روز گذشته (۲۷ جولای) جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی در جده دیدار و گفتگو کرد. کاخ سفید تلاش می کند از این رایزنی ها برای برجسته سازی تلاش های واشنگتن در برقراری صلح در یمن و در واقع نقش آمریکا در برقراری صلح و ثبات در خاورمیانه استفاده کند. در بیانیه کاخ سفید آمده است: محور اصلی گفتگو‌های دو طرف پیرامون تلاش‌ها برای افزایش صلح، ثبات، امنیت، و کامیابی در خاورمیانه متمرکز بوده است. اما ناظران از تلاش های دولت آمریکا برای پیشبرد روند عادی سازی روابط عربستان و اسرائیل، اهداف ضد ایرانی آن و تاثیرات دومینو وار آن برای سیاست خاورمیانه ای واشنگتن حکایت می کنند.
به باور برخی تحلیلگران، به دنبال عادی سازی روابط ایران و عربستان و تاثیری که بر کند شدن توافق صلح عربستان و اسرائیل داشت، واشنگتن درصدد است استارت جدیدی به این توافق وارد کند و یکی از مهمترین انگیزه ها نیز حفظ قدرت ابتکارهای سیاسی علیه ایران است. از ابتدا نیز توافق ابراهیم تنها عادی‌سازی روابط میان اسرائیل و سایر کشورهای خلیج فارس را دنبال نمی کرد، بلکه به دنبال اتحاد فراگیر عربی-اسرائیلی علیه ایران بود. احیای روابط تهران-ریاض، معادلات واشنگتن و تل آویو در این باره را برهم زده است. یکی از ارکان سیاست اسرائیل در خاورمیانه و در رابطه با عربستان، موازنه تهدید علیه ایران بود.
بر اساس برخی گزارش ها، عربستان سعودی در برابر مطالبات منطقه ای واشنگتن خواستار انعقاد پیمان دفاعی مستحکم با ایالات متحده، حمایت از برنامه هسته ای غیرنظامی ریاض، و امکان خرید تسلیحات پیشرفته آمریکایی است. در واقع پیش بینی می شد روابط ایران و عربستان می تواند اهرم فشار ریاض بر آمریکا و اسرائیل باشد. به ویژه اینکه تضعیف داخلی اسرائیل در پی تداوم اعتراضات داخلی و تضعیف روابط خارجی تل آویو می تواند سیاست منطقه ای ایالات متحده را بیش از پیش تضعیف کند. اما اثر دومینویی عادی سازی روابط عربستان و اسرائیل، به معنای حرکت دوباره در عادی سازی روابط اسرائیل با سایر کشورهای مسلمان منطقه، فعال شدن دوباره سیاست منطقه ای تل آویو، حفظ فرصت برای ایالات متحده در جهت ابتکار عمل های سیاسی در منطقه به ویژه علیه ایران و رقبای بین المللی خود یعنی چین و روسیه است.
این در حالی است که ایالات متحده همزمان در خلیج فارس به دنبال تحریک تنش های نظامی است. افزایش جنگنده های نظامی و مانور نظامی ایالات متحده در خلیج فارس، با واکنش متقابل ایران مواجه شده است.
البته از نگاه ناظران، تلاش های جدید دولت بایدن برای به سرانجام رساندن عادی سازی روابط عربستان و اسرائیل را در جهت اهداف انتخاباتی دموکرات ها نیز باید ارزیابی کرد. بر این اساس واشنگتن تلاش دارد قبل از افزایش ضرب آهنگ مبارزات انتخابات ریاست جمهوری دستاوردی در خاورمیانه کسب کند. به دنبال مذاکرات سالیوان در عربستان، جو بایدن رئیس جمهور آمریکا در سخنرانی تبلیغاتی در جمع هواداران خود در فری پورت ایالت مین مدعی شد: «شاید عادی سازی روابط در حال انجام باشد.»
بدین ترتیب به نظر می رسد این رایزنی ها و تلاش ها برای توافق احتمالی ادامه داشته باشد. سالیوان پیش‌تر ۱۸ اردیبهشت ماه (ماه می) نیز با سفر به جده با بن سلمان دیدار کرده بود. احتمالا این به معنای افزایش قدرت چانه زنی ریاض در برابر واشنگتن خواهد بود. توماس فریدمن برای نیویورک تایمز می نویسد، سعودی ها در ازای عادی سازی روابط با اسرائیل، به دنبال تضمین انعقاد یک معاهده امنیتی «در سطح ناتو» هستند که ایالات متحده را ملزم می کند در صورت حمله به ریاض از این کشور دفاع کند./ ایران نوانس
