با پیروزی انقلاب اسلامی، ایران به صورت رسمی روابط دیپلماتیک خود را با رژیم‌های آپارتاید دوران یعنی رژیم صهیونیستی و آفریقای جنوبی به طور کامل قطع کرد. پس از فروپاشی نظام نژاد پرست حاکم در پرتوریا در سال ۱۹۹۴، ایران تحریم‌های اقتصادی علیه این کشور را لغو و به دلیل داشتن روابطی خصمانه با نظام پیشین جایگاه بسیار بالایی در سیاست خارجی نظام سیاسی جدید آفریقای جنوبی پیدا کرد.
رژیم صهیونیستی به عنوان تنها رژیم آپارتاید موجود در جهان از گسترش روابط سیاسی-اقتصادی ایران و آفریقای جنوبی خشمگین است و تلاش می‌کند با جنگ تبلیغاتی و بهانه‌هایی همچون تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه ایران، به روابط دوستان تهران-پرتوریا ضربه بزند.
شاید نوع روابط میان ایران و آفریقای جنوبی بر روابط تهران با هیچ پایتخت آفریقایی برقرار نباشد. آفریقای جنوبی با وجود تحریم‌های آمریکا و مانع تراشی های دشمنان ایران همچون رژیم صهیونیستی و عربستان، سرمایه گذاری های گسترده‌ای در حوزه مخابرات (ام تی ان)، پتروشیمی، معدن، حمل‌ونقل، کشاورزی، آموزش، سلامت، علم و فناوری و حوزه دفاعی کشورمان انجام داده است. البته به دلیل اشباع بازار این کشور به وسیله رقبای غربی و چینی، حجم روابط تجاری میان دو کشور رقم قابل توجهی نیست. با وجود این، به نظر می‌آید دولت سیزدهم مصمم است با کنار گذاشتن سیاست «نگاه به غرب» راهبرد «تعامل با همه کشورهای جهان» را در پیش بگیرد و روابط اقتصادی خود را با کشورهای آفریقایی به‌ویژه آفریقای جنوبی گسترش دهد.
روابط ایران و آفریقای جنوبی تنها به ارتباطات اقتصادی و انرژی خلاصه نمی‌شود؛ دو کشور همواره حامی فعال یکدیگر در نهادهای مهم جهانی همچون سازمان ملل متحد یا آژانس بین المللی انرژی اتمی هستند. پرتوریا همواره با تأکید بر حق مسلم کشورمان در استفاده صلح آمیز از انرژی هسته‌ای، تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه ایران را غیرقانونی و غیر منطقی خوانده و خواستار لغو آنها شده است. ایران و آفریقای جنوبی در موضوع فلسطین موضع تقریباً واحدی دارند و خواهان پایان خشونت و تبعیض سیستماتیک علیه فلسطینیان و بازگشت آوارگان به میهن‌شان هستند.
به تازگی روزنامه «تایمز» چاپ رژیم صهیونیستی در گزارشی به بررسی روابط ضد صهیونسیتی تهران-پرتوریا پرداخت. در ابتدای گزارش دریافت جایزه حقوق بشر اسلامی به وسیله ماندلا ماندلا، نوه نلسون ماندلا و تمجید وی از جمهوری اسلامی ایران به خاطر مبارزه به رژیم آپارتاید آفریقای جنوبی بیان و وی فردی ضد صهیونیست معرفی می‌شود که با گروه های ضد صهیونسیتی مانند »آفریقا برای فلسطین» و «بایکوت رژیم صهیونیستی» روابط نزدیکی دارد. این رسانه صهیونسیتی با مرتبط دانستن فعالیتهای ضد صهیونیستی گروه‌های حامی فلسطین با تشدید تکاپوی این رژیم برای حضور در قاره سیاه، آفریقای جنوبی را عمق راهبردی ایران در آفریقا معرفی می‌کند.
یکی از نگرانی‌های برجسته رژیم صهیونیستی حضور پر رنگ گروه‌های وابسته به مقاومت در قاره آفریقاست. تایمز در ادامه گزارش ضد ایرانی خود با بیان حضور حزب الله و حماس در این کشور آفریقایی سعی می‌کند تا این گروه‌ها را جریان های تروریستی معرفی کند که تهدیدی جدی علیه امنیت آفریقای جنوبی به شمار می روند. این در حالی است که آفریقای جنوبی نه تنها ایران و محور مقاومت را تهدیدی علیه خود نمی‌بیند، بلکه تهران را متحد خود در جریان مبارزه با صهیونیسم و نژادپرستی به حساب می‌آورد.
بهره سخن
در راستای راهبرد گسترش روابط «جنوب-جنوب»، گسترش روابط با ملل مستضعف آفریقایی و بی‌اثر کردن تحریم‌های یکجانبه آمریکا، تهران به دنبال بازتعریف و گسترش روابط با آفریقای جنوبی به عنوان متحدی راهبردی است. منابع طبیعی، سرمایه انسانی و ظرفیت‌های اقتصادی آفریقا این فرصت را برای تهران فراهم می‌آورد که تبدیل به شریکی فعال برای کشورهای در حال توسعه آفریقایی شود.
ریل گذاری و اجرای این سیاست می‌تواند علاوه بر گسترش نفوذ سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ایران در قاره آفریقا باعث ایجاد سدی در برابر نفوذ مخرب صهیونیست‌ها در این قاره شود. در سال‌های اخیر رژیم صهیونیستی با فروش اسلحه و آموزش نظامی به برخی ژیم‌های آفریقایی دست بر روی منابع طبیعی این کشورها گذاشته و به دنبال تاراج ثروت طبیعی این منطقه است.
با گسترش فعالیت دستگاه‌های دیپلماتیک و غیر دیپلماتیک ایران در قاره آفریقا، تل‌آویو به عنوان نماینده استعمار در منطقه سعی خواهد کرد با حربه‌هایی همچون ایجاد دوگانه شیعه و سنی، هراس افکنی نسبت به حضور ایران و کارشکنی در روند برنامه‌های اقتصادی-سیاسی در قاره آفریقا اجازه پیوند میان ملت‌های جنوب را ندهد. جمهوری اسلامی و کشورهای آفریقایی باید با هوشیاری در زمینه برنامه‌های صهیونیست ها برای جلوگیری از حضور ایران در آفریقا، مقابله مشترک با آپارتاید رژیم صهیونیستی را در دستور کار خود قرار دهند.
