بوریس جانسون که مدتها بر تصدی مقام نخستوزیری انگلیس تمرکز کرده بود، روز دوشنبه تا آستانه برکناری از ریاست حزبش و در نتیجه نخستوزیری پیش رفت و گرچه فعلاً جان سالم به در برد اما وجههاش به شدت آسیبدیده و حتی قانونگذاران وفادارتری که از او حمایت کردند، تغییر عملکردش را ضروری میدانند.
نگاه اجمالی
- بوریس جانسون توانست با ۲۱۱ رای در مقابل ۱۴۸ رای مخالف فعلاً از برکناری نجات پیدا کند.
- با این حال، به باور منتقدان، ابعاد مخالفت درونحزبی با وی نشان میدهد که قدرتش تضعیف شده و نبرد برای جایگزینی وی ادامه دارد.
- چالشهای سیاسی متعدد در مقابل دولت ضربهدیده جانسون در میانه سختترین فشار هزینه زندگی بر خانوارهای انگلیسی از دهه ۱۹۵۰، چشمانداز متزلزلی را در مقابل وی قرار داده است.
ارزیابی وضعیت
نخستوزیر انگلیس علیرغم شورش درون حزبی علیه رهبری خود، حمایت اکثریت نمایندگان محافظهکار را در رای اعتماد روز دوشنبه (ششم ژوئن) در پارلمان به دست آورد. جانسون ۵۹ درصد آرا را کسب کرد و در مجموع، ۲۱۱ نماینده حزب محافظهکار رای اعتماد به رهبری او دادند، در حالی که ۱۴۸ نماینده او را غیر قابل اعتماد دانستند.
این رایگیری اما به رغم نتیجهاش، زنگ بیدارباشی برای نخستوزیر انگلیس بود که زمانی پس از وعده برای انجام برگزیت در سال ۲۰۱۹ شکستناپذیر به نظر میرسید و باعث شد تا محافظهکاران بزرگترین اکثریت حزبی را در بیش از سه دهه به دست آورند. از آن زمان اما فهرست دلایلی که قانونگذاران انگلیسی برای رفتن جانسون ارائه میکنند، بسیار گسترده بوده است.
به عنوان دلایلی که چرا نخستوزیر ۵۷ ساله انگلیس باید استعفا دهد، قانونگذاران هر چیزی را از پارتیگیت، دفاع از قانونشکنان در مرکز قدرت، چرخشهای چندگانه در سیاستها و واکنش کند اولیه به همهگیری کرونا تا عدم احترام عمومی برای این سمت ارائه کردهاند.
به گزارش رویترز، پس از سالها رسواییهای جنسی، گافها و گامهای اشتباه به عنوان شهردار لندن، وزیر امور خارجه و حالا نخستوزیر انگلیس، جانسون به فردی نسبتاً تنها در حزب محافظهکار تبدیل شده که ممکن است به آخر خط رسیده باشد. برای برخی از اعضای حزب، افول او زمانی شروع شد که از «دومینیک کامینگز» مشاور سابق خود زمانی که قوانین کرونایی را در اوایل همهگیری زیر پا گذاشت، دفاع کرد و کشور را به خشم آورد. اما آنچه ضربه کاری به وجهه جانسون در بین همحزبیهایش و مردم انگلیس بوده، رسوایی بزگرای مهمانیها و میگساری وی و مقامات دولتش در داونینگ استریت (محل اقامت و دفتر نخستوزیر انگلیس) در دوره قرنطینه بود، زمانی که مردم از دیدن عزیزانشان محروم بودند.
گرچه جانسون با لحنی خوشبینانه نتیجه رای اعتماد به خود را فرصتی برای پشت سر گذاشتن همه مسائل خوانده، اما منتقدان میگویند که ابعاد شورش علیه او نشان میدهد که قدرتش تضعیف شده و نبرد برای جایگزینی وی ادامه دارد.
دورنما
به تحلیل روزنامه انگلیسی «گاردین»، هر چقدر هم که داونینگ استریت خلاف این را تظاهر کند، به سه دلیل اصلی این پایان ماجرا برای جانسون نیست و او هنوز از خطر نجسته است. در وهله اول، تا حدی به دلیل تحقیق آتی کمیته امتیازات در مورد دروغگویی جانسون به نمایندگان پارلمان انگلیس و در عین حال، احتمال از دست رفتن دو کرسی حزب محافظهکار در انتخابات ویژه ۲۳ ژوئن (دوم تیر) در رقابت با حزب کارگر و لیبرال دموکراتهاست که یک بار دیگر نمایندگان حزب محافظهکار را به وحشت میاندازد و موضوع رهبری این حزب را پیش میکشد.
طبق این تحلیل، مسئله دوم اداره حزب محافظهکار است که پیش از این هم به اندازه کافی دشوار بود و حالا بیش از گذشته با توجه به میزان بالای رای علیه جانسون، غیرقابل کنترل شده است. این ضربه ماندگاری به اقتدار وی در شرایطی وارد کرده که «جرمی هانت» جانشین مناسبی به نظر میرسد و درگیری درون حزبی بلندتر و آشکارتر شده است.
سوم این که اختلافات کنونی حزب محافظهکار پابرجاست و به گفته «جسی نورمن» عضو پارلمان انگلیس این موارد تغییر قاطع دولت در انتخابات بعدی را بسیار محتملتر میکند. طبق این گزارش، جانسون اکنون در همان قایق مارگارت تاچر در سال ۱۹۹۰، جان میجر در سال ۱۹۹۵ و ترزا می چهار در سال پیش است و نمایندگان حزب محافظهکار با تأیید مجدد او، کار خود را برای انتخاب دوباره بسیار سختتر و احتمال تغییر دولت در انتخابات بعدی را بسیار بیشتر کردهاند.
بعد از این رایگیری، نمایندگان حزب محافظهکار تا یک سال دیگر اجازه برگزاری رای اعتماد را نخواهند داشت؛ با این حال، گمانهزنیهایی وجود دارد که برخی میتوانند سعی در تغییر قوانین کنند تا زودتر رایگیری دیگری برگزار شود. «گراهام بردی» نماینده پارلمان انگلیس که بر این روند نظارت دارد، چنین مسئلهای را از نظر فنی ممکن دانسته است.
از طرف دیگر، محبوبیت جانسون و همچنین حزب محافظهکار به طور کلی در حال افول است. به تحلیل سیانان، تابستان امسال، محافظهکاران احتمالاً دو کرسی پارلمان را در انتخابات از دست خواهند داد که باعث میشود حتی سرسختترین حامیان جانسون نتوانند ارتباط آن را با عدم محبوبیت وی انکار کنند. در آن زمان، سایر نمایندگان ممکن است از خود بپرسند که آیا میتوانند در انتخابات عمومی بعدی که در حال حاضر برای سال ۲۰۲۴ برنامهریزی شده، کرسی خود را حفظ کنند. بنابراین، در حالی که جانسون به شدت میخواهد منصب خود را حفظ کند، تعداد زیادی از نمایندگان همحزبی او همچنان تابستان را بهترین فرصت برای برکناری وی از قدرت و نصب یک رهبر جدید میدانند.
طبق این تحلیل، برای جلوگیری از این اتفاق، جانسون باید محبوبیت خود و حزبش را بالا ببرد که در حال حاضر به دلایل متعددی دشوار است. انگلیس در حال گذر از بدترین بحران هزینه زندگی است که در چند دهه گذشته تجربه کرده است. در هفتههای اخیر، تعداد زیادی از نمایندگان طرفدار جانسون به سیانان گفتهاند که احساس میکنند کاریزمای جانسون در حال از بین رفتن است و نخستوزیر به طور فزایندهای خسته و بیبرنامه به نظر میرسد. آنها از خود میپرسند تا کی میتوانند به یک رهبر که از نظر آنها چنین تضعیف شده، اجازه دهند به اعتبار حزب ضربه بزند.