فرصت‌ها و تهدیدهای آینده سیاسی در عراق

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ بعد از گذشت یک سال رایزنی گروها و جریان های مختلفی عراق، این کشور از بن بست سیاسی خارج شد و رئیس جمهور و نخست وزیر عراق معرفی شدند. محمد شیاع السودانی، رئیس جمهور عراق کابینه خود را معرفی کرد و جریان های سیاسی در زمینه انتخاب نخست وزیر بر روی گزینه چارچوب هماهنگی به اجماع دست یافتند. در این میان همچنان برخی چالش ها و فرصت ها برای آینده عراق متصور است که باید به آن پرداخت تا بتوان آینده روند سیاسی را پیش بینی کرد.

در میان تهدیدهای موجود، دو گزاره بیشتر از سایر گزاره ها برای آینده عراق مهم است:

الف) به اجماع نرسیدن احزاب سیاسی در تشکیل دولت: تشکیل کابینه در عراق بر مبنای اجماع و به نوعی سهم خواهی های سیاسی است. اکنون طبق عرف موجود در عراق 12 وزارتخانه سهم شیعیان، سه وزارتخانه سهم کردها و 6 وزارتخانه سهم اهل سنت است و یک وزیر حقوق بشر که از میان اقلیت های دینی انتخاب می شود. طبق اعلام شیاع السودانی، انتخاب وزیران 19 وزارتخانه انجام شده است، احزاب سیاسی آن را پذیرفته اند و این نشان می دهد شرایط برای تشکیل دولت فراهم شده است.

ب) دخالت های خارجی: اتفاقات یک سال گذشته در عراق طبق طرح و سناریویی کاملاً خارجی طراحی شده بود که برخی احزاب داخلی نیز بر ادامه دارشدن آن افزودند. در این میان و باتوجه به شکست آمریکایی ها و انگلیسی ها در اجرای توطئه هایشان در عراق احتمال دارد این بازیگران در ادامه راه آینده دولت عراق سنگ اندازی کنند و از هم اکنون به دنبال بسترهایی برای ایجاد چالش برای دولت عراق باشند. سناریویی که در سال 2019 میلادی به وسیله آمریکایی ها برای سرنگونی دولت قانونی عراق انجام شد و این کشور به مدت چهار سال در حالتی از بی ثباتی سیاسی قرار گرفت.

روند سیاسی موجود و انتخاب نخست وزیر و رئیس جمهور، فرصت هایی را برای عراق فراهم کرده است که می تواند در آینده زمینه ساز تحولات مثبتی در عراق شود. نخستین فرصت به وجود آمده خارج شدن عراق از بن بست سیاسی است؛ بن بست خودساخته ای که برخی احزاب و بازیگران خارجی آن را طراحی کرده و مترصد اهداف و برنامه هایی از همین بستر برای عراق بودند.

دومین فرصت ممکن، از بین رفتن حالت تنش و کشمکش میان جریان های سیاسی و گسترش آن به داخل جامعه عراق است. در تحولات اخیر مشاهده شد کشمکش های سیاسی میان احزاب به ایجاد اعتراض ها و آشوب های خیابانی به وسیله مردم منجر و همین عامل باعث فرسایشی شدن تحولات سیاسی شد.

سومین فرصت به وجودآمده روی کارآمدن افرادی با گرایش های ضدآمریکایی در عراق است. عبدالطیف رشید و شیاع السودانی دارای گرایش های ضدآمریکایی هستند و همین می تواند عاملی در راستای اجرای مصوبات مجلس و خروج آمریکا از عراق در آینده باشد.

چهارمین فرصت به وجودآمده شکست طرح های خارجی در عراق همچون تجزیه این کشور است. طبق طرحی که آمریکایی ها با همکاری برخی کشورهای دیگر درنظر گرفته بودند، می خواستند از بستر شرایط هرج و مرج گونه و اغتشاش و آشوب های خیابانی شرایط را برای تجزیه عراق فراهم کنند و این را به عنوان عاملی در راستای افزایش تنش ها قرار دهند.

ارزیابی نهایی

شرایط به وجود آمده در عراق اکنون بیش از همه دارای فرصت است و خارج شدن از بن بست سیاسی، بسیاری از سناریوها را در این کشور ناکام کرد. به عنوان نمونه طرح انحلال مجلس و انتخابات زودهنگام برای آن مطرح شد که عراق همچنان در تسلسل دوری از فرآیندهایی سیاسی درحال چرخش باشد که همین روند بیش از همه خوشایند آمریکایی ها بود.

اکنون با وضعیت به وجود آمده و انتخاب رؤسای قوای سه گانه، احزاب سیاسی باید بر روی تشکیل هرچه سریع تر دولت تمرکز کنند، زیرا بسیاری از مشکلات عراق به دلیل استقرار نداشتن دولت همچنان باقی مانده که در آینده ممکن است شرایط را برای بروز برخی مشکلات امنیتی فراهم کند.