سال گذشته، کمتر از یک ماه پیش از حمله حماس به اسرائیل، تل‌آویو و ریاض در حال مذاکره برای توافقی جهت عادی سازی روابط بودند. پس از دهه‌ها روابط سرد، بهای ریاض برای صلح طبیعتا بالا بود: علاوه بر تضمین‌های امنیتی ایالات متحده و حداقل امتیازات نمادین اسرائیل در مورد حاکمیت فلسطین، مذاکره‌کنندگان سعودی خواستار دسترسی به فناوری هسته‌ای غیرنظامی بودند. امروز، علیرغم فشار تازه دولت بایدن، چنین توافقی تنها یک احتمال دور باقی مانده است. در شرایط کنونی و علیرغم ادامه جنگ اسرائیل و حماس، حتی اگر مقامات سعودی برای گفتگو با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل تمایل داشته باشند نیز، مذاکره برای صلح پایدار به احتمال بالا غیر ممکن خواهد بود، بالاخص آن که افکار عمومی جهان عرب، به ویژه سعودی ها از بحران انسانی حاکم بر غزه خشمگین هستند.
اگرچه مذاکرات ممکن است هرگز از سر گرفته نشود اما همین متغیر همچنان منبع مهم و اهرمی بالقوه در روابط ایالات متحده و اسرائیل باقی می‌ماند؛ روابطی که مقامات واشنگتن معتقدند نه تنها می‌تواند به تسهیل آتش‌بس در غزه کمک کند، بلکه می تواند زمینه ساز تشکیل کشور فلسطین شود. در همین راستا نشریه فارن افرز یادداشتی را منتشر کرده، «اقتصادنیوز» این یادداشت را در سه بخش ترجمه کرده که بخش نخست با عنوان «عربستان در آستانه هسته‌ای شدن! / وحشت از عصر تازه رقابت‌های تسلیحاتی در خاورمیانه» منتشر ، بخش دوم با عنوان «بازی اتمی بن سلمان/ میدان بعدی رقابت ایران و عربستان؟» ترجمه شد و در ادامه بخش سوم و نهایی آمده است.
گزینه های آمریکا برای مهار پادشاهی
بنابراین، برای جلوگیری از چرخش عربستان به سمت چین، ایالات متحده ممکن است نیاز به مصالحه داشته باشد. واشنگتن می تواند پیشنهاد ساخت تاسیسات برای غنی سازی اورانیوم در عربستان سعودی را در نظر بگیرد؛ گزاره ای که به ریاض امکان می دهد تا بر زنجیره تامین سوخت هسته ای خود کنترل بیشتری داشته باشد و وابستگی اش به تامین کنندگان خارجی کاهش پیدا کند. تخصص تکنولوژیکی و خودکفایی که از داشتن بخش انرژی هسته‌ای منتج می‌شود، با جاه‌طلبی‌های عربستان سعودی برای تنوع بخشیدن به اقتصاد خود در حالی که جهان خود را از نفت جدا می‌کند، همسو می‌شود. ایالات متحده همچنان می تواند بر اقدامات فوری جهت توقف توسعه برنامه نظامی عربستان سعودی پافشاری کند. برای مثال، واشنگتن این توان را دارد که پیشنهاد کند تا تأسیسات غنی‌سازی توسط پرسنل ایالات متحده اداره شود. آمریکا همچنین می تواند از مکانیزم خاموش کردن از راه دور را به عنوان اهرم حفاظتی در صورت تصاحب فیزیکی نصب کند. اما واشنگتن باید در این باره چشم انداز روشنی داشته باشد: این اقدامات مطمئناً خطر گسترش سلاح های هسته ای عربستان را کاهش می دهد، اما آن را از بین نمی برد.
با توجه به قدرت و نفوذ ایران در منطقه، تقویت توافق امنیتی ایالات متحده و عربستان سعودی همچنان اولویت اصلی ریاض خواهد بود و انگیزه ای قوی برای پادشاهی جهت محدود کردن جاه طلبی های هسته ای اش قلمداد می شود.
واشنگتن بر سر دوراهی
ایالات متحده همچنین باید به خاطر داشته باشد که مدیریت برنامه هسته‌ای ایران برای جلوگیری از گسترش سلاح‌های در عربستان و بخش دیگر منطقه‌ای حیاتی است. برنامه هسته ای ایران به خودی خود برای بازیگران منطقه تهدید (ادعایی) است و به ادعای ناظران می تواند محرک بالقوه اشاعه قلمداد شود. واشنگتن باید جعبه ابزار دیپلماسی و دولت‌سازی خود را بازبینی کند، حتی اگر توافق هسته‌ای ایران – که محدودیت‌هایی را بر تاسیسات هسته‌ای ایران اعمال کرد و رئیس‌جمهور وقت ترامپ در سال 2018 از آن خارج شد – احیا نشود.واشنگتن نمی تواند آرزوی جاه طلبی های هسته ای عربستان سعودی را در سر داشته باشد. اگر پادشاهی نتواند حمایت مورد نیاز خود را از ایالات متحده دریافت نکند، به کشورهای دیگر متوسل خواهد شد تا برنامه هسته ای اش را تضمین کند. سیاستگذاران آمریکایی باید در گفت و گو با همتایان سعودی خود در باب مزیت های فناوری راکتورهای آمریکایی نسبت به فناوری چین و روسیه تأکید کنند و مزایای فنی و شهرت پایبندی به استانداردهای ایالات متحده برای برنامه های هسته ای و تقویت شفافیت را برجسته نمایند. این مزایا فراتر از دسترسی به فناوری‌های هسته‌ای پیشرفته مشهور جهانی ایالات متحده است.
مقام های واشنگتن همچنین می بایست تعهد عربستان سعودی به حفظ نظم بین المللی مبتنی بر قوانین که مشخصه آن هنجارها و همکاری است را به دست بیاورند. اگر واشنگتن نتواند به ریاض پیشنهادی قانع کننده بدهد، خطر از دست دادن هرگونه نفوذ بر قابلیت های هسته ای عربستان سعودی نمایان خواهد شد.خطرات سیاست ایالات متحده در قبال برنامه هسته ای عربستان فراتر از خود پادشاهی و حتی خاورمیانه است. استراتژی واشنگتن این بار سابقه ای را ایجاد خواهد کرد که می تواند در مورد سایر کشورها مانند کره جنوبی و آلمان که ممکن است به دنبال گسترش برنامه های هسته ای غیرنظامی خود باشند، تکرار شود. بله گفتن به یک متحد، نه گفتن به دیگران را دشوارتر می کند. واشنگتن باید با علم به این که نتیجه این مذاکرات می تواند زمینه ساز برهم زدن توازن قدرت منطقه ای است، رایزنی ها را ادامه دهد. ایالات متحده باید این مقوله را هم لحاظ کند که با تصمیمش ممکن است محاسبات هسته ای جهانی تغییر کنند./ اقتصادنیوز
