مسیر اقتصاد/ هفته گذشته قطعنامه پیشنهادی آلمان و ایسلند برای تشکیل کمیته حقیقت‌یاب در خصوص اعتراضات ایران در جلسه ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل رای آورد. در این رای‌گیری ۲۵ کشور علیه ایران، ۱۶ کشور رای ممتنع و ۶ کشور به سود ایران رای دادند.
ارمنستان، چین، کوبا، اریته، پاکستان، و ونزوئلا، ۶ کشوری بودند که به این قطعنامه ضد ایرانی رای منفی دادند. بولیوی، برزیل، کامرون، ساحل عاج، هند، اندونزی، قزاقستان، مالاوی، مالزی، موریتانی، نامیبیا، قطر، سنگال، سودان، امارات متحده‌ی عربی، ازبکستان، رای ممتنع و آرژانتین، بنین، چک، فنلاند، فرانسه، گابون، گامبیا، آلمان، هندوراس، ژاپن، لیبی، لیتوانی، لوکزامبورگ، جزایر مارشال، مکزیک، مونته نگرو، نپال، هلند، پاراگوئه، لهستان، کره، سومالی، بریتانیا، اوکراین و آمریکا، علیه ایران رای دادند.
کشورهای غربی همیشه علیه ایران رای می‌دهند
قطعنامه‌های شورای حقوق بشر و حتی مجمع عمومی سازمان ملل، برخلاف قطعنامه‌های شورای امنیت این سازمان، انضباطی یا الزام‌آور نیستند و تدابیری توصیه‌ای محسوب می‌شوند. مقامات ایرانی نیز این قطعنامه و استفاده سیاسی و ابزاری از حقوق بشر را محکوم کرده‌اند.
مطابق معمول در این رای گیری کشورهای اروپایی و نزدیک به غرب علیه ایران رای داده‌اند. این در حالیست که در حال حاضر ایران در مقایسه با بسیاری از کشورهای جهان، خصوصا کشورهای غربی، وضعیت به مراتب بهتری در زمینه جنگ علیه تروریسم، آزادی‌های اجتماعی، مبارزه با مواد مخدر و دوری از سلاح هسته‌ای دارد.
بی عملی ایران دلیل جسورتر شدن کشورهای غربی
بر اساس عرف دیپلماتیک حاکم بر روابط بین‌الملل، اگر کشوری برای یک هدف اهمیت قائل باشد، باید برای تحقق آن تلاش کند و از ابزارهای خود در این راستا استفاده کند. بنابراین اگر رأی دادن در جهت منافع ایران در سازمان ملل، چه رای گیری های الزام آور شورای امنیت و چه رای گیری های غیر الزام آور مجمع عمومی یا شورای حقوق بشر، برای دولت ایران اهمیت دارد، این اهمیت باید در عملکردهای دولت نمایان باشد.
در غیر اینصورت اگر ایران اقدام خاصی برای اثرگذاری بر رای کشورها، چه پیش از رای گیری و چه بعد از آن انجام ندهد، دیگر کشورها رای دادن علیه ایران را اقدامی بی خطر قلمداد می‌کنند و در رای گیری های آتی نیز به رویه خود ادامه می‌دهند.
رایزنی فعال و ایجاد هزینه اقتصادی راه تغییر رای دیگر کشورها
بسیاری از کشورهای آسیایی، آفریقایی و آمریکای جنوبی به طور معمول در رای گیری علیه ایران، رای ممتنع می‌دهند. این امکان وجود دارد که به سادگی و با رایزنی های کم هزینه، رأی این کشورها به سود ایران تغییر کند. برای این هدف کافی است ایران نماینده تجاری و سیاسی خود را پیش از زمان رای گیری به این کشورها ارسال کند و پیش از هرچیز بر اهمیت رای این کشورها و اثرگذاری آن بر روابط دوجانبه تأکید نماید. علاوه بر هشدار سیاسی، بهبود روابط تجاری و سیاسی دوجانبه نیز می‌تواند در این زمینه مؤثر واقع شود.
اما از این مهمتر لزوم هزینه‌دار کردن رای دادن علیه ایران است. تمامی کشورهای اروپایی، اغلب کشورهای آمریکای شمالی، برخی کشورهای آمریکای جنوبی، برخی کشورهای آفریقایی و برخی کشورهای آسیایی، تقریبا در تمامی رای گیری‌ها، علیه ایران رای می‌دهند. تعداد زیادی از این کشورها، کشورهای کم قدرت و یا جزیره‌های بسیار کوچک هستند که وابستگی قابل توجهی به کشورهای غربی دارند.
چنانچه ایران متناسب با عملکرد کشورها در رای گیری ها علیه کشور، در سیاست خارجی و روابط اقتصادی خود تجدید نظر کند و برای کشورهای مخالف هزینه ایجاد کند، بخش زیادی از این کشورها در رأی گیری‌های بعدی، نظر خود را تغییر می‌دهند؛ یا دست کم در صورت رأی دادن علیه ایران نیز هزینه‌ی اقتصادی آن را پرداخت می‌کنند. چنین رویه‌ای درخصوص بسیاری از کشورها که وضعیت وخیمی در زمینه حقوق بشر یا دیگر موارد دارند، کاملا نمایان است.
تعرفه واردات ابزار مهم جهت دهی به رفتار کشورها
به عنوان یک نمونه با هدف افزایش هزینه اقتصادی رای دادن علیه ایران، میتوان واردات کالاهای مصرفی را از این کشورها ممنوع اعلام کرد و تعرفه واردات دیگر کالاها مگر کالاهای ضروری و خاص را به میزان ۱۰ درصد افزایش داد. چنانچه واردات کالاهای مصرفی از این کشورها ممنوع شود و تعرفه واردات دیگر کالاها نیز افزایش یابد، ایران متضرر نمی‌شود؛ اما این اقدام این پیام را به کشورهای جهان می‌دهد که چنانچه بخواهند در زمینه‌های سیاسی برای جمهوری اسلامی مشکل آفرینی کنند، باید بهای آن را بپردازند.
