با وجود اخباری که گاه و بیگاه درباره تدارک ترکیه برای اجرای عملیات نظامی جدید در شمال سوریه منتشر می‌شود، اما ریسک عملیات نظامی جدید بسیار بالاست و در عین حال راه‌های کم هزینه تری برای رفع دغدغه‌های امنیتی و تامین اهداف سیاسی و انتخاباتی حزب حاکم عدالت و توسعه به رهبری رجب طیب اردوغان از توسل به عملیات نظامی جدید در شمال سوریه وجود دارد.
در روز‌های اخیر دو طیف خبر درباره ماهیت و جهت گیری ترکیه و سوریه نسبت به هم منتشر شده است. در یک طرف اخباری دال بر تدارک ترکیه برای اجرای عملیات نظامی جدید در شمال سوریه و در طرف دیگر اخباری از تمایل مشترک حزب حاکم عدالت و توسعه و احزاب رقیب در ترکیه برای بهبود روابط و آشتی با سوریه منتشر شده است.
تقارن اخبار مربوط به تدارک ترکیه برای عملیات نظامی جدید در شمال سوریه با برخی اخبار مشکوک درخصوص درخواست از ساکنان مناطق جنوبی ترکیه برای ماندن در منازل و همینطور حمله مشکوک به پایگاه نظامی ترکیه در شمال سوریه که با پاسخ متقابل ارتش ترکیه به مقر نظامیان سوریه همراه شد، این ذهنیت را پدید آورد که گویا دو طرف به سمت تشدید تنش و درگیری پیش می‌روند، اما مدیریت سریع تنش‌ها از هر دو طرف نشان داد که تمایلی برای تشدید تنش و درگیری وجود ندارد و آن چه اتفاق افتاد امکان دارد حاصل اقدامات تکی یا جمعی بازیگرانی باشد که از روند ترمیم و بهبود روابط سوریه و ترکیه احساس نگرانی و خطر می‌کنند.
برخی از بازیگران دخیل در بحران سوریه مانند روسیه و ایران از روند تنش زدایی وترمیم روابط میان ترکیه و سوریه استقبال می‌کنند و مقدمات آن را فراهم می‌سازند، اما در مقابل برخی دیگر از بازیگران هرکدام به دلایل مختلف با این رویکرد مخالفند و طبعا در مسیر آن مانع تراشی می‌کنند. رژیم صهیونیستی از این نگران است که با ترمیم روابط ترکیه و سوریه مثلث ایران، روسیه و ایران به مربع ایران، سوریه، ترکیه و روسیه تبدیل شود و تنگنا‌های جدیدی برای تعرضات و تجاوزات آن به سوریه ایجاد کند.
آمریکا از این نگران است که با ترمیم روابط ترکیه و سوریه، روند اعاده حاکمیت ملی دولت مرکزی سوریه بر مناطق اشغالی تسریع شود و امریکا مجبور شود به حضور خود در مناطق اشغالی و سرقت و غارت منابع نفتی آن پایان دهد. در این میان، گروه‌های کرد تحت حمایت آمریکا و گروه‌های نیابتی تحت حمایت ترکیه از این نگران هستند که در صورت ترمیم و بهبود روابط میان ترکیه و سوریه وجه المصالحه قرار گیرند. بر این اساس، احتمال اینکه رخداد‌های منتهی به حملات متقابل (یا منتسب به) نظامیان سوریه و ترکیه از سوی این بازیگران مدیریت شده باشد، بعید نیست.
ریسک عملیات نظامی جدید ترکیه در شمال سوریه بسیار بالاست وهیچ اطمینانی ولو جزئی برای موفقیت نسبی این عملیات مشاهده نمی‌شود. هرچند ترکیه در فاصله سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ به چهارعملیات نظامی: سپر فرات، شاخه زیتون، چشمه صلح و سپربهار در شمال سوریه دست زد و حدود ۹ درصد از خاک این کشور را به زیر اشغال خود در آورد، اما اکنون نه شرایط داخلی سوریه و ترکیه اجازه عملیات جدید را می‌دهد و نه حساسیت معادلات بین المللی بخصوص بعد از جنگ اوکراین.
در عین حال اغلب مواردی که به عنوان اهداف اعلام نشده توسل به عملیات نظامی گفته می‌شود از طرق غیرنظامی بهتر تامین می‌شود. یکی از این موارد ملاحظات انتخابات ریاست جمهوری سال آینده است و به نظر می‌رسد اردوغان و حزب حاکم عدالت و توسعه از طریق بازکردن باب آشتی با سوریه می‌تواند برگه سوریه را از دست مخالفان بگیرد و ان را به نفع خود مصادره به مطلوب کند، اما درست برعکس اگر به فرض به اقدامات نظامی جدید متوسل شود در این صورت بهانه جدیدی به دست مخالفان و احزاب رقیب خواهد داد تا رویکرد گذشته حزب حاکم عدالت و توسعه و اردوغان را در سوریه بیشتر مورد انتقاد قرار دهند و آن را به یک برگه انتخاباتی برای خود تبدیل کنند.
به همین ترتیب در صورت ادامه روند گفتگو و آشتی با دولت سوریه شرایط بهتری برای حل معضل آوارگان سوری مقیم ترکیه فراهم می‌شود که به یکی از چالش‌های اصلی حزب حاکم بخصوص با نزدیک شدن به ایام انتخابات تبدیل شده است. در حال حاضر نزدیک به ۴ میلیون آواره سوری در ترکیه مقیم هستند که علاوه بر هزینه‌های اقتصادی نگرانی‌های اجتماعی و امنیتی در خصوص تغییر بافت اجتماعی در برخی از مناطق مرزی ترکیه ایجاد کرده است و با توجه به اینکه هدف دولت سوریه هم فراهم کردن زمینه بازگشت آوارگان سوری از سراسر کشور‌های همجوار از جمله ترکیه است لذا همکاری آنکارا می‌تواند هم از بار مالی آن بکاهد و هم اینکه نگرانی‌های ترکیه را از تغییرات جمعیتی در این کشور برطرف کند. انحلال “یگان‌های حمایت از خلق کرد” و “ارتش ملی سوریه” از دیگر پرونده‌هایی است که می‌تواند روند ترمیم و بهبود روابط ترکیه را تسهیل و تسریع کند.
درمجموع شاخص‌هایی که از احتمال استمرار روند آشتی میان ترکیه و سوریه و بازشدن باب گفتگو درباره پرونده‌های مورد اختلاف حکایت دارد بیشتراز مواردی است که بر امکان توسل مجدد ترکیه به رویکرد‌های نظامی یکجانبه دلالت دارد.
