توییتر در معاملهای که یکی از استراتژیکترین خریدهای تاریخ بود، به مالکیت کامل ایلان ماسک درآمد تا به یک شرکت خصوصی تبدیل شود. ماسک که خودش زمانی منتقد رویکرد توییتر درباره متعادلسازی و نظارت بر محتوا بود، در هفتههای اخیر تاکید کرده است که با مالکیت این شبکه اجتماعی، آزادی بیان بیشتری را ایجاد میکند؛ موضوعی که بر آینده این پلتفرم تاثیر دارد.
ایلان ماسک -ثروتمندترین فرد جهان- توییتر را «میدان عمومی شهر واقعی» توصیف کرده است. او در روز بیستوششم آوریل توانست در معاملهای که یکی از استراتژیکترین خریدهای تاریخ خواهد بود، توییتر را به یک شرکت خصوصی تبدیل کند. ماسک که مدیریت شرکتهای مهمی مانند تسلا – تولیدکننده خودروهای الکتریکی- و اسپیسایکس – ارائهدهنده خدمات سفرهای فضایی- را به عهده دارد، پیشنهاد نقدی ۴۴ میلیارد دلاری را برای خرید توییتر مطرح کرد. او تمام این مبلغ را خودش پرداخت میکند که ۲۱ میلیارد دلار آن به صورت سهام شرکت و ۵/ ۱۲ میلیارد دلار هم در برابر اهدای سهام خود در شرکت تسلا، پرداخت خواهد شد. هر چند این معامله در دنیای تجارت بزرگ است، اما در دنیای قانونگذاری برای آزادی بیان در فضای آنلاین، بزرگتر و تاثیرگذارتر خواهد بود.
توییتر بهعنوان کسبوکار چندان جذاب نیست. این شبکه اجتماعی با ۲۱۷ میلیون نفر کاربر روزانه از نظر اهمیت، بعد از فیسبوک قرار میگیرد که بزرگترین شبکه اجتماعی جهان به حساب میآید. قیمت هر سهم توییتر در طول سالها تغییرات مختلفی کرده است و در ماه گذشته به کمتر از قیمت عرضه اولیه خود در سال ۲۰۱۳ رسید. «بندیکت ایوانز» تحلیلگر حوزه تکنولوژی معتقد است توییتر شبیه یک کریگزیلیست (وبسایتی برای طبقهبندی تبلیغات آنلاین) مدرن است. او در این مورد میگوید: «این شبکه اجتماعی به کمک اثرات شبکهای هم نتوانست ارزش چندانی بیافریند و به مرور در حال فروپاشی بود.» اما ایلان ماسک، توییتر را به عنوان یک کسبوکار، جذاب نمیداند. به همین دلیل در کنفرانس تِد که اوایل ماه آوریل برگزار شد، گفت: «من اصلا به قواعد علم اقتصاد اهمیتی نمیدهم. فقط حس قوی و شهودی من است که میگوید داشتن یک پلتفرم عمومی که کاملا قابلاعتماد است و دربرگیری گستردهای دارد، برای آینده تمدن بشری بسیار بااهمیت خواهد بود.»
ماسک به دنبال آن است تا بخش قابلتوجهی از ثروتش را به افزایش نفوذ توییتر اختصاص بدهد؛ آن هم بعد از پشت سر گذاشتن یک دوره اعمال محدودیت برای متعادلسازی محتوا. یک دهه پیش مدیران توییتر این موضوع را به شوخی و تمسخر میگرفتند که این شرکت برای پرواز طرفداران آزادی بیان، بال آزادی بیان به حساب میآمد. اما ریاستجمهوری دونالد ترامپ و همهگیری بیماری کووید-۱۹ این شرکت – و اغلب شبکههای اجتماعی دیگر- را متقاعد کرد که آزادی بیان هم مشکلات خاص خودش را دارد. ترامپ در نهایت و بعد از ماجرای حمله به پارلمان در ژانویه ۲۰۲۱، از فعالیت در توییتر و همچنین فیسبوک، یوتیوب و دیگر شبکههای اجتماعی منع شد. انتشار اطلاعات نادرست درباره کووید و دیگر موضوعات، نشانهگذاری و متوقف شدند. در نیمه اول سال ۲۰۲۱ توییتر ۹/ ۵ میلیون محتوا را حذف کرد، در حالی که این رقم در دو سال پیش تنها برابر ۹/ ۱ میلیون محتوا بود. در همین زمان توییتر ۲/ ۱ میلیون حساب کاربری را هم تعلیق کرد که این میزان هم در دو سال گذشته برابر ۷۰۰ هزار حساب کاربری بود.
حالا این سوال مطرح میشود که ایلان ماسک قرار است چه تغییراتی در توییتر ایجاد کند. او گفته است که برای ایجاد شفافیت بیشتر، کدهای توییتر از جمله الگوریتم پیشنهادیاش را منتشر خواهد کرد. او در نظر دارد که یک فرآیند تایید هویت را برای همه کاربران اعمال کند تا با روباتهای اسپم مقابله کند. او در کنفرانس تِد گفت که در برابر ممنوعیتهای همیشگی بسیار محتاط است و دادن فرصت و مهلت را ترجیح میدهد. این رویکرد احتمالا به دادن مهلت به ترامپ و دیگر سیاستمدارانی منجر میشود که از فعالیت در توییتر منع شدهاند؛ موضوعی که حمایت گروههایی مانند اتحادیه آزادیهای مدنی آمریکا را به همراه خواهد داشت. حتی تصور تغییر مدیریت و ساختار توییتر هم باعث نگرانی و ترس بسیاری از طرفداران دموکراسی و احزاب چپ شده است. یک نظرسنجی که در ماه جاری توسط موسسه YouGov از آمریکاییها انجام شد، نشان میدهد در حالی که ۵۴ درصد از جمهوریخواهان اعتقاد داشتند که خرید توییتر توسط ایلان ماسک برای جامعه خوب و مفید خواهد بود، تنها ۷ درصد از دموکراتها با این موضوع موافق بودند.
از آنجا که کاربران توییتر طرفدار رویکردهای دموکراتیک هستند، برنامههای ماسک نمیتواند مقبولیت چندانی داشته باشد. حتی کاربران غیرسیاسی هم احتمالا به رویکرد آزادی بیان بیشتر در توییتر، نگاه مثبتی ندارند. متعادلسازی محتوا ممکن است باعث آشکار شدن زورگویی، بدرفتاری و دیگر شکلهای آزار کلامی بشود که تجربه فعالیت آنلاین را ناخوشایند میکنند. شبکههای اجتماعی مانند پارلر (Parler) و گیتر (Gettr) که حیات خودشان را با هدف قانونی کردن همهچیز آغاز کردند، سرانجام و بعد از مواجهه با سیل مباحث نژادپرستی و هرزنگاری، ناچار شدند به سانسور محتوا روی بیاورند. «اولاین دوئک» متخصص گفتمان آنلاین در مدرسه حقوق دانشگاه هاروارد معتقد است که اگر توییتر رویکرد پاکی را در آزادی بیان دنبال کند، احتمالا نخستین برندگان این جریان، آن دسته از رقبایی هستند که زبان غالبشان انتقادیتر است. تا حالا شبکههای اجتماعی مهم، سیاستهای تقریبا مشابهی در متعادلسازی محتوا داشته و تمایل چندانی به انزوا و طرد شدن نداشتهاند. اولاین دوئک میگوید: «میتوانید شبکه توییتری را تصور کنید که دونالد ترامپ به آن بازگشته و هر روز و در تمام طول روز در تیتر خبرهاست، در حالی که پلتفرمهای دیگر عقب نشستهاند و ذرتشان را میخورند.»
به نظر نمیرسد که ماسک تمایلی به حضور در تیترهای خبری داشته باشد. با این حال احتمالا ایجاد روند درست در متعادلسازی محتوا، بسیار سختتر از آن چیزی خواهد بود که تصور میکند. احتمالا تحریم آگهیدهندگان – که تقریبا تمام درآمد توییتر را تامین میکنند- اصلا باعث نگرانی ایلان ماسک نمیشود. با این حال دسترسی به اپلیکیشن توییتر، وابستگی زیادی به عملکرد فروشگاههای اپلیکیشن اپل و گوگل دارد که هر دوی آنها بعد از ماجرای حمله به پارلمان، دسترسی به اپلیکیشن شبکه اجتماعی پارلر را معلق کردهاند. دولتها هم در این سالها مشغول اعمال قوانین بیشتر و بازدارندهتری برای گفتمان آنلاین بودهاند. اتحادیه اروپا در روز بیستوسوم آوریل اعلام کرد که با طرح یک قانون جدید برای خدمات دیجیتال موافقت کرده است؛ قانونی که شبکههای اجتماعی را ملزم به اعمال نظارت بیشتر بر جریان گفتمان در پلتفرمهایشان میکند. بریتانیا مشغول تدوین قانون امنیت آنلاین سفت و سختتری هم هست. در نیمه اول سال ۲۰۲۱، توییتر به ۴۳ هزار درخواست حذف محتوا بر اساس قوانین محلی پاسخ داده که این میزان در مقایسه با دو سال پیش به بیش از دو برابر رسیده است.
سوال دیگر این است که آیا ماسک اصرار دارد که توییتر را با اصول خودش مدیریت کند یا خیر. بعضی از متخصصان معتقدند که شبکههای اجتماعی در زمان وضع سیاستهای متعادلسازی محتوا با چالشهای جدی برای ادامه روند رشد مواجه میشوند. حالا باید دید که رویکرد ایلان ماسک نسبت به آزادی بیان، مثل بسیاری دیگر از عقاید و تمایلاتش، تغییر میکند یا خیر. به عنوان نمونه، تسلا امیدوار است که بتواند فعالیتهایش را در چین گسترش دهد؛ جایی که حساب کاربری رسانههای دولتی آن در توییتر، نشان اخطار همیشگی دریافت کردهاند. ایلان ماسک به عنوان یک کاربر توییتر، در استفاده انتقامجویانه از این پلتفرم رکورددار است. نمونه موخر آن، پستی است که ماسک هفته گذشته و برای تمسخر بیل گیتس، بنیانگذار مایکروسافت در توییتر منتشر کرد.
ایلان ماسک اصرار دارد که به عنوان مالک یک پلتفرم، منصف و عادل خواهد بود. او در روز بیستوپنجم آوریل و کمی بعد از آنکه هیاتمدیره توییتر پیشنهاد او را برای خرید این شبکه اجتماعی پذیرفتند، در توییتر نوشت: «امیدوارم که حتی بدترین منتقدان من همچنان در توییتر بمانند، چون این معنای آزادی بیان است.» بعضی از کاربران، عقیده دیگری دارند و در همان روز عنوان «توییترِ ترامپ» را به موضوع داغ توییتر تبدیل کردند.
منبع: اکونومیست