ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران از سه شنبه تا پنجشنبه به عنوان بخشی از آخرین اقدام پکن برای بهبود روابط و تقویت همکاری با قدرت‌های خاورمیانه از چین بازدید خواهد کرد.
به گفته وزارت امور خارجه چین، رئیس جمهور ایران از سوی شی جین پینگ، رئیس جمهور این کشور دعوت شده است.
سفر سه روزه رئیسی پس از بیانیه مشترک شی جین‌پینگ و رهبران کشورهای حاشیه خلیج فارس در دسامبر انجام شد که موجب ناامیدی در تهران شد.
در این بیانیه مشترک که نشست سران چین و شورای همکاری خلیج فارس در عربستان سعودی را به پایان رساند، هر دو طرف توافق کردند که امارات متحده عربی عضو شورای همکاری خلیج فارس باید از مذاکرات برای حل و فصل اختلافات ارضی خود با ایران بر سر جزایر تنگه هرمز استفاده کند.
پس از پایان اجلاس، چانگ هوآ، سفیر چین در ایران، از سوی دولت ایران احضار شد تا موضع ایران در مورد اختلاف بر سر جزایر را بشنود.
ایران همچنین نارضایتی خود را از بیانیه مشترک با هو چونهوا، معاون نخست وزیر که یک هفته پس از اجلاس ریاض در رأس یک هیئت به تهران سفر کرد، ابراز نمود. هو گفت چین قاطعانه از تلاش های ایران برای دفاع از حاکمیت و تمامیت ارضی حمایت می کند و آماده همکاری با ایران برای ارتقای همکاری های دوجانبه است.
در حاشیه اجلاس سازمان همکاری شانگهای در ازبکستان در ماه سپتامبر، شی به رئیسی گفت که چین به روابط خود با ایران از منظری استراتژیک و بلندمدت می نگرد و آماده افزایش ارتباطات و هماهنگی با ایران است.
در ژانویه سال گذشته، پکن و تهران برنامه‌های خود را برای تقویت زیرساخت‌ها و پیوندهای انرژی با اجرایی شدن توافقنامه همکاری ۲۵ ساله اعلام کردند.
ناظران گفتند که سفر رئیسی باعث بهبود روابط خواهد شد. شی یین‌هونگ، استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه رنمین در پکن، گفت که انتظار دارد هر دو طرف همکاری‌ها را تقویت کنند و تنش‌هایی را که از زمان بیانیه مشترک به وجود آمده کاهش دهند.
با این حال، شی گفت که بعید است «مشکلات اساسی» در روابط دوجانبه تغییر کند، از جمله آشفتگی داخلی در ایران، موضع تهران در قبال جنگ اوکراین و خصومت‌های این کشور با سایر کشورهای خاورمیانه که چین برای انرژی با آنها شریک است. چین هنوز یک شریک استراتژیک واقعی و بسیار مورد نیاز در منطقه پیدا نکرده است. شی گفت: هنوز هم از سوی چین و ایران تقاضا برای همکاری نزدیک اقتصادی و استراتژیک وجود دارد.
پکن بارها گفته است که روابط چین با ایران و کشورهای حوزه خلیج فارس هیچ طرف ثالثی را هدف قرار نمی دهد.
از زمانی که ایالات متحده در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق ایالات متحده، از منطقه دور شد، پکن جایگاه خود را در خاورمیانه مستحکم کرد.
نیو شینچون، مدیر مؤسسه مطالعات خاورمیانه در مؤسسه روابط بین‌الملل معاصر چین (CICIR)، گفت که پکن باید بر همکاری اقتصادی و فناوری با منطقه تمرکز کند و از کشیده شدن به «بازی قدرت‌های بزرگ» با واشنگتن اجتناب کند. نیو در مقاله‌ای که روز سه‌شنبه منتشر شد، گفت که انتظار نمی‌رود سیاست پکن در خاورمیانه در چند سال آینده دچار تغییر اساسی شود و به جای نظامی بر روابط اقتصادی تمرکز خواهد کرد.
چین متعهد شده است که همکاری های انرژی با کشورهای خلیج فارس را تقویت کند و با بدتر شدن روابط بین واشنگتن و پکن، سعی کرد استفاده از پول چین را در تجارت نفت گسترش دهد تا وابستگی به دلار آمریکا را کاهش دهد.
شی گفت: «چین به مدیریت محتاطانه روابط خود با ایران و سایر کشورهای خاورمیانه ادامه خواهد داد و سعی در ایجاد توازن خواهد داشت».
