چند روز پس از ارسال پاسخهای ایران به اتحادیه اروپا، امریکا هم گفته که بازخوردش را به طور خصوصی با اروپاییها در میان گذاشته و بررسیها در این زمینه همچنان ادامه دارد، اما مثل گذشته امریکاییها این بار هم در دقیقه نود همه چیز را به تأمین منافع رژیم صهیونیستی گره زدهاند؛ رژیمی که به هیچ توافقی با تهران رضایت نمیدهد. سخنگوی وزارت خارجه امریکا گفته واشنگتن و تلآویو از نظر تاکتیکی درباره برنامه هستهای ایران اختلاف دارند، اما هدف آنها یکی است و همزمان، نخستوزیر رژیم صهیونیستی در نامهای به کاخ سفید که هدف آن برهم زدن هرگونه توافق با تهران است، ادعا کرده پیشنهاد اروپاییها، با خطوط قرمز واشنگتن همخوانی ندارد. با کنار هم قرار دادن مواضع واشنگتن و تلآویو این فرضیه تقویت میشود که امریکاییها موضع مثبتی نسبت به پاسخهای ایران ندارند و احتمالاً با بهانههای واهی سعی دارند از دادن تضمینهای واقعی به ایران که به شدت روی آنها اصرار دارد، شانه خالی کرده و شکست هرگونه توافق را به گردن تهران بیندازند.
درحالی که ایران پاسخ نهایی خود را به متن پیشنهادی اتحادیه اروپا ارسال کرده است و همه چیز به امریکا بستگی دارد تا نظر خود را در این باره اعلام کند، شواهد و قرائن نشان میدهد که ابرهای تیره همچنان بر توافق احتمالی سایه انداخته است. سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا روز جمعه در نشست خبری گفت، واشنگتن و تلآویو از نظر تاکتیکی درباره برنامه هستهای ایران اختلاف دارند، اما هدف ما یکی است. رویترز از قول ند پرایس گفت: «موضع دولت کنونی اسرائیل بر سر توافق با ایران آشکار است. همه ما به خوبی با این مواضع آشنایی داریم و آنها به طور مداوم به ما یادآور میشوند. شرکای اسرائیلی موضع رسمی خود را در قبال توافق با ایران تغییر ندادهاند.» وی تأکید کرد: «ما در اینکه ایران نباید هرگز به سلاح هستهای دست یابد همنظر هستیم. ما باور داریم که دیپلماسی که متمرکز بر بازگشت متقابل به پایبندیهای برجامی- که طی آن ایران تحت نظارت و راستیآزمایی قرار میگیرد – باشد، مؤثرترین روش برای رسیدن به این هدف است.» ندپرایس در رابطه با واکنش امریکا به پاسخ ایران و متن پیشنهادی اتحادیه اروپا در مذاکرات وین گفت: «بررسی اظهارات ایران درخصوص پیشنهاد اتحادیه اروپا ادامه دارد. ما بازخوردمان را مستقیم و به طور خصوصی با اتحادیه اروپا درمیان گذاشتهایم.» برخی منابع اعلام کرده بودند که احتمالاً تا جمعه شب پاسخ امریکا به پاسخهای ایران به طرف اروپایی ارسال شود، اما تا لحظه تنظیم خبر، گزارشهایی در این زمینه منتشر نشده است.
آنچه واقعیت دارد این است که مثل دفعات قبل این بار هم مقامات امریکایی ساعت خود را با صهیونیستها کوک کردهاند و این، خبر امیدوارکنندهای برای رسیدن به توافق احتمالی نیست. نخستوزیر رژیم صهیونیستی روز پنج شنبه در نامهای به جو بایدن، رئیسجمهور امریکا ضمن اعتراض به پیشنویس توافق هستهای، اذعان کرد که پیشنهاد اروپاییها، با خطوط قرمز واشنگتن مطابقت ندارد. طبق گزارش پایگاه خبری «i۲۴»، یائیر لاپید در نامه خود مدعی شد: «پیشنویس توافقنامه اتحادیه اروپا که گفته میشد پیشنهاد نهایی آنهاست، با اصولی که امریکاییها به آن پایبند بوده مطابقت ندارد.» نخستوزیر رژیم صهیونیستی بار دیگر به تلاشهای تلآویو برای اثرگذاری بر روند گفتگوهای هستهای ایران اذعان کرده و گفت که «اسرائیل با انتقال پیام از طریق کانالهای پنهان و آشکار خود به امریکاییها، در تلاش است بر مباحث حساسی که این روزها در کاخ سفید درباره احتمال بازگشت به توافق هستهای در جریان است، تأثیر بگذارد». پیش از این رسانههای عبری، به نقل از مقامات رژیم صهیونیستی مدعی شده بودند که پیام اعتراضآمیز لاپید در شرایطی به دست بایدن میرسد که تلآویو میداند شخص رئیسجمهور امریکا و مقامات کاخ سفید از تمام امتیازات مندرج در پیشنویس توافقنامه ارائهشده اتحادیه اروپا به ایران، آگاهی کامل ندارند.
اینکه امریکاییها میگویند منافعشان در راستای منافع رژیم صهیونیستی است و اگر خواستههای تلآویو در هرگونه توافق با ایران تأمین شود، در کنار اظهارات مقامات صهیونیستی قرار دهیم متوجه میشویم که مقامات کاخ سفید این بار هم قصد بهانهتراشی دارند و احتمالاً با رد پاسخهای ایران، راه رسیدن به هرگونه توافق را سد خواهند کرد، زیرا ایران به دلیل تجربه بدعهدیهای امریکا، این بار خواستههای جدیدی را مطرح کرده است اعم از اینکه واشنگتن باید تضمین دهد که دولت آتی امریکا از برجام خارج نخواهد شد و همچنین همه تحریمها را بلافاصله پس از توافق لغو خواهد کرد و در مدت زمانی تعیین شده که چند ماه است ایران باید راستیآزمایی کند که واشنگتن واقعاً به تعهداتش عمل کرده است یا نه. این درخواستها درحالی است که در یک سال گذشته امریکاییها نشان دادهاند که به شدت با این درخواستها مخالف هستند و بارها به صراحت اعلام کردهاند که در صورت توافق هم بخشی از تحریمها همچنان باقی خواهد ماند و از طرفی نمیتوانند تضمین دهند که از برجام خارج نمیشوند، زیرا امضای خود پای توافق را تضمین میدانند. این درحالی است که در توافق ۲۰۱۵ هم قرار بود امضای جان کری، وزیر خارجه سابق امریکا برای اجرای برجام تضمین باشد، اما در عمل دونالد ترامپ، رئیسجمهور سابق امریکا به راحتی از آن خارج شد و با این اقدام بر تضمینهای کاخ سفید خط بطلان کشید. حتی جمهوریخواهان هم بارها هشدار دادهاند که دولت آتی میتواند به راحتی از توافق با تهران خارج شود. با این حال، ایران این بار روی مواضع خود ایستاده و خواستار چنین تضمینی از واشنگتن است و این مسئله تاکنون یکی از موارد اختلافی باقی مانده است که راه رسیدن به توافق را سخت کرده است. اینکه رابرت مالی، نماینده امریکا در مذاکرات وین هفته گذشته اذعان کرد که حتی بر سر تحریمها هم توافقاتی حاصل نشده است، بنابراین از هم اکنون پیداست لابی صهیونیستی با همه توان سعی دارد دولت امریکا را به عدم توافق و ادامه فشار حداکثری، مجاب کند و تاکنون هم در این زمینه موفق بوده است.
جاهطلبیهای امریکا مانع توافق است
خیانت و کارشکنی امریکا در مسیر توافق هستهای را حتی میتوان در اظهارات مقامات روسی نیز به خوبی مشاهده کرد. میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در مذاکرات وین با اشاره به وجود برخی مسائل پیچیده برای احیای برجام، گفت دولت امریکا در دنیای کاملاً متفاوتی زندگی میکند، زیرا آنچه دنبال میکند، دستیافتنی نیست. به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، اولیانوف روز جمعه طی سخنانی اظهار داشت: «موارد زیادی برای احیای توافق هستهای حاصل شده است. امیدواریم تا قبل از اول سپتامبر، اجماعی برای احیای توافق هستهای داشته باشیم». وی با بیان اینکه هنوز مسائل پیچیدهای برای احیای توافق هستهای ایران وجود دارد، توضیح داد: «سه متن برای احیای توافق هستهای وجود دارد و اتحادیه اروپا در تلاش است بین دیدگاههای طرفها ارتباط برقرار کند». این دیپلمات روس درباره کارشکنیهای امریکا در روند مذاکرات وین تصریح کرد: «ما این تصور را داریم که واشنگتن خواهان حلوفصل مسائل باقیمانده غیرمرتبط با توافق هستهای ایران است. دولت امریکا در دنیای کاملاً متفاوتی زندگی میکند، زیرا آنچه در این پروژه نوشتهشده دست یافتنی نیست.» سه موضوعی که اولیانوف از آن سخن میگوید، به عبارتی همه اختلافاتی است که بین تهران و واشنگتن وجود دارد و در یک سال گذشته هم توافقی بر سر آنها صورت نگرفته است و دو طرف نیز حاضر نیستند از این موارد عقبنشینی کنند. از سوی دیگر، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه در گفتوگوی تلفنی با وزیر خارجه عمان با بیان اینکه پس از دریافت نظرات امریکا، در صورت حصول اطمینان از انتفاع اقتصادی ایران و رعایت خطوط قرمزمان، وارد مرحله جدیدی در وین خواهیم شد، تصریح کرد: «تا در مورد همه چیز توافق نشود، نمیتوان از رسیدن به توافق خوب و پایدار سخن گفت.» اظهارات و موضعگیری مقامات روسی و ایرانی حاکی از بدبینی نسبت به امریکا است و پاسخ این کشور به تصمیمات ایران، مشخص خواهد کرد که آیا واشنگتن قصد بازگشت به برجام را دارد یا اینکه به سیاستهای شکست خورده قبلی ادامه خواهد داد.