به گزارش رویترز، مقامات نفتی دولتی چین می گویند پکن مشتاق است روابط با آسیای مرکزی را تحت ابتکار کمربند و جاده تقویت کند، اما تقریباً یک دهه پس از شروع ساخت، پروژه موسوم به «خط D» به علت مذاکرات طولانی بر سر قیمت و موانع فنی، پیشبرد این خط لوله از سه کشور دیگر آسیای مرکزی با مشکل مواجه شده است.
به گفته این مقامات، تلاش اخیر مسکو برای اتصال دومین خط لوله سیبری خود با چین، Power of Siberia ۲، برای جبران کاهش فروش در اروپا به دلیل بحران اوکراین، اهرمی را برای پکن برای پیشبرد پروژه آسیای مرکزی فراهم کرده است.
یک مقام نفتی دولتی چین که مدعی است با استراتژی جهانی شرکت ملی نفت چین (CNPC) آشنا است، به رویترز گفت: “خطوط آسیای مرکزی برای چین یک مسیر عمده سرمایه گذاری در انرژی و فضایی ژئوپلیتیک محسوب می شود. این خطوط یک کانال عرضه باارزش استراتژیک است که نگرانی های تجاری چین را مرتفع می کند. ”
کارشناسان این صنعت می گویند چین ممکن است در نهایت هر دو قرارداد را برای تامین نیازهای بلندمدت گاز خود منعقد کند، اما به ترکمنستان اولویت داده است، زیرا پکن از مدت ها قبل آسیای مرکزی را به عنوان خط مقدم گسترش تجارت، تامین انرژی و حفظ ثبات در غرب خود می بیند.
قراردادهای چند ساله ترکیبی به ارزش ده ها میلیارد دلار برای انتقال گاز از طریق هر دو خط لوله، ۲۰ درصد از تقاضای فعلی چین را برآورده می کند. این خطوط لوله در مسیر هدف گذاری پکن برای استفاده از گاز به عنوان سوخت گذار به سمت اهداف عاری از کربن و همچنین گارانتی این کشور آسیای شرقی در برابر بازار گاز طبیعی مایع (LNG) فرار نفتکش‌ها، نقشی کلیدی ایفا می کنند.
پیش بینی می شود خط D که در سال ۲۰۱۴ هزینه ای معادل ۶.۷ میلیارد دلار برایش برآورد شده بود، ۳۰ میلیارد متر مکعب گاز را در سال جابجا کند.
شی جینپینگ رئیس جمهور چین هفته گذشته در سخنرانی خود در اولین نشست حضوری رهبران آسیای مرکزی در شیان که از جمله شهرهای باستانی جاده ابریشم محسوب می شود، از طرفین خواست تا ساخت خط D را که چهارمین خط لوله گاز چین به منطقه خواهد بود و حدود یک دهه از بنیادش در تاجسکستان می گذرد، تسریع بخشند.
در سال ۲۰۲۲، چین ۳۵ میلیارد مترمکعب گاز به ارزش ۱۰.۳ میلیارد دلار از طریق سه خط لوله از ترکمنستان وارد کرد، در حالی که این رقم از طریق یک خط لوله از روسیه حدود ۴ میلیارد دلار بود.
با این حال و پس از گذشت این مدت، یک منبع ارشد درگیر در ارزیابی این پروژه گفت شرکت ملی نفت چین با تاکید بر فوریت این پروژه، هفته گذشته مطالعه امکان سنجی اتصال ۲۰۰ کیلومتری از مرز سین کیانگ با قرقیزستان به شهر چینی ووکیا را به عنوان اولین نقطه دریافت آغاز کرد.
وی به رویترز گفت: «این بدان معناست که خط دی دوباره در حال جان گرفتن است.»
به طور جداگانه، یکی از مقامات این شرکت هفته گذشته بگفت تیم های تجاری شرکت در انتظار صدور دستوری برای پیشبرد پروژه هستند.
این مقام گفت، از آنجا که شرکت ملی نفت چین شرکت ملی نفت چین هنوز قرارداد نهایی تامین گاز را منعقد نکرده، تنها بخشی از اولین تونل را در دوشنبه، پایتخت کوهستانی تاجیکستان، جایی که خط D آغاز می شود، ساخته است.
کمیسیون توسعه و اصلاحات ملی که برنامه‌ریز این پروژه در دولت چین محسوب می شود، همچنین سخنگوی شرکت ملی نفت چین به درخواست اظهارنظر خبرنگاران رویترز در این خصوص پاسخی ندادند.
مشاوران شرکت های SIA Energy و Rystad Energy پیش‌بینی می کنند گاز ترکمنستان از طریق خط D در حدود سال ۲۰۲۸ شروع به جریان کند، در حالی که همزمان روسیه یک خط جدید با توان گازرسانی ۵۰ میلیارد متر مکعب در سال طراحی کرده است که گاز سیبری غربی را تامین می‌کند و می‌تواند در اوایل دهه ۲۰۳۰ شروع به کار کند.
داده‌های گمرک چین نشان می‌دهد که چین برای گاز ترکمنستان که از سال ۲۰۰۹ از طریق سه خط لوله موجود تحویل می‌شود، ۳۰ درصد بیشتر از روسیه که در اواخر سال ۲۰۱۹ شروع به پمپاژ سوخت از سیبری شرقی کرد، پرداخت می‌کند.
رویترز از قول یک منبع آگاه می نویسد: شرکت ملی نفت چین با سال ها ضرر واردات مواجه است زیرا نمی تواند هزینه ها را به بازار داخلی تنظیم شده منتقل کند. همچنین نتوانسته است در مورد قیمت پایین تر سوخت با ترکمنستان به توافق برسد.
یک مقام ترکمنستانی دخیل در مذاکرات، به رویترز گفت عشق آباد می خواهد بهای گاز “مطابق با شیوه های قیمت گذاری جهانی” پرداخت شود.
جیسون فیر، رئیس یک شرکت تجاری مستقر در هیوستون می گوید: با این حال، مذاکرات قیمت احتمالاً پیچیده خواهد بود زیرا چین گزینه های عرضه متعددی دارد که شامل تولید داخلی و قراردادهای بلندمدت جدید LNG با قطر و ایالات متحده می شود.
فیر گفت: «قیمت ها باید به اندازه کافی بالا باشند تا هزینه ساخت یک خط لوله گران قیمت را توجیه کنند، اما در عین حال به اندازه کافی پایین باشند تا رقابتی باشند.»
چندی پیش سردار بردی محمداف رئیس جمهور ترکمنستان پیشنهاد اجرای پروژه های جدید برای تامین گاز طبیعی به چین را داد.
او در اولین اجلاس سران آسیای مرکزی و چین در شیان گفت: با در نظر گرفتن سیاست انرژی ترکمنستان مبنی بر تنوع بخشیدن به عرضه منابع انرژی ترکمنستان به بازارهای بین المللی و در صورت تمایل طرفین، می توانیم به اجرای پروژه های جدید مرتبط با تامین انرژی طبیعی ترکمنستان ادامه دهیم.
وی خط لوله گاز ترکمنستان – چین را نمونه ای از همکاری های مثبت در این زمینه عنوان کرد و گفت: شرکای چینی ما در حال حاضر در حال توسعه صنعت خود و تامین نیازهای جمعیت چین به گاز طبیعی هستند. بردی محمداف همچنین تاکید کرد که این خط لوله فرصت هایی را برای کشورهای ترانزیتی منطقه فراهم می کند تا منابع انرژی خود را به بازار چین برسانند.
خط لوله گاز ترکمنستان – چین در پایان سال ۲۰۰۹ به بهره برداری رسید و تا به امروز بیش از ۳۵۰ میلیارد متر مکعب از طریق آن تحویل داده شده است. حجم اصلی گاز طبیعی از طریق سه خط خط لوله گاز فراملی «ترکمنستان-ازبکستان-قزاقستان-چین» انجام می شود. در حال حاضر توافقاتی بین کشورها برای احداث خط چهارم خط لوله گاز صورت گرفته است که میزان عرضه را به ۶۵ میلیارد متر مکعب افزایش می دهد. در سال گذشته ترکمنستان ۳۴ میلیارد متر مکعب گاز به چین عرضه کرد.
