«والری کولیکوف» کارشناس سیاسی روس در مقالهای با بررسی احتمال عادی سازی روابط عربستان و اسرائیل، دو عامل پیشرفت مذاکرات دیپلماسی میان تهران و ریاض و نیز چالش در روابط میان عربستان و آمریکا را دو عامل کلیدی برای کم شدن احتمال عادی سازی روابط میان ریاض و تلآویو ارزیابی کرد.
کولیکوف در مقاله خود یادآور شده است که روابط عربستان و اسرائیل بیش از هر چیز به روابط محکم شخصی میان «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان و «جرد کوشنر» داماد دونالد ترامپ رئیس جمهور سابق امریکا مبتنی بود و از سویی با حمایتهای گسترده کاخ سفید از بن سلمان در زمان ترامپ که از سوی کوشنر صورت میگرفت، ولیعهد سعودی به اقداماتی همچون محاصره قطر، گروگان گرفتن «سعد الحریری» نخست وزیر سابق لبنان و نیز قتل «جمال خاشقچی» روزنامهنگارمعترض عربستانی مبادرت کرد.
نظرسنجیها از تمایل اسرائیلیها برای عادیسازی روابط با عربستان خبر میدهد
این تحلیلگر روس در ادامه به تمایل اکثریت اسرائیلیها برای عادی سازی روابط با عربستان اشاره و خاطرنشان کرد که اسرائیلیها بر اساس نظرسنجیهای مختلف که پس از امضای توافق آبراهام (عادی سازی روابط اسرائیل با بحرین و امارات) انجام شده، عربستان را در صدر فهرست کشورهای عربی قرار دادهاند که خواهان عادی سازی روابط اسرائیل با آن هستند.
کولیکوف تاکید کرد که با وجود سناریوهایی که عادی سازی روابط میان عربستان و اسرائیل را در سایه نشست سهجانبه «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی، «بنیامین نتانیاهو» نخستوزیر پیشین اسرائیل و «مایک پومپئو» وزیر امور خارجه سابق امریکا که در نوامبر 2020 صورت گرفت، بسیار تبلیغ میکنند، این آرزوها نه تنها محقق نشده است بلکه وقوع آن در سال جدید بیش از پیش بعید به نظر میرسد.
وی مواضع منفی بن سلمان در برابر دولتمردان جدید امریکا که خواستار به حاشیه راندن وی هستند و نیز باز شدن کانالهای ارتباطی میان تهران و ریاض را که بر خلاف میل اسرائیل صورت گرفته را از جمله چالشهای موجود بر سر راه عادی سازی روابط عربستان و اسرائیل دانست.
شرط عربستان برای عادیسازی روابط با اسرائیل
این کارشناس روس به اظهارنظرهای مسئولان عربستان در خصوص پیوند دادن موضوع عادی سازی روابط با تلآویو به طرح صلح عربی نیز اشاره کرد و برای مثال به سخنان «عبدالله المعلمی» نماینده دائم عربستان در سازمان ملل متحد استناد کرد که در گفت وگو با روزنامه “عرب نیوز” تاکید کرده بود عربستان در مقابل پایبندی اسرائیل به خواستههای طرح صلح عربی سال 2002 برای پایان دادن به بحران فلسطین، حاضر است در جهت عادی سازی روابط قدم بردارد.
نماینده عربستان در سازمان ملل همچنین خاطرنشان کرده بود که اسرائیل در صورت اجرای شرط عربستان میتواند خود را به رویای عادی سازی روابط با تمامی کشورهای اسلامی نزدیک ببیند زیرا کشورهای سازمان همکاری اسلامی از سیاست سعودی دنبالهروی میکنند.
کولیکوف از همین منظر امتیاز دادن عربستان در ماجرای عادی سازی را به این زودیها بعید دانست و از سوی دیگر ادامه موضع کنونی عربستان در قبال اسرائیل را تا زنده ماندن «سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه سعودی تا حدی زیادی مرتبط دانست زیرا وی نماینده جریان سنتی عربستان است که نگاهی کاملا محافظهکارانه در برابر اسرائیل دارد.