به گزارش مسیر اقتصاد واکنش ایالات متحده به تصمیم اوپک و همپیمانش مبنی بر کاهش روزانه تولید نفت به میزان دو میلیون بشکه در روز، به اندازهای بود که نشان دهنده افزایش خصومت با تولیدکنندگان به ویژه عربستان باشد. هرچند این تصمیم پیشبینی شده بود، اما واشنگتن آن را مخالفت متحدانش در خلیج فارس با درخواستهای ایالات متحده برای تداوم تولید نفت تلقی میکند. در واقع، این تصمیم جنگ نفتی بین دو قدرت بزرگ را آغاز کرده که میتواند تأثیری جدی بر رژیم انرژی جهان بگذارد. دولت بایدن در راستای ثبات بازار ایالات متحده، از عربستان درخواست مهار قیمت نفت را کرد. اما باوجود اصرار ایالات متحده، اوپک پلاس تصمیم گرفت تولید نفت خود را به میزان ۲ میلیون بشکه در روز کاهش دهد. در نتیجه این اقدامات، دو قدرت بزرگ انرژی به دور دیگری از بحران انرژی جهانی سرعت بخشیدند .
لایحه نوپک؛ نخستین نشانه جنگ نفتی
لایحه ضد انحصاری نفت موسوم به «نوپک» ( NOPEC) به دادستان کل آمریکا اجازه میدهد از اوپک یا اعضای آن مانند عربستان در دادگاه فدرال شکایت کند. سایر تولیدکنندگان مانند روسیه که با اوپک در گروه بزرگتری موسوم به اوپک پلاس همکاری میکند، نیز احتمالا مورد شکایت قرار گیرند. با این حال، تصمیم برای کاهش تولید نفت باعث شد که جو بایدن، «ناامیدی» خود را ابراز و اعلام کرد که در حال بررسی «جایگزینهایی» برای افزایش ذخایر نفت کشورش است. از این رو، جیک سالیوان مشاور امنیت ملی و برایان دیز، رئیس شورای اقتصاد ملی، بیانیه مشترکی صادر و از کاخ سفید خواستند در موضع خود تجدید نظر و از لایحه موسوم به نوپک حمایت کند. گزینه جایگزین دولت بایدن افزایش مقدار نفت آزاد شده از ذخایر استراتژیک است که در حال حاضر در پایینترین سطح خود از سال ۱۹۸۴ قرار دارد.
تاثیر متغیر روسیه بر رابطه واشنگتن-ریاض
تحلیلگران در واشنگتن پس از اعلام تصمیم اوپک پلاس، اتهاماتی زیادی مبنی بر «همراهی با روسیه» را متوجه عربستان کردند اما این کشور آن را رد و تصمیم را صرفاً فنی و برای حفظ ثبات بازار اعلام کرد. با این وجود، دولت آمریکا هنوز خشمگین بود چون الکساندر نواک، معاون نخست وزیر روسیه و وزیر انرژی، نیز در نشست اوپک پلاس در وین حضور داشت. به گفته منابع اوپک، ایالات متحده تلاش کرد تا اتریش را تحت فشار قرار داده و حضور او را ممنوع کند، اما اعضای اوپک پلاس اعلام کردند که در صورت عدم رعایت یکپارچگی، مقر این سازمان را از وین منتقل میکنند.
به گفته تحلیلگران، افزایش قیمت پیش از اعلام سقف قیمت نفت روسیه، برای بزرگترین تولیدکننده غیراوپکی سودمند خواهد بود. در اوایل سال، قیمت بالای نفت تا حدودی کاهش فروش نفت روسیه را جبران کرد. علاوه بر این، مسکو در تغییر مسیر تقریباً دو سوم فروش غربی خود به خریدارانی مانند هند موفق بوده است.
با این حال، با کاهش قیمت نفت و حجم فروش، درآمد نفتی مسکو از ۲۱ میلیارد دلار در ژوئن به ۱۹ میلیارد دلار در ژوئیه و ۱۷.۷ میلیارد دلار در ماه آگوست کاهش یافت. محدودیتهای قیمتی موجب کاهش درآمد مسکو میشود و باید توجه داشت که درآمدهای نفت و گاز یکسوم بودجه روسیه را تشکیل میدهد.
هفت پیامد جنگ نفتی
در این شرایط، جهان با افزایش تقاضا برای نفت و تقسیم سیاست جهانی به دو بلوک جداگانه مواجه خواهد شد، البته جنگ نفتی پیامدهای دیگری هم دارد. نخست اینکه، دولت بایدن قصد دارد در همسویی هشت دههای آمریکا با عربستان تجدیدنظر کند. اما احتمالا موضعگیری کاخ سفید تلاشی برای انحراف افکار عمومی از شکست واشنگتن در گذار به انرژیهای پاک یاشد. دوم، تغییر در حوزه سیاست خلیج فارس مشاهده خواهد شد؛ برخی در ایالات متحده این تصمیم را برابر با شکست سیاست خلیج فارس بایدن میدانند، چون این تصمیم دو ماه پس از دیدار بایدن با محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، در جده گرفته شد. سوم، وزیر انرژی عربستان سعودی در واکنش به ایالات متحده هشدار داد که برنامههای واشنگتن برای تعیین سقف قیمت محمولههای روسیه، نااطمینانی بازار را تشدید میکند.
چهارم، به گفته برخی از کارشناسان در خلیج فارس، «اتحاد راهبردی» بین ایالات متحده و کشورهای خلیج فارس از تبدیل وضعیت موجود به بحران انرژی تمام عیار جلوگیری میکند. پنجم، ایالات متحده به دنبال منابع جایگزین در منطقه آفریقا برای حفظ زنجیره تامین نفت و گاز خواهد بود. سفر بایدن به کشورهای آفریقایی نشانه وجود منابع جدید برای تضمین امنیت کالاهایی مانند نفت بود.
ششم، جنگ انرژی، جنبش انرژیهای تجدیدپذیر را که توسط ایالات متحده ترویج میشود را تقویت میکند. باید توجه داشت که اولین ماموریت انتخاباتی جو بایدن، فعال کردن منابع بیشتر انرژی تجدیدپذیر بود. هفتم، قیمت بالاتر نفت مشکل تورم که بانکهای مرکزی جهان در تلاش برای حل آن هستند را تشدید میکند و با افزایش بیشتر نرخ بهره در مسیر کاهش سرعت اقتصاد حرکت میکنند. این امر احتمالا موجب افزایش قیمت بنزین در سطح جهان و همچنین تشدید بحران انرژی در اروپا و سایر نقاط جهان میشود.