درحالی که جنگ وحشیانه رژیم صهیونیستی در غزه موجب خشم گسترده جامعه بین‌المللی شده است، برخی کشورهای سازشکار عرب با تداوم همکاری‌های پشت پرده بویژه در حوزه اقتصادی با این رژیم، موجبات ادامه اشغال و سرکوب فلسطینیان را فراهم می‌کنند.

مصر که مدتهاست علی‌رغم داشتن مرز مشترک زمینی با غزه در رفح، به دلیل سیاست بی‌عملی مورد انتقاد افکار عمومی مسلمانان قرار گرفته است، اکنون پا را از انفعال نیز فراتر گذاشته و با امضای قراردادهای انرژی با این رژیم به فلسطینیان خنجر از پشت زد.

شرکت صهیونیستی «نیومد انرژی» روز جمعه (8 آگوست) اعلام کرد که توافقی برای صادرات حدود ۱۳۰ میلیارد مترمکعب گاز به مصر تا سال ۲۰۴۰ امضا کرده است. این قرارداد که ارزش آن به ۳۵ میلیارد دلار می‌رسد، رکورد بزرگترین قرارداد صادرات انرژی رژیم صهیونیستی را شکسته است.

طبق بیانیه شرکت نیومد، توافق با شرکت مصری «اوشن انرژی» در دو مرحله اجرا خواهد شد. مرحله اول از ابتدای ۲۰۲۶ با ارسال سالانه ۲۰ میلیارد مترمکعب پس از احداث خطوط لوله جدید انجام خواهد شد. مرحله دوم با صادرات ۱۱۰ میلیارد مترمکعب باقی‌مانده پس از توسعه میدان گازی «لویاتان» و ساخت خط لوله جدید از گذرگاه نیتسانا صادر می‌شود. بر اساس جزئیات منتشرشده، این توافق علاوه‌بر اینکه نیازهای مصر را تامین می‌کند، بخشی از آن نیز از طریق تأسیسات گاز مایع مصر به اروپا از صادر می‌شود.

این توافق در شرایطی منعقد شده که جنگ غزه و بحران انسانی ناشی از آن همچنان ادامه دارد و فعالان حقوق بشر و حامیان فلسطین، این قرارداد را «ننگین» توصیف کرده‌اند و معتقدند عادی‌سازی روابط اقتصادی با رژیمی که درگیر نسل‌کشی در غزه است، مشروعیت ‌بخشیدن به جنایات آن محسوب می‌شود.

معامله یکطرفه به نفع تل‌آویو

امضای قرارداد کلان نه فقط یک همکاری اقتصادی بلکه یک پروژه راهبردی چندبعدی برای تل‌آویو است. ارزش ۳۵ میلیارد دلاری قرارداد، منبع درآمدی مطمئن برای دستکم ۱۵ سال آینده ایجاد می‌کند.

این درآمد، بخشی از هزینه‌های جنگ در غزه، توسعه زیرساخت و تقویت صنایع داخلی در سرزمینهای اشغالی را تأمین خواهد کرد که در دو سال گذشته به دلیل درگیر شدن در جبهه‌های مختلف هزینه‌های گزافی را روی دوش دولت نتانیاهو گذاشته است. وجود مشتری بزرگی چون مصر که هم مصرف‌کننده داخلی و هم مسیر صادراتی به اروپا است به تل‌آویو این امکان را می‌دهد که گاز تولیدی از میادین «لویاتان» و «تامار» را با ظرفیت بالا بفروشد.

این قرارداد بلندمدت همچنین سرمایه‌گذاران خارجی را تشویق می‌کند تا در توسعه میادین گازی و بهبود زیرساخت‌های انرژی در سرزمینهای اشغالی سرمایه‌گذاری کنند و به این ترتیب، بخشی از ده‌ها میلیارد دلار سرمایه‌ای که در جریان جنگ غزه از اسرائیل خارج شده بود، مجدداً به چرخه اقتصادی این رژیم بازمی‌گردد.

نکته مهم این است که با تبدیل شدن به تامین‌کننده اصلی انرژی مصر، تل‌آویو به اهرم فشاری قدرتمند دست می‌یابد که می‌تواند در مذاکرات دوجانبه و مسائل منطقه‌ای با مصر از جریان گاز به عنوان ابزار چانه‌زنی بهره‌برداری کند.

از دید برخی ناظران، قرارداد گازی نه تنها جایگاه اقتصادی تل‌آویو را تقویت می‌کند بلکه به آن کمک می‌کند تا پرونده عادی‌سازی روابط با کشورهای عربی را دوباره فعال کند. از آنجا که تل‌آویو به‌ صراحت اعلام کرده صادرات انرژی را «لنگر» توسعه روابط با کشورهای عربی و همسایه می‌داند، لذا قراردادی به این بزرگی می‌تواند دروازه توافقات مشابه با دیگر کشورها را بگشاید.

همچنین، استفاده از تأسیسات گاز مایع مصر این امکان را برای رژیم صهیونیستی فراهم می‌کند که گاز طبیعی استخراج‌ شده از میادین خود را بدون نیاز به سرمایه‌گذاری‌های کلان و زمان‌بر در زیرساخت‌های جدید، بتواند سریع‌تر و با هزینه کمتر، انرژی خود را به اروپا برساند. از اینرو، با تامین گاز مصر و اروپا، رژیم صهیونیستی موقعیت استراتژیک خود را در معادلات انرژی شرق مدیترانه تقویت می‌کند.

مخاطرات سیاسی و اقتصادی برای مصر

امضای قرارداد چند ده میلیاردی هرچند در ظاهر می‌تواند پاسخگوی نیاز فوری مصر به انرژی باشد اما با نگاهی عمیق‌تر، مجموعه‌ای از پیامدهای سیاسی، اقتصادی و امنیتی را برای این کشور رقم می‌زند. این پیامدها نه‌ تنها بر ساختار انرژی مصر، بلکه بر جایگاه منطقه‌ای و ثبات داخلی آن نیز اثرگذار خواهند بود.

همکاری اقتصادی گسترده با رژیمی که درگیر جنگ غزه و متهم به جنایات جنگی است، می‌تواند اعتبار مصر را به ‌عنوان حامی آرمان فلسطین تضعیف و خشم افکارعمومی منطقه را علیه قاهره بشوراند.

وابستگی به گاز سرزمینهای اشغالی، عملاً دست تل‌آویو را برای اثرگذاری بر سیاست‌های داخلی و خارجی مصر باز می‌گذارد. تجربه قطع صادرات گاز از سوی رژیم صهیونیستی به ‌دلیل جنگ‌ها و تنش‌های امنیتی نشان می‌دهد که مصر ممکن است هر لحظه با بحران ناگهانی در تأمین انرژی روبه‌رو شود. همانگونه که پس از آغاز جنگ غزه و بروز تنش بر سر پیشنهاد رژیم صهیونیستی برای کوچاندن فلسطینی‌ها به صحرای سینا، تل‌آویو تولید میدان «تامار» و صادرات گاز از خط لوله العریش-عسقلان را برای هفته‌ها متوقف کرد که به بحران برق در مصر انجامید. همچنین در جنگ اخیر بین رژیم صهیونیستی و ایران، صادرات از میدان «لویاتان» به مصر به‌ مدت ۱۲ روز قطع شد و این سناریو می‌تواند در آینده نیز تکرار شود.

به اعتقاد برخی کارشناسان، صنایع فولاد و پتروشیمی مصر که مصرف‌کنندگان اصلی گاز هستند، در صورت قطع واردات، با تعطیلی یا کاهش تولید مواجه خواهند شد، زیرا تجربه سالهای اخیر نشان داد که حتی توقف چند هفته‌ای گاز ضربه بزرگی به تولید صنعتی مصر وارد می‌کند.

از سوی دیگر، اتکای زیاد به واردات گاز می‌تواند باعث کاهش سرمایه‌گذاری در اکتشاف و توسعه میادین داخلی مانند «ظهر» شود. این موضوع وابستگی مصر به واردات را افزایش داده و امنیت انرژی این کشور را به خطر می‌اندازد. این وابستگی در بلندمدت هزینه‌ها را بالا برده و قاهره را در برابر فشارهای سیاسی و اقتصادی خارجی آسیب‌پذیرتر می‌کند.

همچنین، هرگونه تهدید علیه تأسیسات گازی در سرزمین‌های اشغالی، از جنگ گرفته تا حملات سایبری می‌تواند مستقیماً تأمین انرژی مصر را مختل کند. زیرا، جایگزینی فوری گاز رژیم صهیونیستی در بازار جهانی زمان‌بر و گران است و این مسئله مصر را در شرایط بحرانی در تنگای بزرگی قرار خواهد داد.

درمجموع، رژیم صهیونیستی قراردادهای انرژی را تنها منبع درآمد نمی‌بیند بلکه از آن مانند یک ابزار کلیدی در سیاست نرم بهره می‌برد که به تل‌آویو اجازه می‌دهد در مواقع حساس سیاسی و منطقه‌ای، جریان گاز را به‌ عنوان اهرم فشار و نفوذ بکار گیرد.

منبع:الوقت