از زمان آغاز عملیات نظامی ویژه روسیه در اوکراین از دو هفته قبل، درحالی که برخی کشورها طرفدار موضع روسیه هستند و برخی در سنگر آمریکا که اوکراین را تحریک به درگیری با روسیه کرد، قرار دارند، یکی از مواردی که در رسانه‌ها مورد توجه واقع شد موضع کشورهای متحد آمریکا در سراسر جهان به ویژه غرب آسیا بود.
چرا امارات و عربستان در بحران اوکراین کنار آمریکا نیستند؟
در این بین شاید موضع کشورهای عربی منطقه غرب آسیا همچون امارات و عربستان سعودی که از هم‌پیمانان اصلی واشنگتن در منطقه محسوب می‌شوند، قابل توجه باشد. درحالی که ایالات متحده انتظار داشت این کشورها در مناقشه روسیه و اوکراین، کنار آمریکا باشند و از اقدامات این کشور علیه روسیه حمایت کنند، اما ابوظبی و ریاض و همچنین سایر شیخ‌نشینان خلیج فارس ابتدا سعی کردند خود را بی‌طرف نشان دهند؛ اما بعدا مشخص شد لحن این طرف‌ها در موضع‌گیری در قبال بحران اوکراین به گونه‌ای است که کارشناسان آن را حمایت از مسکو تعبیر می‌کنند.
در این میان امارات متحده عربی یکی از کشورهایی بود که به همراه چین و هند در رای گیری شورای امنیت برای پیش‌نویس قطعنامه آمریکا که خواستار خروج نیروهای روسیه از اوکراین شد، رای ممتنع داد.
از طرف دیگر درحالی که به دلیل تحریم‌های اعمال شده از جانب آمریکا علیه روسیه، قیمت نفت در بازار جهانی همچنان سیر صعودی دارد، آمریکا خواستار افزایش تولید نفت عربستان شده؛ اما «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی که درواقع حاکم عربستان محسوب می‌شود طی تماس تلفنی که هفته قبل با «امانوئل ماکرون» رئیس جمهوری فرانسه داشت تاکید کرد که کشورش به توافق اوپک پلاس با روسیه پایبند است و نفت خام را به شکل تدریجی به بازار عرضه خواهد کرد.
در شرایطی که کارشناسان اقتصادی پیش‌بینی می‌کنند در سایه پیامدهای بحران اوکراین و تحریم‌های آمریکا علیه روسیه ممکن است قیمت هر بشکه نفت حتی به 300 دلار نیز افزایش یابد، تاکید عربستان بر توافق اوپک پلاس می‌تواند یک فاجعه اقتصادی برای اروپا و آمریکا به همراه داشته باشد.
موضع‌گیری بن سلمان علیه بایدن
همچنین محمد بن سلمان که رضایتی از رفتارهای دولت جدید آمریکا به ریاست «جو بایدن» در برابر عربستان و به ویژه شخص بن سلمان ندارد، چند روز قبل در مصاحبه با مجله آمریکایی «آتلانتیک» مواضع بی‌سابقه‌ای در قبال بایدن اتخاذ و اعلام کرد که برایش مهم نیست بایدن او را نادیده بگیرد.
ساز ناکوک اعراب با آمریکا در بحران اوکراین
بر این اساس شاخص‌ها حاکی از آن است که برخلاف ادعای کشورهای عربی از جمله عربستان و امارات مبنی بر بی‌طرفی در بحران اوکراین، این کشورها در عمل موضع مخالف غرب اتخاذ کرده‌اند. ناظران معتقدند از نظر کشورهای عربی که در عین اتحاد با آمریکا به مناسبات خود با روسیه نیز پایبند هستند، مسکو طبق یک اصل اساسی رفتار می‌کند با این مضمون که «هرکس با ما نباشد علیه ماست».
بنابراین کشورهای مذکور تلاش دارند از هرگونه آسیب رسیدن به روابطشان با روسیه جلوگیری کنند. اما مهم‌ترین علت این موضع‌گیری بی‌سابقه اعراب آن است که در سایه رویدادهای اخیر در سطح جهانی و منطقه‌ای، آمریکا با سیاست‌هایی که در قبال پرونده‌های مختلف اتخاذ کرده، یک واقعیت را به اثبات رسانده و آن، این است که «آمریکا دیگر قابل اعتماد نیست».
چرا اعراب به آمریکا اعتماد ندارند؟
علیرغم تبعیت بی‌چون و چرایی که شیخ نشینان خلیج فارس و در راس آنها امارات و عربستان از خواسته‌های آمریکا دارند، اما این کشورها صراحتا مشاهده کردند واشنگتن که 8 سال ائتلاف عربی را درگیر یک جنگ فرسایشی با یمن کرده عملا اقدام موثری برای موفقیت این ائتلاف در جنگ و یا دست کم خروج آبرومندانه از باتلاق یمن انجام نداده است.
از طرف دیگر در سال‌های اخیر، واشنگتن شروع به محدود کردن تعاملات نظامی خود در منطقه کرد؛ حتی در شرایطی که نزدیک‌ترین متحدانش یعنی عربستان سعودی و امارات هدف حمله انتقام جویانه جنبش انصارالله یمن قرار داشتند. از سال 2019 تاکنون که مواضع داخلی عربستان و امارات و تاسیسات حیاتی این کشورها مورد حملات مکرر موشکی و پهپادی ارتش و کمیته‌های مردمی یمن قرار گرفته است، واشنگتن برخلاف ادعاهای خود نتوانسته از این کشورها حمایت کند. نمونه اخیر در این زمینه 3 حمله مکرر انصارالله به عمق مواضع امارات در خاک این کشور بود.
همچنین درحالی که توان موشکی یمنی‌ها همچنان در حال افزایش است، آمریکا اواسط سال گذشته میلادی هم‌زمان با شکست در افغانستان اعلام کرد که سامانه‌های دفاعی پیشرفته خود را از عربستان خارج می‌کند. پیش‌تر نیز ، پس از خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان ، زمزمه‌های خروج یا محدودیت حضور نظامیان واشنگتن در غرب آسیا، یکی از عمده عوامل نگرانی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس در مورد پایبندی آمریکا به تعهداتش بوده است.
بنابراین به نظر می رسد رژیم‌های عربی حوزه خلیج فارس تصمیم گرفته‌اند در عین اتحاد با ایالات متحده اما همه تخم مرغ‌های امنیتی خود را در سبد این کشور نچینند و شروع به تنوع‌بخشی به ائتلاف‌هایشان به ویژه با قدرت‌هایی همچون روسیه و چین کرده‌اند./ تسنیم
