به گزارش خبرنگار دیپلماسی پلاس؛ دکتر مهدی علیخانی استاد دانشگاه و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی در نشست علمی آینده تحولات خاورمیانه که به همت انجمن ایرانی مطالعات غرب آسیا برگزار شد با اشاره به سیر تاریخی نقش آفرینی اعراب در خصوص روابط با اسرائیل گفت: ایجاد تعادل و موازنه قوا در منطقه به سرنوشت عادی سازی اعراب و اسرائیل و تضمین های امنیتی امریکا بستگی دارد. لذا می توان انتظار داشت که در آینده هزینه حمایت از نیروهای مقاومت در منطقه بیشتر از گذشته خواهد بود.
وی با بیان اینکه بستر حرکت دولت های عربی برای عادی سازی روابط با اسرائیل در چند محور قابل تبیین است اظهار داشت: یکی اینکه دولت های عرب در هر جنگی که با اسرائیل داشته اند شکست خورده اند. دیگر اینکه مصر رهبری جهان عرب را راها کرد و در ماجرای کمپ دیوید وارد فاز سازش شد.
این عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی فروپاشی شوروی و برداشت ها از امواج انقلاب اسلامی و تلاش غرب برای ایران هراسی را از جمله عوامل دیگر تغییر مسیر اعراب در تقابل با رژیم صهیونیستی دانست و گفت: مجموعه این عوامل باعث شد تا بحران از حوزه مدیترانه به حوزه خلیج فارس منتقل شود.
وی افزود: وقایع یازده سپتامبر سعودی ها را در موضع ضعف قرار داد و موجب شد تا آن ها به دنبال ترمیم چهره خود نزد جهان و آمریکا باشند.
دکتر مهدی علیخانی با بیان اینکه اکنون تعادل در منطقه از بین رفته و موازنه قوا به سود ایران و به ضرر اعراب تغییر کرده است اظهار داشت: تحولاتی که باعث احیای روابط ایران و عربستان شد از منظر رئالیستی قابل توجیه نیست.
وی ادامه: به جای عبارت عادی سازی روابط اعراب با اسرائیل باید از عبارت آشکار سازی روابط استفاده کرد چراکه این کشورها می خواهند روابط پنهان خود را در سطح رسمی ادامه دهند.
این کارشناس روابط بین الملل با بیان اینکه سیاست عربستان در قبال مسئله فلسطین در دوره سلمان ها در دو بخش اعلامی و اعمالی قابل بررسی است تصریح کرد: در سطح اعلامی پادشاهی عربستان پایبندی خود به طرح صلح ملک فهد در سال ۲۰۰۲ مبنی تشکیل دولت مستقل فلسطینی را نشان می دهد. اما در سیاست اعمالی عربستان بستر سازی برای عادی سازی روابط سایر کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی را دنبال می کند. در این شرایط عربستان از ورود مستقیم به موضوع عادی سازی خودداری می کند زیرا می خواهد موقعیت رهبری خود در کشورهای اسلامی را حفظ کرده و بسترسازی های لازم در داخل و خارج از کشور را انجام دهد.
وی مهم ترین انگیزه برای انتخاب زمان حمله هفتم اکتبر را به چالش کشیدن و یا تاخیر انداختن عادی سازی روابط کشورهای عربی و اسرائیل عنوان کرد و اظهار داشت:رویکرد سعودی در قبال روند صلح با تحولاتی همراه بوده است. اگرچه پس از طرح ۲۰۰۲، تشکیل دولت فلسطینی شرط عادی سازی شد، اما تحولات دو دهه اخیر باعث شد تا در کنار آن مواضع اعلامی، در عمل عربستان شروطی چون تامین برخی منافع خاص خود چون تضمین های امنیتی از آمریکا و برخورداری از توان هسته ای را اولویت دهد. هر چند که بحران غزه باعث شد تا مجددا بحث حقوق فلسطینی ها و دولت آنها در لیست شروط عربستان برای عادی سازی مجددا برجستگی پیدا کند.
دکتر مهدی علیخانی با بیان اینکه عادی سازی روابط عربستان و اسرائیل زمینه ها و دلایل مختلف و تاریخی دارد که با جنگ غزه متوقف نمی شود گفت: تضعیف حماس و تقویت تشکیلات خودگردان رویکرد سعودی ها در مقطع کنونی است.
وی در پایان خاطر نشان کرد: جبران خسارت های جنگ غزه 100 میلیارد دلار هزینه دارد که برای دهه ها طول می کشد و بخشی از آن را اعراب باید متحمل شوند. اعراب نیز تمایل دارند حماس نقشی در منطقه نداشته باشد. ایجاد تعادل و موازنه قوا در منطقه به سرنوشت عادی سازی اعراب و اسرائیل و تضمین های امنیتی امریکا بستگی دارد. لذا می توان انتظار داشت که در آینده هزینه حمایت از نیروهای مقاومت در منطقه بیشتر از گذشته خواهد بود
