در مواضع رسمی این کشور تاکید میشود ترکیه در هفتادمین سالگرد عضویت خود در ناتو به یک عضو ضروری در این سازمان تبدیل شده و بهعنوان عضو قوی این سازمان باقی خواهد ماند. به باور خلوصی آکار وزیر دفاع ملی ترکیه، این کشور که تحت رهبری اردوغان، رئیس جمهور این کشور به یک سوژه بینالمللی تبدیل شده، کارهای بسیار مهمی انجام داده و موفقیتهای جدی کسب کرده است.
برای سالهای متمادی، ترکیه بهعنوان پایگاه ناتو در خط مقدم به خود میبالید، این موقعیت ترکیه را به یکی از اعضای مهم و استراتژیک ناتو تبدیل میکرد. لکن این تعریف بیشتر برای سالهای جنگ سرد معتبر بود. این درحالی است که امروز دیگر دوران جنگ سرد پشت سر گذاشته شده و در حال حرکت به سمت سیستمهای جهانی و منطقهای کاملاً متفاوتی است. بنابراین اهمیت و ارزش استراتژیک ترکیه برای ناتو در حال بازتعریف است.
البته سیاستهای ترکیه در ناتو با فراز و نشیبهایی روبرو بوده است. همکاری ترکیه با آمریکا بهعنوان دو کشور عضو ناتو از جمله این مشکلات است. اگرچه آمریکا از خرید سامانه اس-400 از سوی ترکیه گلایهمند است و ترکیه را تهدید کرده، اما اردوغان اعتقاد دارد موضوع اس-400ها نیز گام بسیار مهمی بین ترکیه و روسیه است.
باید در نظر داشت آمریکا برخی تجهیزاتی که ترکیه وجه آن را پرداخت کرده، بهویژه جنگندههای اف-35، به ترکیه تحویل نداد. مبلغ یک میلیارد و 450 میلیون دلار برای خرید جنگندههای اف-35 به آمریکا پرداخت شد، اما آنها این جنگندهها را تحویل نداده و هنوز هم ترکیه را معطل میکنند.
گروهی در آمریکا معتقدند خرید اس-400 از روسیه، نقض بیسابقه قوانین ناتو است. واکنش دولت اردوغان به کودتای 2016، اختلاف نظرها در موضوع سوریه، انتقادات از سیاستهای حقوق بشر ترکیه و خشم این کشور نسبت به آمریکا، شکاف جدی در روابط ترکیه با سایر اعضای ناتو ایجاد کرد.
اردوغان در موضوعات متعدد، سیاستهای مغایر با آمریکا و ناتو را دنبال میکند. سیاست ترکیه در قبال ایران، سوریه و عراق، همکاری با روسیه، سیاست دریای سیاه این کشور و ادعاهای نوعثمانی جدید در مدیترانه، روابط ترکیه و آمریکا را دشوار کرده است. براساس چنین باوری، ترکیه باید در مقابل تحریک روسیه از طریق برگزاری رزمایشهای ناتو توسط آمریکا در دریای سیاه بایستد و در مقابل رویکرد «دریای سیاه موضوع کشورهای ساحلی دریای سیاه است» قاطعانه پایبند باشد. ترکیه باید با عضویت اوکراین و گرجستان در ناتو مخالفت کند.
ترکیه بهعنوان یکی از اعضای ائتلاف غربی و متحد ناتو، به نقش خود در کاهش تنش در روابط خوب با روسیه و اوکراین ادامه خواهد داد.
فروش پهپادهای مسلح به اوکراین واکنش شدید مسکو را برانگیخت. پوتین با مد نظر قرار دادن شکافی که از طریق فروش سامانههای اس-400 به ترکیه در ناتو ایجاد کرده، فعلاً ترجیح میدهد این نارضایتی را از زبان مدیران سطح پایین خود منعکس کند.
روابط بین ترکیه و یونان، دو عضو ناتو اغلب دچار تنش بوده بهطوری که سال گذشته این روابط بهشدت رو به وخامت گذاشت و کشتیهای جنگی در شرق مدیترانه در نزاع بر سر مرزهای دریایی و حقوق انرژی با هم روبرو شدند./ محمود فاضلی – تحلیلگر مسائل بینالملل