الوقت- ساخت یک سازه مکعبی شکل بزرگ در ریاض پایتخت عربستان سعودی که به بنای کعبه شباهت دارد با عصبانیت و واکنش مردم این کشور بویژه در شبکه‌های اجتماعی روبه رو شده است. این ساختمان غول پیکر تحت عنوان «مکعب» اخیراً به عنوان بخشی از پروژه توسعه شهری ریاض رونمایی شد اما هم شباهت ظاهری و شباهت نام آن به کعبه (دارای ریشه مشترک در زبان عربی) جنجال برانگیز شده است.
روز پنجشنبه گذشته ، محمد بن سلمان ولیعهد سعودی از راه اندازی شرکت توسعه New Murabba خبر داد که هدف آن تبدیل کردن ریاض به «بزرگترین مرکز شهر مدرن جهان» است. این پروژه شاهد بازسازی محله تاریخی المربع (“میدان”) ریاض خواهد بود که گفته می شود نام آن برگرفته از یک چاه مربع شکل است که این منطقه نام خود را از آن گرفته است. این ناحیه‌ی تجاری مساحتی بیش از ۱۸٫۱ کیلومترمربع را دربر می‌گیرد، یعنی حدوداً یک‌سوم منهتن نیویورک.
به گزارش عرب نیوز ، مربع جدید شامل مناطق سبز، موزه، هتل، جاذبه‌های گردشگری، دانشگاه فناوری و طراحی، تئاتر چند منظوره و سایر مکان های تفریحی و فرهنگی خواهد بود.
اصلی‌ترین سازه‌ی مربع جدید، ساختمان بزرگی به نام «مکعب» است. مکعب همان‌طورکه از نامش پیدا است، آسمان‌خراشی بزرگ با ساختار مکعبی است که در هر جهت تقریباً ۴۰۰ متر طول دارد.
مکعب در داخل خود برجی ویژه دارد که خود به‌تنهایی با مرتفع‌ترین آسمان‌خراش‌های دنیا رقابت می‌کند.
سازندگان مکعب می‌خواهند این سازه‌ی عظیم اولین سازه غوطه‌ورکننده در جهان باشد. منظور آن‌ها از «سازه غوطه‌ورکننده»، فضایی است که افزون‌بر جاذبه‌های واقعی، روی دنیای مجازی و دیجیتالی نیز تمرکز زیادی دارد.
در این گزارش آمده است که این ساختمان مکعبی شکل با الهام از «سبک معماری نجدی»، سرزمین اجدادی خاندان آل سعود، طراحی شده است.
این پروژه بزرگ که به عنوان بخشی از طرح کلان‌تر چشم انداز 2030 می‌باشد توسط صندوق ذخیره ارزی پادشاهی، یعنی صندوق سرمایه گذاری عمومی (PIF) تأمین اعتبار می شود. پیش‌بینی شده که این طرح حدود 50 میلیارد دلار به اقتصاد غیرنفتی عربستان اضافه کند و 334000 فرصت شغلی مستقیم و غیرمستقیم ایجاد نماید.
با این حال، بسیاری از مسلمانان در شبکه های اجتماعی، با توجه به شباهت هایی که این طرح با بنای مقدس کعبه دارد، نگاه متفاوتی به این پروژه داشته اند.
یک کاربر در شبکه فیسبووک با نام :محمد الحچیمی الحمیدی ” گفته است آیا محمد بن سلمان در حال ساخت کعبه خود در ریاض است؟ یک “کعبه” جدید سرگرمی!!” وی همچنین روایتی نبوی مربوط به اینکه یک روز از منطقه نجد «شاخ شیطان» بیرون می‌آید، ذکر کرده است.
اسد ابوخلیل یکی دیگر از دانشگاهیان در توییتی نوشت: “به نظر می رسد [ولیعهد] در حال ساختن کعبه خود است. آیا او آن را به عنوان قبله جدید برای نمازگزاران برپا خواهد کرد؟”
در همین حال برخی به انتخاب نمادگرایانه این سازه توجه ویژه ای کرده اند و آن را در راستای اصلاحات بن سلمان برای اسلام زدایی از هویت عربستان سعودی در سالهای آینده مربوط دانسته اند. مرتضی حسین، گزارشگر اینترسپت ، نوشت که “ساختن کعبه ای جدید که منحصراً به سرمایه داری اختصاص یافته است، مسأله‌ساز است.”
این نکته را سامی الحمیدی، مدیر عامل شرکت اطلاعاتی و ریسک جهانی، اینترنشنال اینترست، به اشتراک گذاشته است که در ویدئویی می‌گوید با این کار حکومت سعودی اساسا هویت خود را “از کعبه در مکه” به کعبه در ریاض جابجا می کند؛ از کعبه اسلامی به کعبه چشم انداز 2030». او همچنین معتقد است که ایستادن محمد بن سلمان بر روی کعبه در سال 2019 نشان دهنده این حرکت بوده است.
با این حال، برخی دیگر از کاربران شبکه های اجتماعی نگاه متفاوتی به ماجرا داشته و مقایسه شکل ظاهری پروژه مکعب جدید را با بنای کعبه نادرست می‌دانند. یکی از کاربران می‌پرسد “اگر هر ساختمان مکعبی “کعبه ای جدید” باشد، میلیون ها کعبه را در ریاض خواهید یافت زیرا ما ساختمان های مکعبی زیادی داریم.”
یکی دیگر از شهروندان سعودی، کسانی را که این طرح ها را مسخره می کنند به عنوان “سعود هراس” متهم کرد و این اتهامات را “احمقانه” توصیف نمود.
در حالی که این بحث و جدل‌ها میان حامیان و مخالفان اصلاحات محمد بن سلمان در جامعه محافظه کار اما جوان و در حال پوست اندازی عربستان مداماً به چشم می‌خورد این واقعیت که ولیعهد سعودی‌ها برای اسلام زدایی از چهره عربستان سعودی به طور روزافزون دست به اقدامات تجدیدنظرطلبانه در حوزه اجتماعی می‌زند از سوی کارشناسان و صاحبنظران مورد اجماع است.
در این میان راهی که بن سلمان برای توسعه سریع عربستان سعودی با اتکا به پترودلارهای نفتی در پیش گرفته است چندان هم بی چالش نبوده و در آخرین نمونه طی ماه‌های اخیر گزارش‌های مختلفی در رسانه‌های جهان مبنی بر رکود و به بن بست خورد ابرپروژه شهر نئوم منتشر شد. شهری که بر اساس طراحی از پیش اعلام شده آن مبتنی بر فناوری‌های آینده‌نگر و بدون نیاز به سوخت‌های فسیلی خواهد بود و شامل یک شهر بزرگ به طول 170 کیلومتر به نام The Line است . این توسعه 500 میلیارد دلاری علاوه بر چالش تأمین بودجه، همچنین در مورد تأثیر بر محیط زیست، ادعاهای مطرح شده در مورد نقض حقوق بشر از جمله کوچ اجباری قبایل منطقه، و انتقال تکنولوژی‌های روز دنیا از کشورهای پبشرفته جای بحث و شبهه بوده است.
