشگران و وضع تحریم‌های غیرقانونی علیه ایران را محکوم کرد
جوزپ بورل در این ملاقات، با تشریح مواضع و رویکردهای اتحادیه اروپا در قبال جمهوری اسلامی ایران طی ماه‌های اخیر، موضوع برجام و مذاکرات هسته‌ای را جدا از سایر موضوعات در دستورکار دو طرف خواند و بر عزم اتحادیه اروپا برای پیشبرد و به نتیجه رساندن مذاکرات وین تأکید کرد.
جوزپ بورل مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم در توئیتی با اشاره به گفت‌وگویش با وزیر خارجه ایران، نوشت: «توافق کردیم راه‌های ارتباطی را باز نگه داریم». وزیر امور خارجه نیز در توئیتر دیدارش با مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا را صریح، دوستانه و سازنده خواند و گفت: بورل بر عزم خود برای به نتیجه رساندن مذاکرات وین تأکید کرد و درباره بحران اوکراین و انرژی هم گفت‌وگو شد.
امیرعبداللهیان همچنین در نشست بغداد ۲ حضور یافت و به ایراد سخنرانی پرداخت.وزیر امور خارجه در نشست بغداد ۲ در اردن ضمن تأکید بر حمایت از دولت و ملت عراق گفت: جمهوری اسلامی ایران انتظار ندارد که از خاک عراق، هیچگونه تهدیدی متوجه همسایگان شود.
وزیر امور خارجه همچنین خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران هیچگاه مسیر گفت‌وگو و مذاکره را ترک نکرده است. در حدود دو سال گذشته جمهوری اسلامی ایران با جدیت مذاکرات وین را برای رسیدن به توافقی خوب، قوی و پایدار پیگیری کرده است. امروز در گفت‌وگوهای مشترک به همکارم آقای جوزپ بورل نماینده عالی سیاست خارجی اتحادیه اروپا که از نقش سازنده‌اش در پیگیری مذاکرات وین تشکر می‌کنم، گفتم که ما با رعایت خطوط قرمز ایران و با داشتن متون پیش رو، آماده جمع بندی مذاکرات و رسیدن به گام پایانی توافق هستیم، منوط بر اینکه طرفهای مقابل واقع بینانه عمل کنند
وزیر امور خارجه همچنین دوم دی ماه در توئیتر با اشاره به دیدارش با بورل در اردن با بیان اینکه در این دیدار در مورد برداشتن گام‌های نهایی توافق، موافق بودیم، عنوان کرد: پنجره توافق از سوی ایران باز است، اما نه برای همیشه.
*دیدار با پادشاه اردن و تسلیم پیام کتبی آیت‌الله رئیسی
وی در حاشیه این نشست با برخی مقامات از جمله پادشاه اردن و وزیر خارجه عمان دیدار و گفت‌وگو کرد. وزیر امور خارجه پیام کتبی آیت‌الله رئیسی را تسلیم پادشاه اردن کرد و عبدالله دوم هم در این دیدار خواستار آغاز فصل جدیدی از روابط دوجانبه و‌همکاری‌های منطقه‌ای بین دو کشور شد.
* گفت‌وگو با همتای سعودی
رئیس دستگاه دیپلماسی همچنین در توئیتی از دیدار و گفت‌وگویش با «فیصل به فرحان» وزیر خارجه عربستان سعودی در حاشیه نشست بغداد ۲ در اردن خبر داد و نوشت: وزیر خارجه عربستان سعودی نسبت به آمادگی این کشور برای ادامه مذاکرات با ایران ابراز اطمینان کرد.
امیرعبداللهیان قبل از این دیدار هم درباره مذاکرات با عربستان در جمع خبرنگاران در تهران و در حاشیه سومین نشست مجمع گفت‌وگوی تهران نیز با بیان اینکه همواره از گفت‌وگو و همکاری با کشورهای منطقه و از جمله حوزه خلیج فارس استقبال کردیم، خاطرنشان کرده بود: گفت‌وگوهای ما با عربستان سعودی در مسیر قبلی خودش تداوم خواهد یافت. در مسیر دیپلماسی رسمی آمادگی داریم هر زمان طرف سعودی آماده باشد نسبت به بازگشت روابط به حالت طبیعی و بازگشایی سفارتخانه‌ها اقدام شود. این طرف سعودی است که باید تصمیم بگیرد چگونه رویکرد سازنده در قبال ایران را دنبال خواهد کرد.
از سوی دیگر ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه نیز پنجم دی ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران عنوان کرد: پنج دور گفت‌وگو بین هیأت‌های رسمی دو کشور با کمک دولت عراق در بغداد انجام شده است. با فضای موجود، امکان برگزاری دور جدیدی از گفت‌وگوها در بغداد وجود دارد…گفت‌وگوی دو وزیر خارجه (ایران و عربستان) در امان هم مثبت، خوب و توأم با ابراز حسن نیت و اعلام آمادگی برای ادامه گفت‌وگوها بوده است. اظهارات اخیر وزیر خارجه عربستان در ارتباط با ایران مبنی بر آمادگی برای گفت‌وگو با ایران اظهارات مثبتی بوده و استقبال می‌کنیم. به نظر می‌آید در طرفین تمایل برای برداشتن گام جدید به سمت جلو است و مبتنی بر سیاست اعلامی و عملی ایران، مذاکرات می‌تواند تا زمان از سرگیری مناسبات رسمی دو کشور مهم منطقه‌ای ادامه یابد و از چنین روندی استقبال می‌کنیم.
* مداخله فرانسه در امور داخلی ایران را غیرقابل قبول دانستم
وزیر امور خارجه کشورمان همچنین در توئیتی با اشاره به گفت‌وگویش با همتای فرانسوی در اردن با بیان اینکه مداخله فرانسه در امور داخلی ایران را غیرقابل قبول دانستم، گفت: ترمیم مواضع فرانسه مورد گفت‌وگو بود. توافق داریم که مسیر دیالوگ و دیپلماسی ارجحیت دارد.
وی که با همتای عمانی در حاشیه این نشست هم دیدار کرده بود، اول دی ماه نیز با البوسعیدی وزیر خارجه عمان تلفنی به گفت‌وگو پرداخت. یک هفته بعد از حضور در اردن، (سه‌شنبه شب) ششم دی ماه امیرعبداللهیان به عمان رفت. سفری برای دیدار و گفت‌وگو با مقامات عالیرتبه عمان و دومین سفر امیرعبداللهیان به عمان پس از تصدی این سمت. البته او در خرداد ماه سال جاری نیز آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی را در سفر به مسقط همراهی کرده بود.
* تسلیم پیام آیت‌الله رئیسی برای سلطان عمان
او در بدو ورود به مسقط در جمع خبرنگاران اعلام کرد که در این سفر حامل پیام رئیس جمهور برای سلطان عمان است. چهارشنبه هفتم دی ماه امیرعبداللهیان با «هیثم بن طارق» سلطان عمان دیدار و پیام کتبی آیت‌الله رئیسی را تقدیم وی کرد. رئیس جمهور از سلطان عمان برای حضور در جمهوری اسلامی ایران دعوت کرده بود که سلطان عمان نیز ابراز امیدواری کرد در آینده نزدیک به این کشور سفر کند.
رئیس دستگاه دیپلماسی در ادامه حضورش در اردن با «سلطان بن محمد النعمانی» وزیر مکتب سلطانی عمان دیدار کرد.
وی بعد از آن هم با «بدر البوسعیدی» همتای عمانی ملاقات کرد و به گفت‌وگو نشست. البوسعیدی وزیر امور خارجه عمان نیز در این دیدار، وجود اراده سیاسی برای گسترش مناسبات از جمله در بخش همکاری‌های اقتصادی به ویژه حمل و نقل و ترانزیت را مبنای مهم تعمیق مناسبات دو کشور خواند و عزم راسخ و آمادگی کشورش را برای همکاری در زمینه‌های مختلف از جمله مقابله با قاچاق مواد مخدر و سایر جرایم سازمان یافته اعلام کرد.
* غربی‌ها بخواهند رفتارهای ریاکارانه و مداخله جویانه خود را ادامه دهند در مسیر پلان دیگری حرکت خواهیم کرد
وی همچنین در گفت‌وگویی با خبرگزاری ایرنا در این سفر گفت: سفر با هدف پیگیری موضوعات مربوط به مناسبات دوجانبه انجام شد. در پی سفر رسمی آقای رئیسی به مسقط مقامات عالی دو کشور توافقات مهمی انجام دادند. برای من مایه خرسندی بود که سلطان عمان تأکید کردند که در این مقطع شاهد اجرایی شدن توافقات و حرکت رو به جلو هستیم. در خصوص برخی از موضوعات منطقه‌ای و تأکید بر صلح، ثبات و امنیت و پیشرفت در منطقه در گفت‌وگو با سلطان عمان و همتای خودم مطالبی را مورد بحث و بررسی قرار دادیم.
امیرعبداللهیان اضافه کرد: هفته گذشته همکارم آقای باقری با مورا در اردن گفت‌وگو داشت و هم من با آقای بورل در حاشیه نشست بغداد ۲ گفت‌وگو کردیم و توافقاتی داشتیم و دیدگاه‌هایی تبادل شد. اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ کننده به تلاش‌های خودش ادامه می‌دهد. در این مسئله عمان میانجی اصلی برای رسیدن به توافق در سال ۲۰۱۵ بوده است و در ماه‌های گذشته تلاش‌های جدی را انجام داده و این تلاش‌ها همچنان ادامه دارد. تأکید کردیم ما مذاکره برای مذاکره نکردیم و ماه‌ها مذاکره برای رسیدن به نتیجه مدنظر ما بود. پنجره رسیدن به توافق از سوی ایران همیشه باز نخواهد بود. این پنجره امروز باز است و اگر طرفهای مقابل به ویژه آمریکا دست از ریاکاری برندارند و واقع بینانه برخورد نکنند، معلوم نیست پنجره‌ای که امروز باز است فردا باز بماند.
وی تصریح کرد: امیدواریم طرفهای غربی از رفتارهای ریاکارانه فاصله بگیرند و مذاکراتی که ماه‌ها به طول انجامیده بتواند به نتیجه‌ای برسد که همه طرف‌ها از آن نفع ببرند. اما ما دست بسته هم نیستیم و در صورتی غربی‌ها بخواهند رفتارهای ریاکارانه و مداخله جویانه خود را ادامه دهند ما در مسیر پلان دیگری حرکت خواهیم کرد.
رئیس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: از تلاش‌های سلطان عمان تشکر کردیم و از ابتکاراتی که ایشان مدنظر دارد که این گفت‌وگوها به نتیجه مطلوب برسد. ما از ابتدا برای نتیجه مذاکره کردیم و از هر ابتکاری که سلطان عمان داشته باشد و بخواهد پیگیری کند برای رسیدن به یک نتیجه و توافق خوب، قوی و پایدار استقبال می‌کنیم.
حسین امیرعبداللهیان همچنین در گزارشی توئیتری درباره سفر اخیرش به مسقط و دیدار با سلطان عمان نوشت: در دیدارم با سلطان عمان، روابط فیمابین ممتاز ارزیابی شد. در مورد مناسبات و وضعیت عربستان، بحرین، یمن، مصر و اوکراین گفت‌وگو شد. ابعاد مذاکرات وین مورد توجه ویژه سلطان بود. عمان علاوه بر تلاش برای وصول توافق وین، یکی از مراکز نقل و انتقال دارایی ارزی ایران از سایر بانک‌هاست.
