به گزارش میدل ایست نیوز، قاهره و ریاض با وجود نوسانات بسیاری که در سال‌های اخیر در روابط خود تجربه کرده‌اند، به ویژه با تحولات پس از بهار عربی و مسائل مربوط به اخوان‌المسلمین، هرگز روابط دیپلماتیک خود را به طور کامل قطع نکرده‌اند، این مسئله علاوه بر ملاحظات سیاسی منطقه‌ای، دلایل اقتصادی نیز داشته است.
روابط دوستانه
در ژانویه 2022 ریاض و قاهره نشست مشترکی در سطح وزرای خارجه برگزار کرده و به ارائه‌ی راهکارهایی برای توسعه‌ی همکاری های نظامی پرداختند.
در ژوئن 2022 ولیعهد عربستان سعودی به مصر سفر کرد و با رئیس جمهور این کشور راه های تقویت روابط را بررسی کردند.
در اوت 2022، رزمایش نظامی مشترکی میان کشورهای مصر، عربستان، امارات، یونان و قبرس در پایگاه نظامی محمد نجیب در شمال مصر برگزار شد.
علاوه بر آنچه گفته شد، عربستان و مصر در برخی از رویدادهای منطقه نیز رویکرد مشترکی داشته‌اند و این موضع مشابه در مواردی به ائتلاف تبدیل شده است؛ به عنوان مثال مصر و عربستان به همراه امارات متحده و بحرین در سال 2017، ائتلافی برای تحریم قطر تشکیل دادند.
مسائل اقتصادی نیز در تحکیم روابط دو کشور بی اثر نبوده است؛ در سال های اخیر عربستان برای پروژه‌های بلند پروازانه‌ی محمد بن سلمان، از جمله پروژه نئوم، بیش از گذشته به منابع گازی نیاز دارد، خط لوله گازی مشترک مصر-اسرائیل- عربستان از جمله طرح های مورد بحث در ماه های گذشته بوده است که عربستان بتواند گاز مورد نیاز خود را از طریق مقادیری که تل‌آویو از میادین مدیترانه از طریق قاهره استخراج میکند تامین کند.
همچنین در جریان سفر محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی به مصر در ژوئن سال گذشته، قراردادهایی بین دو کشور امضا شد که توافق بین شرکت هلدینگ برق مصر و آکوا پاور عربستان برای تولید و انتقال 1100 مگاوات برق با استفاده از نیروی باد را نیز شامل می‌شود. در همین حال، موافقت‌نامه‌های دیگری در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر، محصولات نفتی، غذا و فناوری مالی امضا شد.
سایر معاملات با عربستان عبارت‌اند از توسعه پایانه چندمنظوره در بندر «دمیتا» در مصر و اقدام شرکت داروسازی مصر به ایجاد یک منطقه دارویی 150 میلیون دلاری در عربستان.
در سال 2021 نیز حجم تجارت بین مصر و عربستان به 14 میلیارد دلار رسید که در مقایسه با سال 2020، رشد 87 درصدی داشت.
تنش در روابط
بخش اعظم اختلافات موجود میان مصر و عربستان از مواضع متفاوت و بعضا متضاد این دو کشور در رابطه با برخی پرونده‌های منطقه‌ای نشئت می‌گیرد.
قاهره و ریاض رویکرد متفاوتی نسبت به بحران سوریه و بحران یمن داشته‌اند؛ در یمن، گفته می‌شود انصارالله به مقامات مصر وعده داده است که اگر در کنار عربستان نباشند، امنیت کشتی های مصری در باب‌المندب را تضمین خواهد کرد.
عدم وجود تنش میان انصارالله و مصر، سبب شده تا قاهره هم‌پیمان عربستان در پرونده یمن به حساب نیاید.
اختلاف مواضع میان دو کشور در مواردی تبدیل به تنش رسانه‌ای شده است؛ فعالان مصری از سیاست خارجی خصمانه عربستان در منطقه انتقاد کرده‌اند و در مقابل، عربستان به نقد سیاست داخلی مصر که سبب بحران های اقتصادی شده، پرداخته است.
مسئله‌ی جزایر تیران و صنافیر
جزیره تیران در مدخل تنگه تیران و خلیج عقبه را از دریای سرخ جدا میکند. صنافیر نیز که در فاصله اندکی نسبت به جزیره تیران واقع شده است در کنترل مدخل تنگه 13 کیلومتری تیران یک جایگاه مکمل دارد. جزایر تیران و صنافیر به ترتیب 88 و 33 کیلومتر مربع وسعت دارند.
در آوریل 2016، مصر و عربستان توافقنامه‌ای امضا کردند که به موجب آن مصر باید دو جزیره‌ی تیران و صنافیر را به عربستان واگذار می‌کرد، در همان سال این توافقنامه به تصویب پارلمان عربستان سعودی رسید اما اجرایی نشد.
عبدالفتاح السیسی رئیس‌جمهور مصر با وجود اینکه دادگاه عالی قانون اساسی این کشور درخواست‌های علیه توافق سال 2016 را رد کرده بود، تکمیل توافق و دادن تیران و صنافیر به عربستان سعودی را به تعویق انداخت.
عربستان قصد داشت این دو جزیره را تبدیل به مراکز گردشگری کرده به نحوی که محدودیت‌های داخلی سعودی بر قوانین این جزایر اثر نگذارد.
این توافق در ماه های اخیر و در پی تنش های رسانه‌ای میان ریاض و قاهره متوقف شده است اما مصر و عربستان تنها بازیگران تاثیر گذار بر این توافق نیستند.
آمریکا و اسرائیل برای تسریع این معامله در تلاش هستند و قصد دارند به وسیله مذاکره با مقامات مصری و انتقال سریع تر جزایر به عربستان، شاه سعودی را به عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی تشویق کنند.
شرایط اقتصادی مصر و نیاز به عربستان
اقتصاد کلان مصر در حال حاضر در یک قدمی فروپاشی قرار دارد، ارز کشور سقوط کرده، نرخ تورم به طرز چشمگیری افزایش پیدا کرده و فعالیت شرکت های خصوصی وابسته به ارتش مصر به دلیل محدود شدن منابع مالی کاهش یافته و در مواردی متوقف شده است.
در چنین شرایطی، مصر به سرمایه‌گذاری های کشورهای ثروتمند شورای همکاری از جمله عربستان، نیاز دارد.
مصر معتقد است عربستان در سال های اخیر در بخش خصوصی مصر سرمایه گذاری کرده، حال آنکه قاهره نیازمند تزریق پول به خزانه دولتی است.
در همین راستا عربستان قول سرمایه گذاری دولتی به ارزش 10 میلیارد دلار را داده است، اما بنظر می‌رسد این سرمایه گذاری تا پیش از انتقال کامل جزایر تیران و صنافیر عملی نشود.
فرجام
مصر برای نجات اقتصاد خود به روابط دوستانه با کشورهای ثروتمند منطقه نیاز دارد و عربستان نیز در شرایط حاضر اتحاد را به ایجاد دشمنی های جدید ترجیح می‌دهد، لذا با وجود اخباری که از تنش میان ریاض و قاهره به گوش می‌رسد، نمی‌توان آینده‌ی تیره‌ای برای روابط این دو کشور متصور بود.
