همکاری‌های راهبردی رو به رشد بین فرانسه، ارمنستان و هند منعکس کننده ترکیبی از منافع ملی و آرمان‌های جهانی است که ناشی از نگرانی‌های امنیتی متقابل و جاه طلبی مشترک برای افزایش تجارت و همکاری است.
اخیرا نیکول پاشینیان، وزیر وقت ارمنستان از قراردادهای تسلیحاتی ارمنستان با فرانسه و هند دفاع کرده است. آذربایجان با این موضع مخالف است و فروش نظامی را تشدیدکننده مسابقه تسلیحاتی در منطقه قفقاز جنوبی می‌داند. این تحول نشان دهنده تغییر بزرگی از اتکای دیرینه ارمنستان به روسیه در سیاست خارجی آن است. این پرسش مطرح می‌شود که آیا این همکاری سه‌جانبه که بر اساس الزامات موقعیتی صورت می‌گیرد، واقعاً در حال وقوع است یا اینکه صرفاً نشان دهنده تلاشی برای ایجاد ارتباط بین سه کشوری است که فاقد پیوندهای عمیق تاریخی هستند. اندیشکده «ژئوپلیتیکال» سعی کرده که این موضوع را واکاوی کند که در ادامه به آن پرداخته می‌شود.
همکاری‌های بین المللی فزاینده فرانسه و هند
در جریان سفر اخیر رئیس جمهور مکرون به عنوان مهمان اصلی جشن هفتاد و پنجمین روز جمهوری هند، دو کشور از «نقشه راه صنعتی دفاعی» رونمایی کردند. این طرح تاکید زیادی بر طراحی و توسعه مشترک یا تولید مشارکتی تسلیحات نظامی دارد. دو کشور به توافقات قابل توجهی در زمینه همکاری فضایی دست یافتند و هر دو کشور متعهد شدند برای تولید سخت افزارهای دفاعی مانند هلیکوپترها و زیردریایی‌ها برای ارتش هند و کشورهای دوست با یکدیگر همکاری کنند. یکی از محورهای اصلی این مشارکت، استراتژی هند و اقیانوسیه است که در آن هر دو کشور اهمیت منطقه‌ای فراگیر، آزاد و باز را درک کرده‌اند. فرانسه در موارد متعددی عضویت دائم هند در شورای امنیت سازمان ملل را تایید کرده و اذعان این کشور به نقش محوری هند در حکومت جهانی به عنوان شاهدی بر اعتماد متقابل و همسویی استراتژیک دو کشور است.
گسترش فضای مربوطه و قابلیت‌های سایبری آنها اولویت اصلی در این مشارکت در حال گسترش است که دامنه‌های مهم دیگری مانند امنیت سایبری را نیز در بر می‌گیرد. گستردگی این مشارکت با دیدگاه مشترک برای همکاری فضایی به خوبی نشان داده شده که خواستار همکاری با یکدیگر در تبادل داده‌های ماهواره‌ای است. تعهد مشترک به افزایش قابلیت‌های دفاعی با توافق ۲۰۲۱ در مورد توسعه ترکیبی قابلیت‌های نظامی و کمک فرانسه در مدرن‌سازی نیروهای مسلح هند برجسته‌تر شده است.
علاوه بر این، همکاری هند و فرانسه در پروژه‌های تغییر اقلیم و انرژی پایدار، درک جامع‌تری از امنیت را نشان می‌دهد که شامل انرژی و امنیت محیطی می‌شود. اساس اتحاد استراتژیک بین فرانسه و هند رویکردی فراگیر به امنیت است که هم بخش‌های سنتی و هم غیر سنتی را در بر می‌گیرد. این امر نشان دهنده همکاری عمیق و چند وجهی است که اهداف امنیت ملی هر دو کشور را همسو می‌کند. یک چارچوب همکاری سه جانبه در حال حاضر بین فرانسه و هند وجود دارد (مدل فرانسه-هند-امارات متحده عربی)، که می‌تواند با ارمنستان تکرار شود و یک محور سه جانبه استراتژیک جدید ایجاد کند. چنین اتحادی میان فرانسه، هند و ارمنستان بر اساس اهداف مشترک امنیت ملی و رفع نگرانی‌ها در سطح جهانی است و اهداف استراتژیک آنها را بیشتر تقویت می‌کند.
تعمیق روابط فراگیر فرانسه و ارمنستان
تغییر قابل توجهی به سمت همکاری نظامی و استراتژیک نزدیکتر در روابط فرانسه و ارمنستان مشهود است، امضای یک قرارداد بزرگ تسلیحاتی نیز در همین راستاست. با این قرارداد که شامل تحویل موشک‌های ضد هوایی میسترال و فروش سه سامانه راداری Thales GM ۲۰۰ توسط فرانسه به ارمنستان می‌شود، فصل جدیدی در روابط دوجانبه آغاز شده است. فرانسه تعهد خود را به افزایش قابلیت‌های دفاعی ارمنستان به‌ویژه در دفاع هوایی، در پاسخ به نگرانی‌های منطقه‌ای در قفقاز جنوبی با تأمین موشک‌های پیشرفته زمین به هوا و فناوری‌های راداری نشان می‌دهد. اعلام این توافق تاریخی توسط سباستین لکورنو، وزیر دفاع، بر گسترش همکاری‌های دفاعی بین دو کشور و نقش مهمی که فرانسه به عنوان متحد در کمک به تلاش‌های ارمنستان برای نوسازی نیروهای مسلح خود ایفا می‌کند، تاکید دارد. این اتحاد استراتژیک گواه تعهد مشترک آنها به حفظ صلح و ثبات در منطقه است.
روابط سیاسی پایه اصلی این همکاری بوده است، همانطور که فرانسه آن را با به رسمیت شناختن نسل کشی ارامنه در سال ۲۰۰۱ و ریاست مشترک آن در گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا در جریان میانجیگری مناقشه قره باغ کوهستانی از سال ۱۹۹۷ آن را نشان داد. از نظر اقتصادی، این مشارکت ویژه با توجه به چالش‌های فعلی جهانی در حال گسترش است. تجارت بین دو کشور با وجود کاهش در طول همه گیری کووید-۱۹ و جنگ ۲۰۲۰ قره باغ کوهستانی، رشد قابل توجهی را حفظ کرده است. فرانسه با سرمایه‌گذاری‌های بیشتر در صنایع حیاتی از جمله بانکداری، مدیریت آب و کشاورزی، دومین سرمایه‌گذار خارجی بزرگ در ارمنستان از سال ۲۰۱۶ باقی مانده است. از نظر فرهنگی و اقتصادی، دو کشور از طریق پروژه‌های مختلف روابط قوی‌تری برقرار کرده‌اند. این امر با تأسیس و رشد دانشگاه فرانسوی در ارمنستان (UFAR) و مجتمع آموزشی فرانسوی آناتول فرانس به بهترین شکل نشان داده شده است. این مؤسسات در عین ارائه آموزش با کیفیت بالا، آینده مرتبط هر دو کشور را نشان می‌دهند. نقش آنها در پیشبرد زبان و فرهنگ فرانسوی در ارمنستان بسیار مهم است زیرا درک متقابل را تقویت می‌کند.
تشدید همکاری دفاعی هند و ارمنستان
ارتباط بین ارمنستان و هند اخیراً به طور قابل توجهی گسترش یافته و متنوع شده است که توسط تعدادی از تلاش‌های مشترک و استراتژیک نشان داده می‌شود. تقویت روابط در تعدادی از زمینه‌ها مانند همکاری‌های اقتصادی، فناوری و دفاعی مشهود است. یکی از اجزای اصلی این مشارکت در حال گسترش، صنایع دفاعی است. هند اخیراً به عنوان یک تامین کننده مهم تسلیحات برای ارمنستان ظاهر شده است که دوره جدیدی را در روابط دوجانبه رقم می‌زند. قابل ذکر است، ارمنستان اولین مشتری بین المللی بود که سیستم راداری مکان یابی تسلیحات سواتی هند را در معامله‌ای به ارزش ۴۰ میلیون دلار به دست آورد.
علاوه بر تحکیم این مشارکت دفاعی، ارمنستان همچنین هویتزرهای پیشرفته MArG ۱۵۵ را از هند دریافت کرده، علاوه بر آن قراردادی به ارزش ۲۵۰ میلیون دلار برای راکت‌اندازهای چند بشکه‌ای پیناکا، مهمات ضد تانک و سایر تسلیحات امضا کرده است. این افزایش همکاری دفاعی یک حرکت استراتژیک برای هر دو کشور است که توانایی‌های نظامی ارمنستان را تقویت می‌کند و در عین حال نقش هند را به عنوان صادرکننده دفاعی در حال ظهور در سطح جهانی تثبیت می‌کند.
در حوزه نوآوری و فناوری دیجیتال، این رابطه گام‌های مهمی برداشته است. یادداشت تفاهم بین وزارت الکترونیک و فناوری اطلاعات هند و وزارت صنعت فناوری پیشرفته ارمنستان در ژوئن ۲۰۲۳ امضا شد که نشان دهنده تعهد به پیشرفت فناوری متقابل است. هدف این قرارداد تسهیل تبادل راه حل‌ها و تخصص‌های دیجیتال و ارتقای تحول دیجیتال در هر دو کشور است. تعاملات اقتصادی نیز افزایش یافته است، البته نه به صورت تصاعدی. ارمنستان اخیراً علاقه خود را برای یکپارچه سازی سیستم‌های پرداخت خود با واسط پرداخت‌های یکپارچه هند (UPI) ابراز کرده است، اقدامی که تراکنش‌های مالی بین دو کشور را تسهیل می‌کند. این گام به ویژه با توجه به حضور روزافزون نیروی کار هند در ارمنستان، به ویژه در بخش‌هایی مانند ساخت و ساز و خدمات، قابل توجه است.
اتحاد در حال ظهور
همکاری‌های راهبردی رو به رشد بین فرانسه، ارمنستان و هند منعکس کننده ترکیبی از منافع ملی و آرمان‌های جهانی است که ناشی از نگرانی‌های امنیتی متقابل و جاه طلبی مشترک برای افزایش تجارت و همکاری است. این رابطه سه جانبه به طور پیوسته، اما مطمئناً شروع به تأثیرگذاری بر ژئوپلیتیک کنونی می‌کند و نمونه‌ای از یک مدل پویا از همکاری چند بعدی است. تمرکز اصلی این مشارکت امنیت است. فرانسه و هند با توانایی‌های دفاعی پیشرفته خود، مکمل تمایل ارمنستان برای گسترش اتحادهای نظامی خود هستند. این همکاری دفاعی فراتر از خرید ساده است و گامی به سوی الحاق ارمنستان به یک چارچوب امنیتی جامع‌تر است که فراتر از مرزهای ملی و پویایی منطقه‌ای آن است.
از منظر اقتصادی، فضای کافی برای افزایش همکاری وجود دارد. فرانسه با تجربه خود در سرمایه گذاری، هند با قابلیت‌های فناورانه و بازار، و ارمنستان با موقعیت استراتژیک و اقتصاد در حال گسترش، چارچوبی پویا برای رشد اقتصادی فراهم می‌کنند که شامل فرصت هایی در فناوری دیجیتال، زیرساخت ها و انرژی پایدار است. هر کشوری با کمک به نقاط قوت خاص خود، منافع اقتصادی را برای هر دو ارتقاء می دهد.همچنین، این مشارکت سه جانبه جدید نشان‌دهنده دوری راهبردی از روابط دوجانبه و رویکردی جامع به چالش‌های جهانی است. این نشان دهنده همگرایی سه هدف بلندمدت است: حمایت فرانسه از نقش جهانی هند، گسترش انتقال فناوری هند به ارمنستان، و جاه طلبی‌های ارمنستان برای ادغام اروپایی.
در مجموع، اتحاد استراتژیک در حال ظهور بین فرانسه، ارمنستان و هند الگوی جدیدی را در روابط بین‌الملل نشان می‌دهد. کشورهایی با پیشینه‌های فرهنگی و جایگاه‌های ژئوپلیتیکی متنوع در حال ایجاد همکاری‌های بی‌سابقه در تحولات اخیر هستند. هدف این ترکیب آینده‌نگر شکل‌دهی نظم جهانی چندقطبی‌تر و متوازن‌تر است که نه تنها بر مقابله با تهدیدها یا استفاده از فرصت‌های اقتصادی، بلکه بر همکاری‌های راهبردی گسترده‌تر کشورها تمرکز دارد./ تحلیل بازار
