الوقت- با پایان هفتمین ماه جنگ اوکراین، ساکنان مناطق شرقی و جنوبی این کشور قرار است تصمیم مهمی را برای آینده سیاسی خود بگیرند. به همین منظور، روس‌گرایان ساکن شرق اوکراین که در سالهای گذشته در آرزوی پیوستن به روسیه بودند، از روز جمعه همه‌پرسی استقلال را آغاز کردند. در این همه‌پرسی که اوکراین و متحدان غربی این کشور آنرا محکوم کرده‌اند، مردم در استانهای دونتسک، لوهانسک، خرسون و همچنین ژاپوروژیا در خصوص الحاق به خاک روسیه پای صندوق‌های رای رفتند. این همه پرسی قرار است تا روز سه‌شنبه ادامه یابد و در روز 27 سپتامبر، نتایج آن به طور رسمی اعلام خواهد شد. ساکنان این مناطق باید تصمیم بگیرند که از پیوستن به روسیه حمایت می‌کنند یا خیر. این چهار استان که در حال حاضر تحت کنترل روسها قرار دارند، معادل ۱۵ درصد از خاک اوکراین را تشکیل می‌دهند و در صورت پیوستن به خاک روسیه، وسعت سرزمینی اوکراین کاهش خواهد یافت و احتمالا مقام اول اروپا را به لحاظ وسعت از دست خواهد داد. باتوجه به اینکه اکثریت ساکنان این مناطق چهارگانه، روس‌تبار هستند به احتمال زیاد با قاطعیت رای به استقلال خواهند داد.
اتهام زنی غرب به مسکو
این همه‌پرسی درحالی برگزار می‌شود که غربیها سعی دارند با متهم کردن مسکو به اشغالگری، کمکهای خود به اوکراین را افزایش دهند و بتوانند تسلیحات مدرن‌تری را روانه کی‌یف کنند تا شاید بخشی از مناطق تصرف شده را از دست روسها آزاد کنند. ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو با بیان اینکه این اقدامات به جنگ روسیه در اوکراین بیشتر دامن می‌زند، گفت که رفراندوم‌های شرم‌آور هیچ مشروعیتی ندارند و تغییری در ماهیت جنگ روسیه در اوکراین ایجاد نمی‌کند. هر چند غربیها با هیاهوی زیاد روسها را متهم می‌کنند که فرایند جدایی دونباس از اوکراین را کلید زده‌اند اما لئونید پاسچنیک، رهبر جمهوری خودخوانده لوهانسک در سخنانی گفت که مردم این منطقه از سال ۲۰۱۴ منتظر برگزاری این همه‌پرسی بوده‌اند و این مسئله رویای مشترک و آینده مشترک با روسیه است. پس از آنکه ساکنان شبه جزیره کریمه طی رفراندومی از روسیه خواستند تا این منطقه را به خاک این کشور ملحق کند، روس تباران استانهای دونتسک و لوهانسک در شرق اوکراین هم خواستار چنین همه پرسی بودند اما به دلیل جلوگیری از تشدید تنشها بین مسکو و غرب این مسئله عملی نشد اما این برنامه هیچگاه از دستورکار مقامات محلی خارج نشد و اکنون که شرایط و تحولات بین‌المللی تغییر یافته و دولت اوکراین به همه توان در اردوگاه غرب قرار گرفته است، سعی دارند با همه‌پرسی برای همیشه بخشی از خاک روسیه باشند تا از فشارهای دولت کی‌یف رها شوند. بنابراین، برخلاف ادعای غربیها، برگزاری همه پرسی چیز جدیدی نیست، منطقه دونستک و لوهانسک عملا از سال 2014 به صورت خودمختار اداره می‌شدند و تحت حاکمیت سیاسی اوکراین نبودند و در این هشت سال همواره درگیری بین نیروهای دو طرف در جریان بود و اکنون که شرایط تغییر یافته است همه پرسی استقلال را شروع کردند.
ادعاهای غربیها علیه روسیه و اینکه هیچ وقت استقلال مناطق شرقی اوکراین را به رسمیت نخواهند شناخت، تنها با هدف افزایش فشارهای جهانی علیه مسکو انجام می‌شود تا این رقیب را متهم کنند که قصد اشغالگری دارد. اما روسیه تنها به حمایت از روس تباران برخواسته تا آنها را از زیر بار فشارهای اوکراین نجات دهد و همچنانکه ولادیمیر پوتین هدف از حمله به اوکراین را با هدف نازی زدایی از مناطق دونباس اعلام کرد و پیش از آغاز حملات، طی قانونی استقلال دونتسک و لوهانسک را به رسمیت شناخت. روسیه قصد دارد با حمایت از روس‌گرایان و الحاق این مناطق به خاک خود، هزینه‌های کی‌یف را که با بی‌تدبیری‌های خود غرب را در مقابل مسکو قرار داده است، بالا ببرد. حمایت روسیه از روس‌تباران در همه جای دنیا، اخیرا در دکترین جدید این کشور مطرح شد و پوتین قصد دارد با همه توان از روس تبارهایی را که تحت فشار دولتهای دیگر هستند از این فشارها برهاند.
روسیه به خواست ساکنان دونباس عمل می‌کند
اگرچه نیروهای روسی در هفت ماه گذشته توانسته‌اند مناطق شرقی و جنوبی اوکراین که همه‌پرسی در آن برگزار می‌شود را تحت کنترل دارند اما مقامات مسکو این مناطق را ضمیمه خاک خود نکردند و این مسئله را به اختیار خود ساکنان روس تبار گذاشته‌اند تا در مورد این قضیه سرنوشت‌ساز تصمیم بگیرند. مقامات کرملین برای اینکه بهانه غربیها را از بین ببرند، گفته‌اند در صورت رای مثبت اکثریت روس تبارها در شرق اوکراین، این مناطق را به خاک روسیه ملحق خواهند کرد و اگر مخالفتها با این موضوع بیشتر باشد، ممکن است روسها تنها به طرح به رسمیت شناختن استقلال آنها بسنده کنند. روسیه اگر می‌خواست در سال 2014 به راحتی می‌توانست دونباس را طی همه‌پرسی به خاک خود ضمیمه کند اما چنین برنامه‌ای نداشت و اکنون نیز دنبال این هدف نیست و تنها با خواسته ساکنان این مناطق موافقت کرده است. برگزاری رفراندوم توسط روس‌گرایان، از طرفی می‌تواند برای حمله روسیه به اوکراین هم مشروعیت حقوقی ایجاد کند که این حمله را در دفاع از ساکنان دونباس که از مسکو کمک خواسته بودند، انجام داده است.
فراخوان 300 هزار نفری
همزمان با برگزاری رفراندوم در دونباس، روسیه فراخوان 300 هزار نفری از نیروهای ذخیره این کشور را صادر کرده است که نشان می‌دهد مقامات کرملین سعی دارند تا توان نظامی خود را در برابر اوکراین و حامیان غربی آن تقویت کنند. سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه چهارشنبه گذشته در سخنانی بلافاصله پس از امضای این حکم اعلام کرد که ۳۰۰ هزار نفر فراخوانده خواهند شد که نزدیک به ۱ درصد از منابع بسیج عمومی در دسترس است. شویگو در مورد بسیج عمومی تشریح کرد که این شرایط شامل حال دانشجویان نمی‌شود و فقط نیروهای ذخیره در ارتش یا آنهایی که تجربه لازم دارند را در برمی‌گیرد. وزیر دفاع روسیه در مورد کمکهای فراوان غرب به اوکراین خاطنشان کرد که ۷۰ ارتش، بیش از ۲۰۰ ماهواره غیرنظامی و تمام سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در راستای منافع اوکراین کار می‌کنند. به گفته شویگو، روسیه در جنگ با اوکراین نیست بلکه با مجموع بلوک غرب می‌جنگد.
فراخوان جدید روسیه درحالی است که کشورهای اروپایی و آمریکا در هفته‌های اخیر تسلیحات پیشرفته‌تری را در اختیار کی‌یف قرار داده‌اند و همین مسئله خشم مقامات مسکو را در پی داشته است. مسکو بارها هشدار داده که این نوع کمکهای نظامی نه تنها به فرایند صلح کمک نمی‌کند بلکه بیشتر به تشدید تنشها می‌انجامد و خواستار قطع چنین کمکهایی شده است اما رهبران غربی به این هشدارها بی‌اعتنا هستند و کماکان به ارسال کمکهای نظامی اقدام می‌کنند. با این وجود، روسیه که خود را در مقابل تمام غرب تنها می‌بیند سعی دارد از همه داشته‌های خود برای مقابله با رقبایش استفاده کند و فراخوان 300 هزار نیرو هم نشان می‌دهد که مسکو برنامه‌های جدیدی را برای جنگ در اوکراین طراحی کرده است.
باتوجه به اینکه پوتین در سخنرانی اخیر خود خطاب به غربیها هشدار داد در صورتی که اوکراینی‌ها و غرب قصد تعرض به تمامیت ارضی روسیه را داشته باشند از همه ابزارهای در اختیار خود استفاده خواهد کرد، و در صورت حمله به خاک روسیه ممکن است مسکو تصمیم جدیدی بگیرد که استفاده از سلاح هسته‌ای دور از دسترس نخواهد بود. مقامات کرملین بارها گفته‌اند که قصدی برای استفاده از سلاح هسته‌ای در اوکراین ندارند و تنها زمانی مجبور به استفاده از سلاحهای استراتژیک خواهند شد که تمامیت ارضی‌شان به خطر بیفتد. بنابراین، در صورت الحاق مناطق شرقی اوکراین به خاک روسیه، هر گونه حمله اوکراینی‌ها به این مناطق در حکم حمله به تمامیت ارضی روسیه قلمداد خواهد شد و روسها به اینگونه جنگ افروزی هشدار اکید داده‌اند.
