اتحادیه میهنی کردستان عراق، رقیب حزب دموکرات در صحنه سیاسی این کشور اعلام کرد که اقلیم کردستان نباید تجربه بارزانی ها در هدر دادن نفت را این بار درباره گاز تکرار کند، زیرا اقلیم خود، بیش از آنکه بخواهد گاز را به اروپا صادر کند، نیازمند آن است.
به گزارش امروز (سه شنبه)ایرنا، «فائق یزیدی» یکی از سران اتحادیه میهنی کردستان عراق در گفت وگو با بغداد الیوم تاکید کرده که «به جای وارد کردن گاز از ایران و سایر کشورها که باعث ایجاد مشکلات و قطع مکرر برق (در اثر کاهش میزان تزریق گاز) می شود، چرا حکومت اقلیم کردستان، گاز و نفت را به بغداد (دولت مرکزی عراق) نمی دهد؟»
وی می افزاید: اقلیم کردستان به گاز خود نیازمندتر از آن است که آن را به اروپا صادر کند.
یزیدی ادامه می دهد: بیشتر گاز اقلیم کردستان در سلیمانیه است و اتحادیه میهنی اجازه نخواهد داد که گاز هدر رود، آنگونه که حزب دموکرات (مسعود بارزانی) بر سر پرونده نفت آورد؛ گویا ثروت شخصی آنان بود.
گفته می شود، جنگ اوکراین و تهدید روسیه به قطع گاز اروپا در کنار ادعای پایان قرارداد صادرات گاز ایران به ترکیه در ۲۰۲۶، به نحو فزاینده ای، ایده عجیب جایگزینی گاز کردستان عراق به جای روسیه و ایران را مطرح و بار دیگر بر آتش رو به خاموشی طرح به محاق رفته «ناباکو» دمیده می شود.
عراق هم اکنون در رتبه یازدهم از حیث ذخایر گازی جهان است که از این نظر کشور نسبتا محدودی به شمار می رود، در این میان سهم اقلیم کردستان به عنوان بخشی از خاک عراق، به همین میزان از ذخایر گاز جهانی کمتر خواهد شد، با چنین معادله ساده ای ادعای اینکه این منطقه کوچک از شمال عراق، جایگزین دو قدرت بزرگ گازی جهان شود، از نگاه ناظران، بلندپروازی غیرواقع بینانه ای است، مگر اینکه در پس این ادعا، همانند طرح ناباکو، بازی قدرت های بین المللی و جنگ دوباره خط لوله های انرژی پنهان شده باشد یا اینکه بارزانی ها تلاش کنند از این بحران جاری جهانی به سود خود استفاده کنند و مانوری سیاسی – تبلیغاتی برای مطرح شدن در محافل بین المللی هر چند با بضاعتی ناچیز داشته باشند.
طرح ناباکو که به مدت یک دهه بازیچه سیاست و اقتصاد شده بود، دست آخر به دلیل غیراقتصادی بودن و چالش های ژئوسیاسی فراوان پیش رو، در ۲۰۱۳ متروکه شد تا دوباره، جنگ اوکراین در ۲۰۲۲ بهانه یک ناباکوی جایگزین را به نام گاز اقلیم کردستان عراق مطرح کند. شاید در این شرایط بحرانی وانفسا، نفت و گاز اقلیم کردستان، سهم بزرگی از معادلات انرژی جهان نداشته باشد و در بازار، زیاد به چشم نیاید، اما هر چه باشد از هیچ بهتر است؛ به ویژه اینکه اخیرا اروپایی ها تحت فشار آمریکا ناچار شده اند انرژی روسیه را تحریم کنند.
«مسرور بارزانی» نخست وزیر اقلیم و فرزند بزرگ «مسعود بارزانی» رهبر حزب دمکرات کردستان عراق در ۲۸ مارس گذشته (۸ فروردین ۱۴۰۱) در همایش انرژی شیخ نشین امارات، برای نخستین بار مدعی شد که کردستان عراق به زودی گاز به اروپا صادر می کند.
او در سفر اواخر فروردین ماه گذشته خود به انگلستان که با اعتراضات وسیع اتباع عراقی به ویژه کردها در لندن مواجه شد، این قضیه را بار دیگر مطرح کرد و گفت که کردستان عراق می تواند جایگزینی برای صادرات گاز به اروپا باشد.
این اظهارات، بیش از اینکه دو کشور بزرگ سرشار از ذخایر گازی جهان یعنی روسیه و جمهوری اسلامی ایران را نگران کند، در وهله اول، جریان های سیاسی کرد در شمال عراق و سپس عموم عراقی ها را نگران کرده است زیرا بیم آن می رود که خانواده بارزانی، وارد بازی بزرگی فراتر از حد و اندازه خود شده باشد و برداشتن این سنگ بزرگ، بیش از اینکه منافع اقلیم کردستان و عراق را تحقق بخشد، نتیجه معکوس بدهد.
تحرک خانواده بارزانی زیر ذره بین رقبا
رقبای سیاسی و جریان های اپوزیسیون کرد در اقلیم کردستان عراق، ادعاهای مسرور بارزانی در خصوص منابع گازی اقلیم و اینکه می تواند جایگزینی برای گاز روسیه و حتی ایران باشد را غیر واقع بینانه می دانند.
به اعتقاد اینها، خانواده بارزانی به نحوی درباره منابع گازی اقلیم کردستان عراق سخن می گوید که گویا بخشی از میراث خانوادگی است و نه اینکه ثروت های اقلیم از آن همه اقلیم و طبیعتا کل عراق است.
این نگاه میراث خوار انحصاری درباره نفت هم صادق است و به همین دلیل دادگاه فدرال عراق رای به شفاف سازی همه درآمدهای نفتی اقلیم کردستان عراق داد.
روز شنبه ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۱ «احسان عبدالجبار» وزیر نفت عراق به صراحت گفت که درآمدهای خالص ناشی از فروش نفت اقلیم کردستان عراق حتی به ۵۰ درصد قیمت فروش آن هم نمی رسد! چرا و اینکه ۵۰ درصد دیگر حاصل فروش نفت چگونه محاسبه می شود و کجا می رود؟ نمی دانیم!
اگر چه برخی کارشناسان نفتی مانند «کوفند شیروانی» چنین استدلال می کنند که قیمت نفت اقلیم کردستان عراق کمتر از سایر استان های این کشور و مشخصا نفت بصره است، زیرا کیفیت پایین تری دارد، اما آیا این اختلاف قیمت به خاطر کیفیت، ۵۰ درصد است؟ هنوز پاسخ مشخصی برای این سوال نیز وجود ندارد؛ چرا؟ زیرا مقامات اقلیم در اربیل تن به شفاف سازی نمی دهند.
از سوی دیگر، وقوع میادین گازی مهم شمال عراق در حوزه نفوذ حزب اتحادیه میهنی کردستان عراق یکی از چالش های موجود بر سر راه یکه تازی اربیل در این پرونده است.
گزارش ها از اقلیم کردستان عراق حاکی است که دیدگاه مشترکی بین سلیمانیه (حوزه نفوذ حزب اتحادیه میهنی و احزاب اپوزیسیون مهمی مثل تغییر و نسل جدید) با اربیل (حوزه نفوذ حزب دمکرات کردستان عراق) در خصوص اداره پرونده نفت و گاز وجود ندارد، امری که قدرت مانور انحصارگرایی را از حزب بارزانی گرفته است.
«بافل طالبانی» رئیس حزب اتحادیه میهنی کردستان عراق در نخستین واکنش به ادعاهای مسرور بارزانی (نهم اردیبهشت ۱۴۰۱) در جمع نمایندگان کشورهای خارجی و شرکت های فعال در اقلیم کردستان عراق در سلیمانیه گفت: برخی از شرکت های فعال در حوزه انرژی در شمال عراق توسط برخی احزاب و در راستای بعضی منافع شخصی مورد بهره برداری قرار می گیرند.
وی در انتقاد از بهره برداری میادین گازی اقلیم در راستای «منافع تنگ نظرانه» تاکید کرد که «هیچ لوله گازی به خارج از مرزهای اقلیم کردستان عراق امتداد نمی یابد مگر از روی جسد من بگذرد!»
در همین چارچوب «سروه عبدالواحد» نماینده پارلمان از جنبش «نسل نو» (جریان منتقد حزب بارزانی) در توئیتی نوشته است: گازی که مسرور بارزانی نخست وزیر اقلیم کردستان عراق می خواهد بابت آن قرارداد ببندد در منطقه «چمچمال» واقع شده که این منطقه زیر نفوذ حزب اتحادیه میهنی کردستان عراق به عنوان رقیب حزب دموکرات بارزانی است.
عضو سابق کمیسیون نفت و گاز در پارلمان عراق نیز ادعای مسرور بارزانی درباره تولید و صادرات روزانه ۵۰۰ هزار بشکه نفت و تولید حدود ۵۰۰ میلیارد فوت مکعب گاز در روز را دروغ محض خوانده است.
«غالب محمد علی» نماینده سابق کرد در پارلمان عراق افزوده است که مسرور بارزانی در همایش انرژی در امارات در خصوص اینکه اقلیم کردستان عراق می تواند یکی از منابع صادرات گاز به اروپا باشد، دروغ گفته است.
به گفته وی، «اقلیم کردستان عراق هم اینک با بحران گاز مایع مواجه است و بسیاری از شهروندان نمی توانند این سوخت را به دست آورند و در کنار آن، بحران فرآورده های نفتی را داریم، با این وضعیت چگونه می توان به اروپا گاز صادر کرد!؟»
