در پی شکست مذاکرات هستهای مکرر تهران و قدرتهای غربی، تحریمهای گسترده سازمان ملل علیه ایران پس از یک دهه تعلیق، دوباره به اجرا گذاشته شدهاند.
پایان دیپلماسی؟
به نوشته گاردین، این تحریمها که بامداد روز شنبه و سه ماه پس از بمباران ایران توسط اسرائیل و ایالات متحده به اجرا درآمدند، معاملات مربوط به برنامه هستهای و موشکهای بالستیک تهران را ممنوع میکنند و همچنین انتظار میرود تأثیرات گستردهتری بر اقتصاد کشور داشته باشند
دیپلماتهای اروپایی و آمریکایی بلافاصله پس از از سرگیری تحریمها ادعا کردند که دیپلماسی به پایان نرسیده است. مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، از تهران خواست تا «مذاکرات مستقیم و با حسن نیت را بپذیرد». او همچنین از کشورهای عضو سازمان ملل خواست تا «فوراً» تحریمها را اجرا کنند تا «رهبران ایران را تحت فشار قرار دهند تا آنچه را که برای ملتشان درست و برای امنیت جهان بهترین است، انجام دهند».
وزرای امور خارجه بریتانیا، فرانسه و آلمان در بیانیهای مشترک ادعا کردند که به دنبال «یک راه حل دیپلماتیک جدید برای اطمینان از اینکه ایران هرگز به سلاح هستهای دست پیدا نمیکند» ادامه خواهند داد. آنها همچنین از تهران خواستند «از هرگونه اقدام تنشزا خودداری کند».
شکست تلاش دقیقه نودی دیپلماسی
ایران به بازرسان سازمان ملل اجازه داده تا در سایتهای هستهای خود سرکشی کنند. اما مسعود پزشکیان، رئیس جمهور ایران، گفته که ایالات متحده در ازای تحویل کل ذخایر اورانیوم غنیشده خود، تنها یک مهلت کوتاه ارائه داده است، پیشنهادی که او آن را غیرقابل قبول توصیف کرد.
تلاش دقیقه نودی متحدان ایران -روسیه و چین- برای به تعویق انداختن تحریمها تا ماه آوریل، روز جمعه نتوانست آرای کافی در شورای امنیت را به دست آورد و منجر به اجرایی شدن این اقدامات در نیمه شب یکشنبه شد.
یوهان وادفول، وزیر امور خارجه، گفت که آلمان، در کنار بریتانیا و فرانسه، «چارهای» نداشت جز کلید زدن بازگشت تحریمها، زیرا ایران به تعهدات خود عمل نمیکرد. او در مجمع عمومی سازمان ملل گفت: «برای ما، این موضوع ضروری است: ایران هرگز نباید به سلاح هستهای دست یابد… اما بگذارید تأکید کنم: ما همچنان پذیرای مذاکره در مورد یک توافق جدید هستیم. دیپلماسی میتواند و باید ادامه یابد».
اجرای تحریمها؟
گروه بینالمللی بحران، اندیشکده مستقر در بروکسل در تحلیلی نوشته: به نظر میرسد ایران تحریمهای جدید سازمان ملل را نادیده گرفته است، زیرا قبلاً نحوه مقابله با تحریمهای ایالات متحده را بررسی کرده است. با این حال، این اندیشکده خاطرنشان کرد که لغو این تحریمها آسان نیست زیرا نیاز به اجماع در شورای امنیت دارد. این گزارش گفت: «همچنین احتمالاً مشکلات اقتصادی را که در حال حاضر با تورم بالا، مشکلات ارزی و مشکلات زیرساختی رو به افزایش دست و پنجه نرم میکند، تشدید خواهد کرد».
به نوشته نیویورک تایمزروسیه و چین پیش از این اعلام کردهاند که اقدام اسنپ بک را مشروع نمیدانند و احتمالاً با ادامه تجارت خود با ایران، اثرات تحریمها را کاهش میدهند. روسیه و ایران روابط نظامی نزدیکی دارند و ایران پهپادهایی را که در جنگ اوکراین از آنها استفاده میکند، به روسیه میفروشد.روسیه به وضوح اعلام کرده که این تحریمها را اجرا نخواهد کرد و آنها را نامعتبر میداند. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، گفت که این تحریمها «بالاخره سیاست غرب در کارشکنی در پیگیری راهحلهای سازنده در شورای امنیت سازمان ملل و همچنین تمایل آن برای گرفتن امتیازات یکجانبه از تهران از طریق باجگیری و فشار را آشکار کرد».
ایالات متحده در حال حاضر تحریمهای یکجانبهای را علیه ایران اعمال میکند و فشار زیادی بر کشورهای ثالث برای توقف خرید نفت ایران وارد کرده است، اگرچه چین از این موضوع عدول کرده است. چین و ایران همچنین روابط اقتصادی قوی دارند. چین مشتری اصلی فروش نفت ایران است و نفت خام را با تخفیف حدود 20 درصد خریداری میکند و به دولت کمک میکند تا از نظر اقتصادی سرپا بماند.
یک مقام ارشد وزارت نفت ایران در یک مصاحبه تلفنی گفته که تحریمهای جدید مانع خرید نفت چین از ایران نخواهد شد، اما موانع دیگری را ایجاد خواهد کرد. وی افزود که چین احتمالاً از آنها به عنوان اهرمی برای دریافت تخفیف بیشتر استفاده خواهد کرد، احتمالاً با ایجاد نگرانی در مورد توقیف و توقیف نفتکشهای ایرانی در آبهای آزاد.
نیسان رفعتی، تحلیلگر ارشد ایران در گروه بینالمللی بحران، هم به نیویورک تایمز گفته: «تحریمهای سازمان ملل متحد ممکن است همان تأثیر مالی اقدامات فعلی ایالات متحده را نداشته باشند، اما فشار قابل توجهی را که از قبل بر اقتصاد ایران وارد شده بود، تشدید میکنند».
به اعتقادالی گرانمایه، پژوهشگر ارشد سیاستگذاری و معاون رئیس برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در شورای روابط خارجی اروپا: «با توجه به شدت تحریمهای پیشین ایالات متحده، تأثیر اقتصادی تحریمهای سازمان ملل و اتحادیه اروپا بر ایران محدود خواهد بود… اما یکی از پیامدهای عملی بازگشت تحریمها برای ایران این است که اگر توافق هستهای آینده منجر به لغو تحریمهای سازمان ملل شود، مشخص نیست که آیا اتحادیه اروپا نیز از این روند پیروی خواهد کرد یا خیر». او میافزاید: «با توجه به تجربه درد حملات نظامی، غیرقابل تصور است که بازگشت تحریمها بتواند ایران را مجبور به پذیرش درخواست ایالات متحده برای غنیسازی صفر اورانیوم خود کند.»
منبع: اکوایران