الوقت– در سفری از پیش اعلام نشده و ناگهانی، رسانه‌ها از حضور امروز (دوشنبه) فواد حسین وزیر خارجه عراق در تهران خبر داده‌اند. اهداف این سفر کوتاه چندان رسانه‌ای نشده است اما همزمانی آن با مذاکرات دیپلماتیک تنش‌زدایی میان ایران و عربستان که طی هفته‌های گذشته با میانجی‌گری عراق پیشرفت‌های ملموسی داشته است، و همچنین گره خوردن کلاف سردرگم تشکیل دولت جدید در عراق و روند فزاینده درگیری گروه‌های مقاومت با نظامیان آمریکایی در خاک سوریه می‌تواند در لیست موضوعات مأموریت فواد حسین در تهران باشد. در این رابطه احمد الصحاف سخنگوی وزارت امور خارجه عراق خاطرنشان کرد: دو طرف درباره وضعیت منطقه، روابط ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس و پرونده مذاکرات هسته‌ای گفتگو خواهند کرد.
نقش‌آفرینی عراق در احیای روابط ایران و عربستان
دیدار وزیر خارجه عراق از ایران در حالی است که اخیراً کویت و امارات سفیران خود را پس از حدود 7 سال به تهران بازگردانده‌اند. این رویداد پس از ان صورت گرفته که اخیراً روند نشست‌های گفت‌وگو بین عربستان سعودی و ایران شاهد تحول مثبتی بوده است و مواضع طرفین از امکان انتقال مذاکرات پشت پرده به چارچوب عمومی و دیدار وزیران خارجه حکایت دارد.
در این میان دولت عراق با میانجی‌گری و میزبانی نشست‌های گفتگو، نقش مهمی در پیشبرد مذاکرات داشته است. از آوریل 2021، بغداد میزبان پنج دور مذاکرات بین عربستان سعودی و ایران بوده که دورهای قبلی در سطح پایین نمایندگی دیپلماتیک و با حضور مقامات امنیتی و اطلاعاتی دو کشور برگزار شده بود.
دولت کنونی عراق به دلیل موقعیت جغرافیایی و ویژگی‌های تاریخی و سیاسی و اجتماعی و اقتصادی این کشور، تأثیر رقابت قدرت‌های منطقه‌ای و بین المللی در وضعیت متلاطم عراق در سالهای گذشته را مهم تلقی می‌کند و به همین دلیل نقش‌آفرینی برای کاستن از حجم اختلافات و تنش‌های منطقه ای را گامی در جهت کاهش بحران‌های داخلی عراق می‌بیند.
اکنون نیز سفر فواد حسین در شرایطی است که شنیده‌ها حاکی از برداشته شدن موانع باقی مانده در مسیر احیای روابط دو کشور می‌باشد. در 23 ژوئیه (3 تیر)، عراق اعلام کرد که به درخواست محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، آماده میزبانی نشست «علنی» وزرای خارجه ایران و عربستان سعودی است.
در این رابطه ابوالفضل عمویی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت: اقدامات اجرایی برای برگزاری مذاکرات احیای روابط دوجانبه و بازگشایی دائمی سفارتخانه ها انجام شده است.
اینکه تحولات منطقه‌ای بویژه ناکامی در جنگ یمن و تلاش برای خروج از باتلاق این بحران، پشیرفت در مذاکرات احیای توافق هسته‌ای و گذار اضلاع محور مقاومت در لبنان و عراق و سوریه از پرتگاه بحران‌های بزرگ سالهای گذشته (ناکامی عربستان در سیاست تهاجمی علیه محور مقاومت)، موجب شده تا ریاض راه مذاکره و بازگشت به دیپلماسی را در پیش گیرد نشانه‌های امید بغداد به کسب نتیجه در مسیر تنش‌زدایی منطقه‌ای برای مصالح ملی و ثبات داخلی عراق می‌باشد.
درگیری گروه‌های مقاومت و آمریکا در میدان سوریه
همانطور که گفته شد گفتگو در مورد تحولات منطقه ای یکی از موضوعات مذاکرات فواد حسین در تهران عنوان شده است. در این میان یکی از موضوعاتی که می‌تواند وزیر خارجه عراق را به صورت یکباره راهی ایران کرده باشد بالا گرفتن سطح حملات متقابل بین نیروهای آمریکایی و گروه‌های مقاومت در شرق سوریه می‌باشد.
کاخ سفید مدت‌هاست برای کنترل بیشتر عراق بر مرزهای خود با سوریه به دولت الکاظمی فشار وارد می‌کند چرا که این منطقه و گذرگاه بوکمال- قائم به شاهراه استراتژیک اتصال محور مقاومت تبدیل شده است.
نیروهای فرماندهی مرکزی آمریکا (سنتکام) در ماه‌های گذشته برای قطع این شاهراه ارتباطی و تضعیف گروه‌های مقاومت، که برای جنگ با تروریسم در مناطق مرزی عراق و سوریه حضور دارند، حملات هوایی متعددی را در این منطقه انجام داده اند که در بیشتر اوقات با پاسخ متقابل گروه‌های مقاومت عراقی مواجه شده است.
در همین راستا جو بایدن رئیس جمهور آمریکا اخیراً اعلام کرد که حملاتی را در روزهای گذشته علیه تأسیسات نظامی گروه‌های مقاومت در سوریه انجام داده است که در پاسخ به حملات پهبادی این گروه‌ها بوده است. پیش از این ائتلاف تحت رهبری آمریکا 15 اوت (24 مرداد) در توییتی درباره حمله به پایگاه نظامیان این کشور نوشت: «شبه نظامیان طرفدار ایران دو پهپاد را از استان بابل عراق پرتاب کردند که به نزدیکی پایگاه التنف اصابت کرد. اما این توییت بعداً بدون هیچگونه توضیحی حذف شد.
رسانه‌های سوری به نقل از منابع محلی از هدف قرار گرفتن دو پایگاه امریکایی با نام «دهکده سبز» و «تأسیسات نظامی در هجین» در جنوب سوریه خبر دادند. دهکده سبز پایگاهی است که برای حفاظت از میدان نفتی “العمر” که تحت کنترل نیروهای دموکراتیک سوریه به رهبری کردها است، ایجاد شده است و پایگاه نظامی دیگر از میادین گاز طبیعی “کونوکو” در استان دیرالزور محافظت می کند.
هر دو پایگاه میزبان نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا هستند و در سال های اخیر بارها از سمت غرب فرات توسط پهبادها و موشک‌های ناشناس مورد حمله قرار گرفته اند.
در چنین وضعیتی که احتمال پاسخ دهی گروه‌های مقاومت به حملات روزهای گذشته نیروهای آمریکایی بسیار بالاست و این امر مقامات دولت بایدن را از افزایش فشارهای گروه‌های مقاومت در عراق نگران کرده است، این احتمال که وزیر خارجه عراق با در دست داشتن پیام آمریکایی‌ها برای جلوگیری از تشدید تنش‌ها به تهران آمده باشد محتمل است.
