ظرف هفته های اخیر بحران ایجاد شده در اوکراین باعث شد تا بازارهای مختلف با تغییرات معنا داری روبرو شوند. تغییراتی که شاید پیش از این وقوع آنها پیش بینی نشده بود.
به عنوان مثال در تمامی پیش بینی ها از احتمال رسیدن قیمت نفت به مرز ۱۲۰ دلار تا اواسط سال جاری به واسطه رشد تقاضا خبر داده می شد ولی حال بدون اینکه تغییرات تقاضا تاثیری روی بازار بگذارد، قیمت نفت در بازار جهانی مرز ۱۲۰ دلار را رد کرده است.
حال در تمامی گزارشها از احتمال رسیدن قیمت نفت به مرز ۱۴۰ دلار در صورت تداوم این درگیری خبر داده می شود. احتمالی که با توجه به سخنان مطرح شده توسط روسیه و مقامات امریکایی چندان دور از ذهن نیست. اویل پرایس در گزارش اخیر خود نوشت: «بحران ایجاد شده بین دو کشور روسیه و اوکراین شوک بزرگی به اقتصاد دنیا وارد کرد و بازارهای کالایی را متحول کرد. اما سوال این است که چرا این جنگ اینقدر روی بازارهای کالایی اثر داشت؟ چرا تاثیر یک بحران ژیوپولتیکی روی اقتصاد دنیا اینقدر معنادار بود؟»
یک دلیل مهم را می توان سهم زیاد منابع معدنی و انرژی های فسیلی در روسیه دانست. مرکز مطالعاتی کاپیتال انرژی در گزارش خود نوشت:«روسیه بزرگترین مالک ذخایر گاز طبیعی در دنیا است و بزرگترین تولید کننده غیر اوپکی نفت است که می تواند بازار را با تغیری در حجم تولیدش متحول کند.
روسیه ۱۰ درصد ازصادرات نفت دنیا را به خود اختصاص داده است و حدود ۵۰ درصد از کل واردات زغال سنگ اتحادیه اروپا توسط معادن فعال در کشور روسیه انجام می شود. از طرف دیگر 30 درصد از کل واردات گاز طبیعی اروپا هم به کشور روسیه اختصاص دارد. همین آمارها به خوبی نشان می دهد در صورتی که بحران ایجاد شده بین روسیه و اوکراین ادامه پیدا کند و تحریم های اقتصادی علیه روسیه وضع شود، بیشترین آسیب اقتصادی به اروپا وارد می شود. منطقه ای که در سالهای اخیر به دلیل همه گیری کرونا با چالشهای زیادی روبرو شده است و حال باید با کمبود کالاهای اساسی و اختلال در عرضه منابع انرژی های فسیلی روبرو شود.»
اما به جز بازار نفت، بازار فلزات اساسی هم تحت تاثیر این بحران قرار گرفت و افزایش قیمت فولاد و آلومینیوم صنایع مصرف کننده را با چالشهای زیادی روبرو کرد. جی پی مورگان بر این باور است که اختلال در عرضه فلزات اساسی بزرگترین نگرانی این روزهای اقتصاد دنیا است و نگرانی در مورد این اختلال باعث شده است تا قیمتها در مسیر صعودی قرار بگیرد.
در گزارش جی پی مورگان آمده است: در سالهای اخیر به دلیل تعطیلی های پی در پی واحدهای صنعتی و تولیدی، حجم ذخایر فلزات اساسی و مواد معدنی مورد استفاده برای تولید آنها پایین است. به همین دلیل اگر اختلالی در عرضه مواد معدنی و فلزات اساسی در دنیا ایجاد شود، مشکلات زیادی برای اقتصاد دنیا ایجاد می شود. درگیری روسیه و اوکراین می تواند بر دامنه بحران بیفزاید زیرا از یک طرف دارای حجم زیادی از مواد معدنی و زغال سنگ است که با ممانعت از عرضه آنها می تواند بازار جهانی را با کمبود مواجه کند. از طرف دیگر روسیه یکی از بزرگترین مالکان گاز طبیعی و نفت در دنیا است و اگر در پاسخ به سیاستهای وضع شده توسط کشورهای غربی در قبال شروع این درگیری اقدام به عدم عرضه نفت به بازار کند یا گاز طبیعی را با وقفه به بازار وارد کند، می تواند در فرایند تولید کالاهای اساسی در دنیا اختلال ایجاد کند و بر دامنه بحران ها اضافه کند.
