در رابطه با نتیجه پایانی جنگ در غزه پیش‌بینی‌های مختلفی شده است. از آتش‌بس بین طرفین گرفته، تا مقاومت نیروهای غزه و عقب‌نشینی اسرائیل گرفته تا اشغال غزه و نابودی حماس به دست اسرائیل.
هدف آن است که مورد سوم را بررسی کنیم. بر فرض در بدترین حالت اسرائیل توانست غزه را فتح و حماس را نابود کند. اما آیا مسئله و تفکری که در حماس بود نیز نابود می‌شود؟
با بررسی مسئله فلسطین از منظر سازه‌انگاری می‌توانیم دریابیم که مسئله فلسطین، مسئله‌ای هویتی است که محدود به دیروز و امروز یا یکسال و ده سال گذشته نیست. بلکه محصول ۷۵ سال اخیر است.
هویت مقاومتی شکل گرفته در فلسطین طی ۷۵ سال اخیر، سبب بازتولید قدرت در میان مردم آن شده و با تکیه بر همین هویت گروه‌هایی نظیر حماس شکل گرفته‌اند.
این هویت مقاومت حتی به زندانی‌های فلسطینی در زندان نیز این قدرت را می‌دهد تا بتواند بازیگر مسلط بر خود را از طریق اعتصاب غذا، گمراه‌کردن، فریاد زدن و…. تحت‌فشار قرار دهد.
فلسطینی‌ها از زمانی که با سنگ و چوب در مقابل اسرائیل مقاومت می‌کردند تا به امروز که با موشک و راکت وارد مبارزه شده و مجهز به سلاح هستند، سیری تکنولوژیکی را از سر گذرانده‌اند.
حال این سیر تکنولوژیکی را در کنار هویت مقاومت قرار دهید که نتیجه‌اش می‌شود شکل‌گیری یک معادله قدرت.
این معادله قدرت نیز به مرور شرایط را برای اجرای عملیاتی نظیر طوفان‌الاقصی فراهم می‌کند و می‌تواند زمینه‌ساز عملیات‌های دیگر نیز باشد.
با در نظر داشتن این موارد به سر موضوعی که به آن پرداختیم می‌پردازیم. اسرائیل عملیات زمینی خود را شروع کرده و با توجه به اخبار منتشر شده، شهر غزه را محاصره کرده و می‌توان گفت بین بخش شمالی و جنوبی آن جدایی انداخته و فرض کنیم که بر تونل‌ها مسلط شوند( هر چند که مقاومت گردان‌های کتائب قسام هنوز ادامه دارد) و به حماس هم تلفات سنگینی وارد کنند به طوری که در معرض نابودی قرار گیرد یا نابود شود.
اما این پایان کار نخواهد بود، همانطور که گفتیم مسئله فلسطین و مقاومت یک مسئله هویتی است و وقتی در یک بافت جغرافیایی و اجتماعی، هویتی شکل می‌گیرد، آن هویت این امکان را دارد که خود را بازسازی و بازتولید کند و این یعنی چه؟ یعنی حتی اگر اکنون حماس توسط اسرائیل از بین برود، حماسی جدید با شکل و شمایلی جدید و با نامی جدید اما با همان تفکر جایگزین آن خواهد داشت و مسئله مقاومت ادامه‌دار خواهد بود.
پس به راحتی می‌توان این مورد را نقض کرد که فتح غزه و نابودی حماس پایان کار مقاومت خواهد بود، چون مسئله‌ای که ریشه در هویت دارد، هرگز از بین نخواهد رفت. اما واقعا اسرائیل می‌تواند غزه را فتح کند؟
اینکه اسرائیل تا به اکنون در قبال آتش بس دائمی که پایان جنگ باشد مقاومت کرده یک دلیل دارد و آن هم این است که بعد از اجرای عملیات طوفان‌الاقصی، هر نتیجه‌ای جز فتح غزه و نابودی حماس معنی جز شکست برای اسرائیل نخواهد داشت، کما اینکه با طوفان‌الاقصی بسیاری از تابوها در رابطه با اسرائیل شکسته شد و این خود شکستی بسیار بزرگ برای اسرائیل بوده است.
طی چند روز اخیر نیز که شاهد پذیرش آتش‌بس به جهت تبادل اسرا و تمدید آن بودیم که پذیرش آن برای نتانیاهو بسیار سخت بوده، وی در اولین روزهای جنگ تماما پذیرش هرگونه آتش‌بس را تا نابودی حماس و تصرف غزه رد می‌کرد.
در نهایت باید به این‌نکته اشاره داشت که سیر تکنولوژیکی و هویت مقاومت، سبب مقاومت گردان‌های قسام و… در مقابل حملات اسرائیل شده و این دو عامل در کنار یکدیگر آرمان فلسطین را زنده و پویا نگه خواهند داشت حتی اگر روزی برسد که حماسی در کار نباشد، گروهی با شمایل جدید و با همان اهداف به وجود خواهد آمد.
سیدمحمدشفیعی/ دانشجوی ارشد روابط بین‌الملل دانشگاه گیلان
“انتشار نظرات کارشناسان به منظور تائید و یا عدم تائید آن ها از سوی دیپلماسی پلاس نیست.”
