به گزارش «راهبرد معاصر»؛ از اولین ساعات آغاز عملیات ویژه نظامی روسیه، استراتژی ارتش روسیه این بود که به سرعت به کیف و شهرهای بزرگ شرق اوکراین برسد. از اوایل ماه مارس، کشتی‌های تهاجمی آبی خاکی روسیه و کشتی‌های جنگی در آبهای سرزمینی اوکراین مستقر شده‌اند و شهر اودسا را تماشا می‌کنند. برای جلوگیری از فرود، سواحل اطراف اودسا پر از مین و شهر برای لغو محاصره احتمالی مستحکم شد. با توجه به تدابیر دفاعی ارتش اوکراین، فدراسیون روسیه محاصره دریایی بندر انتخاب کرد. بنابراین، روسیه توانسته است دسترسی اوکراین به تجارت بین‌المللی و عرضه آن از طریق دریا را مسدود کند، که باعث ایجاد مشکلات جدی اقتصادی و لجستیکی برای کی‌یف شده است.
بندر اودسا یک نقطه استراتژیک از اهمیت حیاتی برای اوکراین است. این بزرگترین و تنها بندر آبهای عمیق در اوکراین است. حدود ۷۰ درصد از کل واردات و صادرات آن از طریق دریا انجام می‌شود که ۶۵ درصد از طریق بندر اودسا انجام می‌شود. اقتصاد اوکراین را به اقتصاد جهانی مرتبط می‌کند. این بندر به شبکه ریلی ملی متصل است که انتقال سریع کالاها از دریا به خشکی و حمل و نقل بیشتر آنها در خاک اوکراین را فراهم می‌کند. این امر اودسا را به نقطه‌ای جذاب برای شرکت‌های بزرگی تبدیل می‌کند که می‌خواهند کالاهای خود را در سطح جهانی صادر کنند. در عین حال، بندر اودسا یکی از مهم ترین نقاط عزیمت غلات اوکراینی به بازارهای بین المللی است که سالانه درآمد قابل توجهی را برای اوکراین فراهم می‌کند.
بنابراین این بندر به دلیل اهمیت اقتصادی خود دارای نقش تعیین‌کننده در آینده جنگ است که در زیر به هشت ویژگی آن اشاره می‌شود:
۱. اودسا بزرگترین بندر اوکراین
بندر اودسا در ساحل شمال غربی دریای سیاه، در انتهای جنوب غربی خلیج اودسا، در حدود ۱۵۰ کیلومتری مرز رومانی واقع شده است. این بندر مدرن در سال ۱۹۷۴ افتتاح شد و متعلق به اداره بنادر دریایی اوکراین است.
بندر اودسا با عمق بین ۷ متر تا ۱۱.۵ متر و خط پهلوگیری ۹۰۰۰ متری می‌تواند کشتی‌هایی با حداکثر LOA ۳۳۰ متر، عرض ۴۰ متر را در خود جای دهد. این بندر در طول سال فعال است، اما در ماه‌های سرد زمستان به کمک یخ شکن نیاز است. گرچه بندرگاهی دارد که به خوبی سرپناه شده، اما با شدیدترین بادهای شمال روبرو است.
بزرگترین بندر دریایی اوکراین، ظرفیت بار سالانه ۴۰ میلیون تن شامل ۱۵ میلیون تن بار خشک و ۲۵ میلیون تن فله مایع را دارد. اگرچه این بندر چند منظوره است که با انواع کالاهای صادراتی و وارداتی سروکار دارد، اما به عنوان یک امکان مهم صادراتی عمده در منطقه مدیترانه شناخته می‌شود و عمده اقلام مورد استفاده غلات، کالاهای کانتینری و فلزات آهنی بود.
این بندر مستقیماً به شبکه راه‌آهن ملی کشور و بزرگراه اصلی متصل است و به انتقال سریعتر بار از ناحیه بندر به شهرهای بزرگ منطقه کمک می‌کند.
۲. دارای هفت پایانه بار مدرن
ترمینال کانتینری اودسا مجهز به جدیدترین سیستم ردیابی است که ردیابی کانتینر در زمان واقعی و یک سیستم اسکن کاملاً خودکار را ارائه می‌دهد که در نتیجه پردازش سریعتر را ممکن می‌کند. این می‌تواند سالانه بیش از ۹۰۰۰۰۰ TEU را در پنج اسکله اختصاصی خود که قادر به پذیرش بزرگترین کشتی‌های کانتینری جهان هستند، جابه‌جا کند.
در مجاورت ترمینال کانتینری، منطقه ویژه اقتصادی بر روی اسکله قرنطینه بندر ساخته شده است که سه کیلومتر را پوشش می‌دهد. این بندر که به عنوان یک بندر آزاد نیز شناخته می‌شود، در سال ۲۰۰۳ برای جذب کسب‌وکارهای خارجی و سرمایه گذاری در خارج از کشور، ایجاد مشاغل جدید، ایجاد روابط قوی اقتصادی خارجی و کمک به توسعه زیرساختی و فناوری بیشتر بندر اودسا، عملیاتی شد.
تسهیلات حمل و نقل بار در طول روز کار می‌کند و مدت زمان گردش کانتینرهایی که از اودسا می‌گذرند شش ساعت است، دارای سه انبار به مساحت ۲۰۰۰ متر مربع با ظرفیت ۳۷۰۰ بسته یا پالت می‌باشد. این واحدهای ذخیره‌سازی می‌توانند به طور همزمان به ۱۰ کامیون بندری خدمات‌رسانی کنند و مجهز به تدابیر امنیتی پیشرفته، حفاظت در برابر آتش پیشرفته و سیستم تهویه مناسب هستند.
۳. وجود یکی از قدیمی‌ترین کارخانه‌های کشتی سازی اوکراین
بندر اودسا شامل یکی از قدیمی‌ترین کارخانه‌های کشتی سازی اوکراین است که ۷۵۵۲۴ متر مربع مساحت دارد و می‌تواند کشتی‌هایی با حداکثر جابجایی تا ۳۰۰۰۰ تن را در خود جای دهد. این پایگاه پشتیبان شرکت کشتیرانی دریای سیاه در دوران جنگ سرد بود و برخی از قدرتمندترین کشتی‌های اتحاد جماهیر شوروی در این تأسیسات تعمیر شدند.
در حال حاضر از کشتی‌های تجاری دریایی همه کشورها در این کارخانه کشتی سازی استقبال می‌شود. طول اسکله این کشتی ۱۲۳۰ متر است.
۴. دارای بزرگترین پایانه نفت و گاز اوکراین
گاهی اوقات به عنوان منطقه نفتی OMTP نامیده می‌شود. تأسیسات نفت و گاز در قسمت شرقی بندر اصلی واقع شده است که با ۱۵۰۰۰ تن نفت خام، ۶،۲۰۰،۰۰۰ تن نفت کوره، ۲،۵۰۰،۰۰۰ تن گازوئیل، ۸۰۰،۰۰۰ تن بنزین و غیره سروکار دارد. با دارا بودن ظرفیت سالانه ۲۵۵۵۰۰۰۰ تن، مجهز به سیستمی با امنیت بالا برای جلوگیری از هرگونه حادثه بزرگ یا نشت روغن است.
شامل شش اسکله با مجموع ظرفیت ذخیره سازی بیش از ۶۱۰۰۰ متر مکعب، به چندین شرکت نفت و گاز مانند Odesnaftoprodukt، که با ارسال منظم گاز مایع، خدمات رسانی می‌کند. منطقه نفتی می‌تواند تانکرهای نفتی با ظرفیت بارگیری از ۱۰۰۰ تن تا ۱۰۰۰۰۰ تن را در خود جای دهد.
علاوه بر این، دارای ۲ اسکله تعیین شده برای جابجایی گاز طبیعی، پروپان و بوتان است. یک مخزن نفت می‌تواند بیش از ۶۵۰۰ مترمکعب نفت را در خود جای دهد در حالی که ترمینال می‌تواند هر سال حدود ۷۰۰۰۰۰ تن گاز طبیعی مایع را جابه‌جا کند. کالاهای سوختی از طریق شبکه پیچیده‌ای از خطوط لوله نفت به انبارهای سوخت منتقل می‌شوند.
بر اساس گزارش‌های خبری، ارتش روسیه زیرساخت‌های حیاتی بندر اودسا را هدف قرار داده است. کارخانه فرآوری نفت و انبارهای سوخت متعدد در اطراف بندر استراتژیک دریای سیاه توسط کشتی‌ها و هواپیماهای نیروی دریایی روسیه در ۳ آوریل ۲۰۲۲ بمباران شدند تا از دسترسی نیروهای اوکراینی به سوخت و نفت جلوگیری کنند.
۵. دارای یکی از بهترین پایانه‌های مسافربری در جهان
ترمینال مسافربری اودسا که در قلب استان تاریخی شهر قرار دارد، یک مرکز نسبتاً مجلل است که راحتی فوق العاده‌ای را ارائه می‌دهد. اسکله زیبای آن تنها چهار کیلومتر با ایستگاه راه آهن مرکزی و فرودگاه بین المللی فاصله دارد. یک مرکز سرگرمی شامل یک گالری هنرهای دریایی، یک مجموعه هتل چهار ستاره، یک سالن کنسرت و نمایشگاه، دفاتر آژانس‌های مسافرتی برجسته و یک مجموعه قایق بادبانی است.
سالانه حدود ۴ میلیون گردشگر از ایالات متحده، بریتانیا، نروژ، آلمان و ایتالیا به این پایانه می‌رسند. این پایانه مسافربری که قادر به پهلوگیری حتی بزرگترین کشتی‌های تفریحی است، می‌تواند پنج کشتی دریایی را به طور همزمان در ۷ اسکله مسافری خود به طول ۱۳۷۰ متر با عمق‌های بین ۱۰ تا ۱۱.۵ متر جای دهد.
سالن کنسرت و نمایشگاه در بندر اودسا ۴۰۰۰ متر مربع وسعت دارد. با ظرفیت ۵۰۰ نفر، مجهز به سیستم صوتی Electro-Voice است و میزبان یکی از هیجان انگیزترین نمایش‌های موسیقی و جشنواره موسیقی تابستانی است.
۶. خدمت رسانی به منطقه صنعتی کشور
اودسا چهارمین شهر بزرگ اوکراین و دارای بخش صنعتی متنوعی است. این شهر به دلیل صنایع شیمیایی تولید رنگ، رنگ‌های طبیعی و مصنوعی و کودها معروف است. همچنین چندین پالایشگاه نفت، کارخانه فلزکاری و واحدهای فرآوری مواد غذایی در بخش غربی شهر واقع شده است. محصولات نهایی این شرکت‌ها توسط بندر اودسا صادر می‌شود.
اودسا همچنین مرکز مهم اداری، آموزشی و فرهنگی اوکراین است. بیش از ۲۰ موسسه آموزش عالی و حدود ۸۰ مرکز تحقیقات علمی دارد.
کارخانه بندری اودسا یک تولیدکننده عمده کود و یک شرکت حمل و نقل کود اوکراینی است که در سال ۱۹۷۴ در این بندر به عنوان بخشی از برنامه اتحاد جماهیر شوروی برای تولید کودهای نیتروژن در داخل مرزهای خود تأسیس شد. امروزه، این کارخانه ۲۳ درصد از اوره و ۱۸ درصد از تولید آمونیاک را به خود اختصاص می‌دهد که آن را به بزرگترین تولید کننده اوره و دومین تولیدکننده بزرگ آمونیاک در اوکراین تبدیل می‌کند. براساس داده‌های سال ۲۰۲۰، ۵۶۷۰۰۰ تن آمونیاک و ۸۲۱۰۰۰ تن کاربامید تولید شده بود.
۷. وجود یکی از بزرگترین بازارهای فضای باز اروپا در نزدیکی بندر اودسا
این بازار که توسط یک شرکت کشتیرانی آلمانی ساخته شده است، به عنوان بزرگترین بازار اروپا برای محصولات عمده فروشی و خرده فروشی شناخته می‌شود. جالب اینکه کانتینرهای خالی حمل و نقل معمولاً به عنوان غرفه بازار و انبار مورد استفاده قرار می‌گیرند.
این بازار همچنین یکی از بزرگترین بازارهای فضای باز اروپا است که حدود ۱۷۰ هکتار وسعت دارد. انواع محصولات از لوازم الکترونیکی گرفته تا قطعات نفیس ظروف یا منسوجات، کفش، ساعت، لباس‌های مد روز و بسیاری موارد دیگر را می‌توان در اینجا یافت.
محصولات به بندر اودسا می‌رسد و سپس به این بازار منتقل می‌شود. اقلام عمده وارداتی از چین، تایلند، اندونزی، سنگاپور و سایر کشورهای آسیایی در اکثر مغازه‌ها به فروش می‌رسد. این بازار متعلق به یک شرکت فراساحلی است که مسئولیت عملیات آن را بر عهده دارد.
۸. پر از سواحل و استراحتگاه‌های زیبا
این شهر بندری دارای سواحل بسیار آرامی مانند آرکادیا است که محبوب‌ترین ساحل اوکراین و نزدیک به مرکز شهر است. فیلم‌های هالیوود زیادی در اینجا فیلمبرداری شده و یکی از شفاف‌ترین آب‌ها را دارد.
ساحل «لانژرون» در نزدیکی پارک «شوچنکو» واقع شده است، از این رو مردم می‌توانند همزمان از دریای گرم و سرسبزی پارک لذت ببرند. همچنین با منطقه تاریخی شهر و اپرا تنها ۱۰ دقیقه فاصله دارد.
بهره سخن
این شهر به دلیل ارزش تاریخی و سواحلش، یکی از پربازدیدترین شهرهای اوکراین است که با دیگر شهرهای اروپایی رقابت می‌کند. پیشروی ارتش روسیه تا بندر اودسا به معنای از دست دادن یک نقطه استراتژیک اقتصادی، انرژی و لجستیکی است که نه تنها دسترسی اوکراین را به کانال راین-مین-دانوب و دریای سیاه بلکه به اقیانوس نیز می‌دهد.
