«راهبرد معاصر»؛ محمد شیاع السودانی، نخست وزیر عراق سفری دو روزه به ایران دارد که دومین سفر خارجی وی بعد از نخست وزیری است. کشورمان همواره برای مسئولان سیاسی عراق از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است و این اهمیت صرفاً به دلایل سیاسی نیست؛ بلکه دلایل اقتصادی و نزدیکی آداب و رسوم و فرهنگ دو کشور نیز بر روی این موارد تأثیرگذار بوده است.
حال با تشکیل دولت عراق و رویکردهای جدید این دولت، نخست وزیر عراق به ایران سفر کرد که می توان دلایل آن را در موارد ذیل دانست:
- منطقه اقلیم کردستان عراق: با بروز اغتشاشات اخیر در ایران بر همگان محرز شد سازمان دهی آن به وسیله کشورهای خارجی و در برخی مناطق پیرامونی انجام شد؛ یکی از مناطق که به نوعی مرکز سازمان دهی و گسیل تروریست ها به داخل ایران بود، اقلیم کردستان عراق است. نزدیک به ۵۰ پایگاه تروریست های تجزیه طلب کومله و… در داخل اقلیم وجود دارد که به مکانی برای حضور و فعالیت سرویس های جاسوسی موساد و سیا تبدیل شده بود و آموزش، تأمین سلاح و اعزام تروریست ها به وسیله آمریکا و رژیم صهیونیستی انجام می شد. یکی از دستورالعمل هایی که در سفر سودانی به ایران دنبال می شود، نظارت حاکمیت عراق بر این منطقه و جلوگیری از گسیل نیروهای تروریست به داخل خاک ایران است. البته در روزهای گذشته برخی گزارش ها از توافق دولت مرکزی عراق با اقلیم کردستان مبنی بر حضور نیروهای مرزبانی عراقی در مرز ایران و مناطق کردنشین عراق خبر داده بودند.
- افزایش تعاملات اقتصادی: بر مبنای رویکرد دولت سیزدهم که مبتنی بر تعامل با همسایگان است، عراق جایگاه ویژه ای در سیاست تعاملی دولت سیزدهم دارد. مهمترین بُعد همکاری ایران و عراق اکنون در بخش اقتصادی و سپس خدماتی است. تعاملات اقتصادی ایران و عراق اکنون چیزی حدود ۱۲ میلیارد دلار سالانه است که برنامه دولت سیزدهم افزایش این مقدار به ۲۰ میلیارد دلار است. موضوعی که به سبب قرابت های سرزمینی و فرهنگی می شود و باتوجه به سیاست های دولت جدید عراق می توان به آن امیدوار بود.
- پیگیری مطالبات ایران: ایران به عنوان مهمترین کشور صادرکننده برق به عراق شناخته می شود که مطالبات زیادی نیز از دولت مرکزی عراق دارد؛ اما دولت های قبلی عراق به دلایلی همچون تحریم ایران، مطالبات را پرداخت نکردند. اکنون ایران از دولت جدید عراق انتظار دارد مطالبات زودتر پرداخت شوند.
- مسائل منطقه ای: عراق به عنوان کشوری ایفای نقش کرده که در برخی موارد تسهیل کننده بوده است. نمونه بارز آن میانجی گری این کشور در زمینه مذاکرات ایران و عربستان سعودی است که با میانجی عراق تاکنون پنچ دور مذاکرات میان ایران و عربستان انجام شده است. شاید بتوان این احتمال را مطرح کرد یکی از دلایل سفر سودانی انتقال پیامی از سمت عربستان برای ایران در زمینه ادامه مذاکرات باشد؛ زیرا به دلیل اقدامات اخیر عربستان سعودی در حمایت و تحریک از آشوب ها در ایران و همچنین اعدام شیعیان در این کشور، روند مذاکرات دو طرف متوقف شده بود.
- خروج آمریکا از عراق: باتوجه به اینکه گرایش دولت جدید عراق به سمت مقاومت است، ایران از نخست وزیر این کشور انتظار دارد مصوبه پارلمانی نمایندگان عراقی مبنی بر خروج آمریکایی ها از این کشور را اجرا کند. حضور آمریکا در عراق حتی برای دولت و ملت عراق مضر است و این خواسته ای دوجانبه است. حضور آمریکا در عراق به عنوان تهدید بالفعل برای این کشور به شمار می رود.
ارزیابی نهایی
روابط ایران و عراق راهبردی است که در ادوار گذشته همواره روندی رو به رشد و صعودی داشته است. ظرفیت های دو کشور در سطوح مختلف برای ارتقای این تعاملات وجود دارد و سفر نخست وزیر عراق به ایران نشان دهنده همین موضوع است.
این سفر را باید به عنوان مقدمه ای برای آغاز دور جدیدی از تعاملات ایران و عراق به شمار آورد، زیرا دولت مرکزی عراق بعد از مدت ها مستقر شده است.
