بهگزارش مرکز مطالعات سورین، شبکه خبری صدای آمریکا در گزارش خود بهقلم «آیاز گول» نوشت: نگرانیهای امنیتی و اختلافات پرداختی مانع از سرمایهگذاری ابتکار کمربند و جاده BRl چین در پاکستان میشود.
این هفته، چین و پاکستان دهمین سال همکاری اقتصادی را از طریق ابتکار جهانی کمربند و جاده پکن جشن میگیرند.
اما به گفته مقامات و منتقدان، تهدیدات تروریستی فزاینده برای شهروندان چینی در این کشور جنوب آسیا و اختلافات بر سر بازپرداخت بدهیها اکنون مانع از پیشرفت برنامه توسعه زیرساخت مشترک شده است.
برنامه چند میلیارد دلاری، کریدور اقتصادی چین و پاکستان، یا CPEC، در سال ۲۰۱۳ معرفی شد و بهسرعت بهعنوان توسعه شاخص BRI شناخته شد، با این انتظار که پاکستان را به یک مرکز منطقهای برای اتصال اقتصادی تبدیل کند.
این سرمایهگذاری به اسلامآباد کمک کرده است تا بخشهای حملونقل ملی و نیرو را بهبود بخشد و مسیرهای تجاری ایجاد کند که غربِ چینِ محصور در خشکی را به بندر آبهای عمیق استراتژیک پاکستان در گوادر در دریای عرب متصل میکند.
مقامات پاکستانی میگویند این پروژه نزدیک به ۲۰۰ هزار شغل مستقیم محلی ایجاد کرده است، بیش از ۱۴۰۰ کیلومتر بزرگراه و جاده ساخته و ۸ هزار مگاوات برق به شبکه ملی اضافه کرده است و به سالها خاموشی ناشی از قطع برق در کشور ۲۳۰ میلیون نفری پایان میدهد. قطع طولانیمدت برق روزانه فعالیت اقتصادی را فلج و تولید صنعتی را تضعیف کرد.
مقامات هر دو کشور میگویند که CPEC بیش از ۲۵ میلیارد دلار سرمایهگذاری مستقیم چینی را جذب کرده است که انتظار میرود تا سال ۲۰۳۰ که قرار است تمام پروژههای CPEC ازجمله چندین منطقه صنعتی تکمیل شود به ۶۲ میلیارد دلار افزایش یابد.
پانگ چونکسو، کاردار سفارت چین در اسلامآباد، چهارشنبه ۵ جولای گفت: خوشحال و مفتخرم که بگویم CPEC یکی از موفقترین پروژههای BRI است که بهعنوان گل سرسبد این ابتکار جهانی شناخته میشود.
او در یک مراسم تلویزیونی به مناسبت دهمین سالگرد توافق CPEC با حضور شهباز شریف، نخستوزیر پاکستان و اعضای ارشد کابینهاش صحبت میکرد.
دیپلمات چینی گفت: در دوره جدید ما کاملاً متقاعد شدهایم که پس از ۱۰ سال عملکرد موفقیتآمیز CPEC، چین و پاکستان در کنار یکدیگر به حرکت روبهجلو برای ارتقای مشترک توسعه باکیفیت CPEC و ایجاد یک جامعه مشترک نزدیکتر چین و پاکستان با آیندهای مشترک ادامه خواهند داد.
شهیاز شریف نیز گفت که CPEC برای توسعه اجتماعی، اقتصادی پاکستان نقش اساسی داشته است. وی افزود که دولتش متعهد به استفاده کامل از پتانسیل این پروژه است.
منافع چین در پاکستان در سالهای اخیر مورد حملات شبههنظامیان قرارگرفته و به همین دلیل باعث ناراحتی رهبران چین و درخواست از اسلامآباد برای افزایش امنیت شهروندانش شده است.
منتقدان گفتند که مراسم روز چهارشنبه به مناسبت دهمین سالگرد CPEC فاقد رهبران برجسته چینی از پکن بود و حکایت از تداوم تنشها بر سر امنیت و سایر مسائل ناشی از تعهدات اقتصادی پاکستان داشت.
وزیر امور خارجه چین سخن نخستوزیر لی کیانگ به شریف در نشست دو طرف در اواخر ماه گذشته در پاریس را مورد اشاره قرارداد و گفت: «چین امیدوار است که پاکستان قاطعانه و مؤثر سازمانهای تروریستی مختلف در این کشور را سرکوب کند و امنیت نهادها و پرسنل چینی را در پاکستان تضمین کند.»
شی جین پینگ، رئیسجمهور چین نیز در نوامبر گذشته در گفتوگو با شریف در پکن بر لزوم حفاظت پاکستان از پرسنل و پروژههای چینی تأکید کرده بود.
سناتور مشاهد حسین، رئیس کمیته دفاعی مجلس اعلای پارلمان پاکستان، به صدای آمریکا گفت: «چینیها معتقدند که این موضوع امنیتی به مانعی برای پیشبرد CPEC تبدیلشده است.»
حسین که نماینده حزب حاکم در جلسه سنا در پاکستان است، گفت: ابراز نگرانی مکرر در مورد سلامت و امنیت شهروندان و سرمایهگذاران چینی در پاکستان توسط رهبران ارشد چین نشان میدهد که وعدههای پاکستان مبنی بر امنیت بینقص برای چینیهای شاغل در پاکستان هنوز محقق نشده است.
او هشدار داد که اگر بهطور مؤثر مقابله نشود، تهدید فزاینده تروریسم میتواند پیامدهای جدی برای ادامه همکاری اقتصادی پاکستان و چین و سرمایهگذاری چین در این کشور داشته باشد.
در جولای ۲۰۲۱، یک بمبگذاری انتحاری در شمال غربی پاکستان، ۹ شهروند چینی و سه همکار پاکستانی را کشت. قربانیان روی پروژه برقآبی داسو با بودجه چین کار میکردند. هیچکس مسئولیتی در این حمله به عهده نگرفته است.
بازرسان پاکستانی در آن زمان مشکوک بودند که ستیزه جویان مرتبط با جنبش اسلامی ترکستان شرقی ضد چین در پشت این بمبگذاری مرگبار بودهاند. مقامات از آن زمان تاکنون جزئیاتی از تحقیقات خود در مورد این حمله را به اشتراک گذاشتهاند.
در آوریل ۲۰۲۲، یک بمبگذار انتحاری زن خود را در نزدیکی یک ون در کراچی منفجر کرد و سه معلم چینی و راننده محلی آنها را کشت. چینیها در موسسه کنفوسیوس در بزرگترین شهر پاکستان تدریس میکردند.
ارتش آزادیبخش بلوچ، یک سازمان غیرقانونی که در استان بلوچستان پاکستان فعالیت میکند، مدعی شد که این حمله را طراحی کرده است. این استان غنی از منابع طبیعی، بندر گوادر و چندین پروژه دیگر CPEC را در خود جای داده است.
افزایش تعداد حملات چین را بر آن داشته است که از شهروندان و دیپلماتهای خود در پاکستان بخواهد که تحرکات خود را بهشدت محدود کنند و از شهر پیشاور در شمال غربی و کویته پایتخت بلوچستان بازدید نکنند. این نکته را منابع بسیار معتبر بهشرط ناشناس ماندن به صدای آمریکا گفتند زیرا آنها مجاز به صحبت با رسانهها نیستند.
به گفته یک مقام پاکستانی که نخواست نامش فاش شود، علاوه بر این، مقامات چینی اطلاعاتی را از منابع مختلف در اوایل سال جاری دریافت کردند مبنی بر اینکه سفارت این کشور در اسلامآباد ممکن است در معرض خطر یک حمله تروریستی قرار داشته باشد. این تهدید کارمندان سفارت چین را مجبور کرده است که از بازدید از مناطقی به غیر از منطقه سرخ در پایتخت پاکستان که ساختمانهای کلیدی دولتی در آن قرار دارند، خودداری کنند.
مشکلات اقتصادی پاکستان در سالهای اخیر عمیقتر شده است و برخی از منتقدان سرمایهگذاری CPEC را بهعنوان عامل اصلی، مؤثر میدانند.