ایران و روسیه رابطه همسایگی خوب، ولی در برخی برهه ها دارای تلاطم دارند و سال های اخیر را باید دوره اوج روابط دو کشور دانست. اوضاع امروز جهان ایجاب می کند دو کشور با یکدیگر روابط خوب، گسترده و راهبردی داشته باشند. منافع مشترم می تواند باعث روابط راهبردی درازمدت میان ایران و روسیه شود.
در راستای توسعه روابط دوجانبه است که کاظم جلالی، سفیر ایران در مسکو سه‌شنبه در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: امروز با الکسی ددوف دیدار کردم. او به‌زودی به عنوان سفیر جدید روسیه در ایران شروع به کار خواهد کرد. هر دو طرف تأکید کردیم روابط ایران و روسیه در یکی از بهترین دوران تاریخی خود به سر می‌برد. از تلاش‌های لوان جاگاریان، سفیر قبلی روسیه سپاسگزارم و برای الکسی ددوف آرزوی توفیق دارم.
جاگاریان نزدیک به ۱۱ سال عهده دار سفارت روسیه در تهران بود، مسلط به زبان فارسی و فارغ‌التحصیل رشته روابط بین‌الملل است و پیش تر در کشورهای فارسی زبان افغانستان و تاجیکستان فعالیت کرد.
محمد هادی تسخیری، کارشناس ارشد روابط بین الملل در گفت وگو با خبرنگار «راهبرد معاصر» درباره این تغییر دیپلماتیک گفت: در عالم دیپلماسی هر فعالیت سفیران ازجمله مصاحبه کردن، دیدارهای رسمی و … با هماهنگی وزارت امور خارجه کشور میهمان انجام می شود، لذا نمی توان تصور کرد اقدام سفیر روسیه در زمینه عکس گرفتن با سفیر انگلیس بر روی پله های تاریخی سفارت روسیه برای بازسازی تصاویر نشست ۱۹۴۳ میلادی تهران و یادآوری تاریخ گریبایدف و خالی گذاشتن صندلی آمریکا، بدون هماهنگی باشد. این اقدام به ویژه از سوی سفیری باتجربه که شناخت خوبی از حساسیت های جمهوری اسلامی و ملت ایران دارد، انجام شد.
وی افزود: البته جنگ اوکراین، به روسیه نشان داد غرب به ویژه آمریکا تا چه اندازه با روسیه به عنوان هم پیمان جمهوری اسلامی ایران در تضاد است و برای به زمین زدن آن به چه حربه هایی متوسل می شوند.
این کارشناس ارشد روابط بین الملل عنوان کرد: بارها در زمینه های سیاسی با دوستان موافق و مخالف رابطه با روسیه تلاش کردیم نشان دهیم روابط روسیه کنونی با روابط با شوروی سابق فرق دارد، اما اقدام جاگاریان در رابطه با بازسازی نشست ۱۹۴۳میلادی دفاع ما از این روابط را تحت تأثیر قرار می داد و مخالفان روابط، خیانت شوروی سابق به نبروهای مسلح مصر در جنگ ۱۹۶۷ با صهیونیست را مثال می زدند. گرچه موارد بسیار زیادی وجود دارد که نمایانگر تفاوت روابط روسیه کنونی با شوروی سابق وجود دارد.
اقدامات اخیر جاگاریان به تعبیر بسیاری از ناظران بین المللی نادرست و برخلاف روابط دوستی ایران و روسیه بوده است. سفیر روسیه در جایگاهی است که طرز تفکر ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه را نسبت به کشور میزبان نشان می‌دهد و رفتارهای جاگاریان در ماههای اخیر نتوانسته خط مشی پوتین را برآورده کند و قرار است تا روزهای آینده سفیر جدید این کشور در تهران مشغول به کار شود. این نشان می دهد رئیس جمهور روسیه همچنان خواهان توسعه روابط پایدار و مطمئن با ایران در حوزه های مختلف است و نمی‌خواهد حاشیه‌سازی مسئولان مختلف در این زمینه اختلال ایجاد کند.
بی‌تردید دست‌های پشت پرده در داخل روسیه نمی‌خواهند روابط تهران و مسکو گسترده تر از گذشته باشد و در تلاش برای توطئه‌چینی و تله گذاری در مسیر همکاری‌های دوجانبه هستند. ابوالفضل بهشتی، عضو اتاق فکر اتحادیه اروپا در گفت و گو با «راهبرد معاصر» درباره یکی از موارد حاشیه‌ساز اخیر جاگاریان گفت: اقدام سفیر سابق روسیه در تهران در گذاشتن صندلی برای سفیر انگلیس و خالی گذاشتن جای سفیر آمریکا در ایوان تاریخی سفارت روسیه، واکنش نویسنده قرارداد ترکمانچای و … را باید در راستای اقدامات نادرست سفیر روسیه در سالها و ماههای اخیر تلقی کرد که به روح توسعه همکاری‌های ایران و روسیه آسیب جدی وارد می کند.
وی افزود: مسکو همه این موارد را بررسی کرده و به این نتیجه رسیده است برای حفظ شأن و جایگاه سفیر خود بدون اینکه بخواهد وی را فرابخواند، جایگاهش را به دیپلمات دیگری بدهد.
عضو اتاق فکر اتحادیه اروپا عنوان کرد: احتمال دارد اظهارات جاگاریان ناخواسته بیان شده و اگر عمدی گفته باشد در مسیر خطرناکی گام برداشته است. امکان دارد در داخل روسیه و از میان مخالفان روابط با ایران القائاتی به سفیر رسیده و او آنها را بیان کرده یا رفتار نامناسب داشته است. معتقدم جوانب این رفتارها و گفتارها باید به دقت بررسی شود.بی تردید اوضاع جامعه جهانی در سایه جنگ اوکراین، تقابل آمریکا با چین به عنوان متحد ایران و اعمال تحریم‌ها علیه روسیه از سوی غرب می طلبد هر دو کشور ایران و روسیه از هرگونه حاشیه سازی که مخل توسعه روابط است، بپرهیزند. دو کشور نباید وارد حاشیه سازی و بازی هایی که خواسته غرب و آمریکاست شوند. از امروز جاگاریان سفیر روسیه در تهران نیست و دیگر نباید به جنجال های بی مورد در راه توسعه روابط دو کشور دامن زد.
تغییر سفیر روسیه در تهران اقدام داخلی و دیپلماتیک مسکوست و تغییر سفیر را که نشان دهنده تغییر رویکرد روس ها نسبت به روابط با تهران و گسترش همکاری‌هاست، باید به فال نیک گرفت.
علاوه بر این، نباید تلاش جاگاریان در حدود یک دهه اخیر برای توسعه روابط ایران و روسیه را نادیده گرفت و حاشیه‌سازی های اخیر را به اندازه ای بزرگ کرد که کارنامه مثبت این سفیر در نزدیکی روابط تهران و مسکو خدشه دار شود، ولی تغییر سفیر بار معنایی و پیام مثبتی از دگرگونی باورهای مسکو دارد و نشان می‌دهد عزم روسیه برای تغییر در مسیر توسعه روابط بیش از پیش جدی است.
محسن پاک آیین، دیپلمات سابق کشورمان بر این موضوع صحه می گذارد و در گفت وگو با خبرنگار «راهبرد معاصر» می گوید: به نظر من جاگاریان اقدامی علیه روابط ایران و روسیه نداشت و در حدود 12 سال که در ایران سفیر بود، فعالیت زیادی برای تقویت روابط داشت؛ البته گاهی حساسیت های ایران را در نظر نداشت و حرف هایی زد یا اقداماتی انجام داد که در ایران اثر منفی داشته است.
وی افزود: با وجود اقداماتی همچون گرفتن عکس با سفیر انگلیس یا ابراز احترام به گریبایدوف، نمی توان این موارد را باعث نادیده گرفتن نقش وی در نزدیکی روابط ایران و روسیه در حدود 12 سال اخیر دانست.
