روزنامه جمهوریت امروز (شنبه) در گزارشی با اشاره به نشست وزیران دفاع ترکیه و سوریه در مسکو نوشت: بیانیه عصر پنجشنبه روسیه، ترکیه و سوریه در خصوص دیدار وزرای دفاع دمشق و آنکارا به رغم صحبت در خصوص احتمال نزدیکی ترکیه و سوریه از زمان اظهارات «مولود چاووش اوغلو» وزیر امور خارجه ترکیه در ۱۱ آگوست درباره قصد آنکارا برای گفت و گو با دمشق در محافل رسانهای و سیاسی غافلگیر کننده بود.
اظهارات «اوغلو» را «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه در پاسخ به سوالی درباره سوریه تایید کرد و گفت که دیپلماسی بین کشورها را نمیتوان به طور کامل قطع کرد.
با این حال، اخباری از سوی رسانههای غربی و عربی منتشر شد، مبنی بر اینکه دمشق نمیخواهد به اردوغان در کارزار انتخاباتی سال آینده برگ برنده بدهد.
دولت سوریه حتی در اوج برگزاری جلسات متعدد بین «هاکان فیدان» رئیس اطلاعات ترکیه و «علی مملوک» رئیس دفتر شورای امنیت ملی سوریه هیچ موضع اعلامی در سپتامبر گذشته در قبال عادیسازی روابط دمشق با ترکیه نشان نداد و به نظر میرسید که دمشق عجلهای برای اعلام هیچ پیشرفتی در تفاهمات جاری خود با آنکارا ندارد.
در بیانیههای رسمی صادر شده توسط وزارت امور خارجه سوریه همواره تاکید شده است که برای دستیابی به پیشرفتهای آینده در پرونده نزدیکی [دو کشور] الزامات واقعبینانه وجود دارد که مهمترین آن خروج نیروهای ترکیه و قطع حمایت از گروههای مسلح (در حال جنگ با ارتش سوریه) است، بنابر این میتوان گفت که دولت سوریه موافقت ضمنی ترکیه را در مورد خواستههای خود به دست آورده است؟ و آیا دیدار وزرای دفاع سوریه و ترکیه را پس از اینکه دمشق و آنکارا خوب توصیف کردند، میتوان به عنوان یک توافق دوجانبه نهایی دانست؟ .
«احمد الابراهیم» تحلیلگر سیاسی متخصص در امور ترکیه در گفت و گو با «آثر پرس» معتقد است: اظهارات طرفهای سوری و ترک درباره مثبت بودن مذاکرات به این معناست که آنها در ابتدای راه صحیح برای رسیدن به تفاهمات مشترک آینده قرار دارند.
وی بیان کرد که نشست مسکو حاکی از موافقت ضمنی آنکارا با شروط دمشق است که مهمترین آنها بازگشت آوارگان به مناطق خود در سوریه بدون تغییرات جمعیتی یا ایجاد مناطق امن و بر عقب نشینی ترکیه از به رسمیت شناختن «ارتش ملی» و خروج نیروهای ترکیه از خاک سوریه است.
این تحلیلگر سیاسی متخصص در امور ترکیه اظهار داشت که منافع مشترک سوریه و ترکیه برای عادیسازی روابط بین آنها وجود دارد که اهمیت آن کمتر از نقطه توافق درباره جلوگیری از ایجاد یگانهای کرد به عنوان نهادهای جدایی طلب در منطقه نیست و آن، عامل مشترک اقتصادی است، زیرا رئیس جمهور ترکیه به دنبال جذب شرکتها و بازرگانان برای انتخابات ریاست جمهوری آینده است، در حالی که سوریه خواستار بازپس گیری کنترل بزرگراه استراتژیک «ام فور» (M۴) که حلب را به سواحل سوریه متصل میکند و بازگشایی گذرگاه باب الهوی و تامین امنیت راه برای باز کردن کریدور تجاری امن بین دو کشور است.
در این پیوند، الابراهیم به اظهارات وزیر سرمایهگذاری عربستان که اعلام کرده ریاض به دنبال سرمایهگذاری در ترکیه به ارزش ۳.۳ تریلیون دلار است اشاره کرد و افزود: آنکارا با هدف تامین امنیت خط ترانزیتی با ریاض از طریق سوریه در پی پایان دادن به حضور گروههای مسلح در شمال سوریه است.
وی افزود: بنابر این بعید نیست که در روزهای آینده شاهد نزدیکی عربستان و سوریه در راستای نزدیکی دمشق و آنکارا باشیم.
این تحلیلگر مسائل سیاسی درباره عملیات زمینی ترکیه که مقامات آنکارا تهدید به انجام آن علیه یگانهای کُرد در شمال سوریه میکنند، اظهار داشت: انتظار میرود با توجه به تفاهمات ترکیه و آمریکا، عملیات زمینی محدودی آغاز شود، زیرا آنکارا میخواهد اطمینان خاطری را به داخل ترکیه ارسال کند و این با رضایت کامل آمریکا اتفاق خواهد افتاد.
وی در همین حال با تاکید بر اینکه وجود تفاهم ترکیه و سوریه به نفع آمریکاییها نیست، این اتفاق را بدون دریافت چراغ سبز از پیش اعلام نشده آمریکا توسط اردوغان بعید دانست.
این تحلیلگر مسائل سیاسی ترکیه، مساله «عدنان مندرس» (نخست وزیر ترکیه در سال ۱۹۵۰) را یاد آورد شد که در آن زمان از مسیر آمریکا در منطقه منحرف شد و اقدام وی منجر به اعدام او در سال ۱۹۶۰ پس از کودتای نظامی علیه دولتش شد.
الابراهیم در مورد میانجیگری روسیه بین سوریه و ترکیه به «اثر پرس» گفت که مسکو میخواهد با ایجاد فضای مثبت بین دمشق و آنکارا خود به جبهه اوکراین که امروز مسیر جهان را تعیین میکند، متمرکز شود.
وی سرنوشت انتخابات آینده ریاست جمهوری ترکیه را بیارتباط با جنگ روسیه و اوکراین ندانست و ابراز عقیده کرد: «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه از بقای اردوغان در قدرت حمایت میکند، زیرا او (اردوغان) در مورد جنگ روسیه و اوکراین بیطرف است، اما از به قدرت رسیدن حزب جمهوری خواه در ترکیه نگران است، زیرا یک جریان غربی آمریکایی در حزب جمهوری خواه ترکیه وجود دارد که در صورت به قدرت رسیدن میتواند مسکو را در پرونده جنگ اوکراین تحت فشار قرار دهد.
وی گفت: تفاهمات آنکارا و دمشق در انتظار گذر از یک مسیر پر تنش مربوط به گروههای مسلح در شمال سوریه است که آنکارا از آغاز جنگ سوریه از آنها حمایت کرده است، به ویژه اینکه آنکارا تروریسم را به پرونده یگانهای کُرد محدود میکند در حالی که این گروههای مسلح دهها گروه و دارای بیش از ۸۴ ملیت هستند و همچنان با حمایت ترکیه در خاک سوریه میجنگند و دمشق آنها را گروههای تروریستی میداند.
اثر پرس در ادامه این گزارش نوشت: شاید دعوت «ویاچسلاف ولودین» رئیس مجلس دومای روسیه در اواسط ماه جاری برای برگزاری کنفرانس بین المللی مبارزه با تروریسم در مسکو با مشارکت سوریه، ترکیه و سایر کشورها به عنوان بخشی از تلاشهای مسکو برای نزدیک کردن دیدگاه بین دمشق و آنکارا بوده باشد.
این رسانه سوری افزود: واضح است که توقف حمایت قطر و اطلاعات ترکیه از اعضای «ائتلاف» مخالف [دولت سوریه] به معنای این است که تصمیمی برای حذف «ائتلاف» از حسابهای روند سیاسی وجود دارد.
اثر پرس به نقل از برخی منابع نوشت: این موضوع ممکن است نتیجه یکی از دو احتمال را در پی داشته باشد، یا حل و فصل سریع پرونده سوریه و یا ایجاد یک گروه مخالف جایگزین برای ائتلاف.