ایالات متحده احتمالا چین را در جنگ تراشه دست کم در کوتاه مدت شکست خواهد داد. اما هشدار‌هایی وجود دارد. واقعیت آن است که چین فرصتی برای حمله به تایوان و کنترل کارخانه‌های تولید تراشه آن قبل از انتقال عمده کارخانه‌های جدید به آمریکا و اروپا را دارد.
یک شوخی در تایوان وجود دارد که می‌گوید اگر چین به تایوان حمله کند بهترین مکان برای پناه گرفتن در کارخانه‌های ریز تراشه خواهد بود، زیرا این کارخانه‌ها تنها مراکزی هستند که ارتش آزادیبخش خلق نمی‌تواند از پس تخریب آن برآید. کشوری که تراشه‌های پیشرفته را کنترل می‌کند آینده فناوری را کنترل می‌کند و از نظر ساخت تراشه تایوان جزو بهترین‌ها در جهان است. در صورت اتحاد مجدد موفقیت آمیز تایوان (که اکنون پکن آن را استانی مرتد قلمداد می‌کند) با سرزمین اصلی چین به حکومت چین انحصار بر پیشرفته‌ترین کارخانه‌های تولید تراشه را می‌بخشد. با توجه به طرح‌های شی جین پینگ در مورد تایوان جای تعجب نیست که دولت ایالات متحده نگران باشد. به همین دلیل، در ماه‌های اخیر ایالات متحده گام‌های مختلفی برای خنثی کردن تلاش‌های چین برای ساخت نیمه هادی‌های پیشرفته برداشته است.
ساخت کارخانه‌های تولید تراشه از نظر فنی چالش برانگیز است و هزینه زیادی دارد. نتیجه مطالعه تازه‌ای که توسط شرکت مشاوره بوستون صورت گرفت نشان داد که هزینه یک کارخانه بزرگ تراشه در حال حاضر بیش‌تر از ساخت یک ناو هواپیمابر نسل بعدی یا یک نیروگاه هسته‌ای جدید است. در تایوان Fab ۱۸ که برای تولید تراشه‌های پیشرفته ساخته شده بود ۱۷.۵ میلیارد دلار هزینه داشت.
حمله ایالات متحده به تلاش چین برای تسلط بر فناوری آینده دوگانه است. بخش اول این استراتژی، بازسازی سهم آمریکا از تجارت جهانی تولید تراشه است که از اوج ۳۷ درصد در سال ۱۹۹۰ میلادی به تنها ۱۲ درصد در حال حاضر کاهش یافته است. ماه گذشته، جو بایدن قانون نوآوری و رقابت را با مبلغ فوق العاده ۵۲ میلیارد دلار برای تامین مالی تحقیقات فناوری و ساخت تراشه در ایالات متحده امضا کرد. از اتحادیه اروپا نیز صدای مشابهی به گوش می‌رسد. با این وجود، امریکا این موضوع را به یکی از اولویت‌های امنیت ملی خود تبدیل کرده است.
این تلاشی از سوی بایدن با حمایت حزب جمهوری خواه برای معکوس کردن روند توخالی شدن تولیدات امریکاست. این سیاستی است که اولین بار توسط رئیس جمهور ترامپ برسمیت شناخته و دنبال شد. با حمایت دو حزب جمهوری خواه و دموکرات قانون تازه به طور خاص با هدف تنبیه شرکت‌های امریکایی که در چین سرمایه گذاری می‌کنند به ویژه در مناطقی که در آن مبارزه برای برتری وجود دارد مانند حوزه تولید تراشه تنظیم شده است.
شی که آشکارا نگران است از چینی‌ها خواسته تا اتکای خود به فناوری شان را افزایش دهند و تنظیم و اجرای “قوانین در زمینه‌های اقتصاد دیجیتال، امور مالی اینترنتی، هوش مصنوعی، داده‌های بزرگ، رایانش ابری را تسریع بخشند”. هدف آمریکا برای ایجاد اختلال در پیشرفت فناوری چین به شدت توسط بخش خصوصی در غرب مورد حمایت قرار می‌گیرد که به طور فزاینده‌ای از خطرات ژئوپولیتیکی برخورداری چین از چنین درصد بالایی از ظرفیت کارخانه تولید جهانی شرکت‌های غربی مستقر در تایوان آگاه شده است.
برای مثال، “اینتل” در سالیان اخیر از صنعت نیمه هادی که زمانی بر آن تسلط داشت فاصله گرفته بود اکنون با تمام توان در حال گسترش آن است. آن شرکت برنامه‌های خود را برای تولید تراشه‌های سیستمی برای رقابت با سری برتر M ۱ اپل را اعلام کرد. هدف اینتل این است که ظرف سه سال جایگاه خود را به عنوان پیشروترین شرکت طراحی و تولید تراشه جهان به دست آورد.
با این وجود، رقابت اینتل تنها با اپل نیست. این شرکت باید با شرکت تولید نیمه هادی تایوان که ۵۰ درصد از سهم جهانی در تراشه‌های پیشرفته و مهم‌تر از آن ۹۲ درصد سهم در پیشرفته‌ترین تراشه‌های پنج نانومتری را دارد مقابله کند. اینتل تحت مدیریت “پت گلسینگر” مدیر عامل جدید خود می‌خواهد به یک سازنده تراشه‌های قراردادی پیشرو تبدیل شود و دوباره دست بالا را به دست آورد.
اینتل علاوه بر تکمیل ساخت یک کارخانه در اورگان در حال برنامه ریزی کارخانه‌های جدید در آریزونا و اوهایو است. حدود ۸۰ میلیارد دلار نیز برای اروپا در نظر گرفته شده است و تاسیساتی در ایرلند، آلمان و ایتالیا در حال مذاکره هستند. این یک پروژه بزرگ است که مبالغ حیرت انگیزی در آن دخیل می‌باشد. برخی از تحلیلگران به توانایی اینتل در انجام آن شک دارند.
چین به دنبال پیوستن به صفوف تولیدکنندگان تراشه‌های پیشرفته (که شامل سامسونگ در کره جنوبی می‌شود) است. برنامه آمریکا این است که چین را از دستیابی به ماشین آلات وارداتی که تولید تراشه‌های پیشرفته را امکان پذیر می‌سازند منع نماید. فناوری‌های کلیدی لازم برای ساخت نیمه هادی‌ها شامل اتاق‌های فوق تمیز، با پوشش مناسب همراه با امکانات یونیزاسیون و بسته بندی است. با این وجود، تعیین‌کننده نهایی پیشرفت در این عرصه لیتوگرافی است: چاپ دقیق مدار‌های الکترونیکی روی ویفر‌های سیلیکونی. پیشرفته‌ترین تراشه‌ها در حال حاضر با اندازه و مقیاس تنها پنج نانومتر چاپ می‌شوند: یعنی پنج میلیاردم متر. (برای مقایسه، عرض موی انسان به طور متوسط ۷۰۰۰۰ نانومتر است).
در حال حاضر تنها یک شرکت در جهان وجود دارد که می‌تواند ماشین‌های لیتوگرافی برای چاپ ویفر در مقیاس پنج نانومتری بسازد. لیتوگرافی مواد نیمه هادی پیشرفته (ASML) که در حومه آیندهوون در هلند واقع شده شاید کم‌تر شناخته شده‌ترین تجارت با فناوری پیشرفته در جهان باشد. با این وجود، این شرکت دقیقا پس از شل به عنوان چهارمین شرکت بزرگ در اروپا قرار دارد.
ماشین‌های با فناوری بالا از فرآیندی به نام لیتوگرافی فرابنفش شدید استفاده می‌کنند که آن را به تنها سیستم‌هایی تبدیل می‌کند که می‌توانند لیتوگرافی زیر ۱۳.۵ نانومتر را انجام دهند. این شرکت تقریبا ۵۰ دستگاه در سال تولید می‌کند که ۱۵۰ میلیون دلار برای هر قرارداد خدمات دریافت می‌کند. در نتیجه، مالک آن به اصطلاح کالای کمیاب است: انحصار بازار.
ماه گذشته، ایالات متحده با موفقیت دولت هلند را برای جلوگیری از صادرات چنین ماشین‌هایی به چین تحت فشار قرار داد. امریکا برای محکم کاری اکنون به هلندی‌ها فشار وارد ساخته تا حتی نسل پیشین ماشین آلات ساخته شده را نیز به چین صادر نکنند.
بایدن شرکت “اِنویدیا” رهبر جهانی آمریکا در تراشه‌های پردازنده‌های گرافیکی را از فروش جدیدترین محصولات پیشرفته‌اش به مشتریان چینی که بخش بزرگی از مشتریان اش را تشکیل می‌دهند منع کرده است. این یک عقب گرد برای جاه طلبی‌های پکن در هوش مصنوعی است: تنها تعداد کمی از شرکت‌ها وجود دارند که پردازنده‌های آنان به منظور اجرای الگوریتم‌های پیچیده مورد نیاز برای هوش مصنوعی بهینه شده اند. برخی از بزرگترین مشتریان واحد‌های پردازش گرافیکی A ۱۰۰ انویدیا غول‌های چینی، چون علی بابا، تنسنت و بایدو بودند که همگی ارائه دهندگان خدمات رایانش ابری هستند که می‌توانند برنامه ریزی برنامه‌های کاربردی هوش مصنوعی را نیز انجام دهند. آیا بایدن در این تلاش برای خنثی کردن جاه طلبی‌های فناوری چین موفق خواهد شد؟ در حال حاضر هیچ نشانه‌ای مبنی بر اینکه هیچ شرکت دیگری دانش لازم برای کپی برداری از دستگاه‌های فرابنفش شدید ASML را داشته باشد وجود ندارد. آنان نه تنها به تخصص طراحی نیاز بلکه به ساخت شبکه پیچیده‌ای از پیمانکاران فرعی پیشرفته در سراسر جهان نیز نیاز دارند. شاید مانع اصلی برای رقبا میلیارد‌ها خطوط کد نرم افزاری باشد که به نظر می‌رسد هر چهار سال افزایشی دو برابر دارد.
با این وجود، تجربه ۶۰ ساله صنعت ساخت تراشه این را نشان می‌دهد که جهش‌های نسلی در آن فناوری وجود دارد. تا سال ۲۰۲۵ میلادی اینتل قصد دارد وارد مرحله‌ای شود که آن را “عصر انگستروم” تراشه‌های زیر نانومتری می‌نامد. در این سطح، فرآیند قلم زنی باید به عرض اتم‌های منفرد کاهش یابد (یک آنگستروم یک ده میلیاردم متر است). اینتل پیش‌تر یک سفارش ۳۰۰ میلیون دلاری برای دستگاه نسل بعدی ASML داشته است.
تا زمانی که هلندی‌ها با توپ بازی می‌کنند و دلیلی وجود ندارد که تصور کنیم این کار را نمی‌کنند ایالات متحده احتمالا چین را در جنگ تراشه دست کم در کوتاه‌مدت شکست خواهد داد. اما هشدار‌هایی وجود دارند. واقعیت آن است که چین فرصتی برای حمله به تایوان و کنترل کارخانه‌های تولید تراشه آن قبل از انتقال عمده کارخانه‌های جدید به آمریکا و اروپا را دارد.
نکته دیگر آن که چین به تلاش برای توسعه فناوری‌های خود ادامه خواهد داد. چین پیش‌تر اعلام کرده بود که یک تراشه هفت نانومتری با استفاده از آخرین نسل ماشین‌های لیتوگرافی همراه با ترفند‌های مختلف فناوری ساخته است. اگرچه کارشناسان تردید دارند که آیا این تراشه‌ها می‌توانند در سطح اقتصادی مورد بهره برداری قرار گیرند یا خیر.
انجمن صنعت نیمه هادی آمریکا به این نتیجه رسیده که در حال حاضر فناوری پیشرفته‌تر هنوز از دسترس چین خارج است. با این وجود، چین توانایی علمی قابل اثباتی در سطح جهانی دارد. نامزد‌های جایگزینی تکنیک‌های فرابنفش شدید ASML شامل استفاده از پرتو‌های ایکس، پرتو‌های الکترونی، پرتو‌های یونی و لیتوگرافی نانوامپرنت هستند.
چین می‌تواند ابتدا به آنجا برسد. باید به پیامد‌های ناخواسته احتمالی جنگ تراشه‌ها و سایر جنگ‌های فناوری اشاره کرد. اگرچه از زمان مقررات زدایی اقتصاد چین توسط “دنگ شیائوپینگ” در دهه ۱۹۸۰ میلادی جهانی شدن منافع اقتصادی عظیمی برای جهان به ارمغان آورده جهانی زدایی، کاهش منافع ملی و خودکامگی احتمالا رشد کندتر یا بدتر از آن را به همراه خواهد داشت. در آن صورت امریکا و چین در جنگ تراشه‌ای خود بازنده خواهند بود حتی اگر نتیجه نهایی یک جنگ جهانی واقعی نباشد.
