به بهانه افزایش گمانه‌زنی‌ها درباره نتیجه نهایی مذاکرات رفع تحریم‌ها در دوحه و تلاش برخی چهره‌های نام‌آشنا در دامن‌زدن به فشارهای روانی علیه مذاکره‌کنندگان کشورمان، گفتگویی با سیدمحمد مرندی، مشاور تیم مذاکره‌کننده ایران انجام شده است.
ادعای مطرح شده از سوی یکی از اعضای گروه بین‌المللی بحران درباره فرابرجامی بودن خواسته‌های ایران ازجمله اخذ تضمین عینی از طرف غربی را با چه منظوری ارزیابی می‌کنید؟
من دقیقا نمی‌دانم چه کسی چنین حرفی را مطرح کرده است، اما گروه بین‌المللی بحران، گروهی است که به حکومت‌های غربی وابستگی دارد. طبیعتا گزارش‌‌هایشان هم در راستای اهداف حکومت‌های غربی است و کارمندان‌شان به دول غربی مشورت می‌دهند. بنابراین از آنها انتظار نمی‌رود که موضع بی‌طرفانه‌ای داشته باشند. اما جانبداری برخی در داخل از چنین مراکزی تعجب‌آور است. ایران در تمام این مدت که مذاکرات وین در جریان بود، خواستار تضمین‌های عینی بوده است. آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها گرچه مقاومت می‌کردند اما با اکراه و به‌تدریج برخی خواسته‌های ایران را یکی پس از دیگری، پذیرفته‌اند. چطور دولت‌های غربی در وین حاضر شدند درمورد تضمین‌ها مذاکره کنند درحالی که به‌گفته شما گروه بین‌المللی بحران ادعا کرده اینها فرابرجامی است؟ تضمین برای اجرای برجام است، نه چیز دیگری. این تضمین‌های عینی که ایران می‌خواهد برای «اجرای» برجام است، چون این آمریکا بود که برجام را اجرا نکرد. کما اینکه در زمان اوباما آمریکا برجام را اجرا نکرد و در زمان ترامپ بود که این کشور برجام را پاره کرد. آقای بایدن هم فعلا برجام را اجرا نمی‌کند. این تضمین‌ها برای آن است که ایران، وقتی به تعهداتش عمل می‌کند، مطمئن شود که طرف مقابل هم به تعهدات خود عمل می‌کند. در طول 6 ماهی که مذاکرات در جریان بوده است، مذاکره‌کنندگان غربی نیز ادعای فرابرجامی بودن خواسته‌های ایران برای تضمین را نداشته‌اند.
آیا درخواست‌های ایران، آنچنان که برخی منابع غربی ادعا می‌کنند فرابرجامی است؟
خیر، عده‌ای در فضای مجازی به‌نیابت از دولت آمریکا و دیگر دول غربی چنین ادعاهایی را مطرح می‌کنند.
هدف این افراد و رسانه‌ها از مطرح کردن این موارد چیست؟
به نظر می‌رسد مطرح کردن چنین مواردی با هدف فشار آوردن به ایران است. به این منظور که کشورهای غربی درنهایت از ایران امتیاز بگیرند. عده‌ای برای این کار حقوق می‌گیرند، عده‌ای هم از روی ناآگاهی آن را تکرار می‌کنند.
برخی جریانات و چهره‌‌ها و همچنین گروه بین‌المللی بحران چشم‌اندازی هم برای مذاکرات آتی متصور شده‌اند. آنها در این چند روز این بحث را مطرح کرده‌اند که ممکن است مکانیسم ماشه علیه ایران فعال شود یا حتی کار به درگیری نظامی علیه ایران برسد. آیا چنین مواردی درشرایط کنونی بین‌المللی امکان‌پذیر است؟
آمریکا و اروپا در شرایطی نیستند که بخواهند تنش‌های جدیدی را به وجود بیاورند. برخی افرادکه چنین مواردی را مطرح می‌کنند می‌خواهند نگرانی ایجاد کنند تا ما دربرابر زیاده‌خواهی‌ها کوتاه آمده و یک سند پرعیب را امضا کنیم تا در نتیجه آن بتوانند ما را گرفتار کنند. واقعیت این است که غربی‌ها درشرایط بسیار نامساعدی قرار دارند. جنگ اوکراین و حوادث مختلف دو دهه اخیر، جنگ‌های متعدد، بحران اقتصادی و همچنین کرونا، شرایط غرب را بسیار دشوار کرده است و در شرایط فعلی با بحران انرژی، بحران سیاسی و بحران نظامی در اروپا نیز مواجه هستند. بنابراین، جایگاه ایران در میز مذاکره جایگاه برتر است و برای اینکه این برتری ایران را در میز مذاکره خنثی کنند، با ایجاد جنگ روانی که حتی خود دول غربی هم آنها را سر میز مذاکره مطرح نمی‌کنند، به‌دنبال متأثر کردن افکار عمومی ایران هستند تا در نتیجه آن ایران، از دنبال‌کردن تضمین‌هایی که به عادی شدن شرایط اقتصادی مردم می‌تواند کمک کند، منصرف شود.
باتوجه به شرایطی که آن را تشریح کردید، درحال حاضر سناریوهای پیش‌روی ایران چیست؟
نکته قابل‌توجه آن است که غربی‌ها به هرحال در این ماه‌ها مجبور شده‌اند که از برخی مواضع خود کوتاه بیایند و مجبورند برای حل مسائل باقی‌مانده نیز برای رسیدن به توافق از برخی دیگر آن مواضع کوتاه بیایند. این ضروری است؛ چراکه مواضع‌شان در تعارض با اجرای کامل برجام و عادی شدن فضای داخلی اقتصاد ایران بوده است. نکته دیگر آنکه غربی‌ها به‌سمت زمستان پیش می‌روند و بحران سوخت را درپیش دارند. خواسته‌های ایران معقول و مطابق چهارچوب برجام است. بنابراین، عاقلانه‌ترین رویکرد برای غربی‌ها، به جای فرافکنی یا هدف متشنج کردن فضای افکار عمومی داخل کشور، این است که پیش از سرد شدن هوا و رسیدن پاییز و زمستان، با ایران توافق کرده و شروط منطقی ایران را بپذیرند.
روزنامه فرهیختگان
