ایراس/ گروه واگنر با نام PMC Wagner یک سازمان شبه نظامی روسی است که در سال ۲۰۱۴ تأسیس شد. سرپرست واگنر، یوگنی پریگوژین، ۶۱ ساله، از متحدان نزدیک و سابق رئیس جمهور روسیه، ولادیمیر پوتین، میباشد.
این گروه فراتر از قانون در روسیه فعالیت می کند، زیرا فعالیت گروه های شبه نظامی خصوصی در روسیه رسماً ممنوع هستند. گروه واگنر از آنجایی که در حمایت از منافع روسیه عمل می کند، تجهیزات را از وزارت دفاع روسیه دریافت و از تاسیسات وزارت دفاع برای آموزش استفاده می کند، گفته می شود که گروه واگنر یکی از واحدهای بالفعل وزارت دفاع یا آژانس اطلاعات نظامی روسیه،GRU است. در حالی که خود گروه واگنر از ایدئولوژی خاصی پیروی نمی‌کند اما عناصر مختلف واگنر با جریان‌های راست افراطی مرتبط شده‌اند.
این گروه در طول جنگ دونباس در اوکراین، جایی که از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۵ به نیروهای جدایی طلب طرفدار روسیه در جمهوری های خودخوانده دونتسک و لوهانسک کمک کرد، به شهرت رسید. طبق گزارش‌ها، اعضای گروه واگنر در درگیری‌های مختلف در سراسر جهان از جمله جنگ‌های داخلی در سوریه، لیبی، جمهوری آفریقای مرکزی و مالی شرکت کرده‌اند و اغلب در کنار نیروهای همسو با دولت روسیه می‌جنگند.
واگنر نقش مهمی را در جنگ اوکراین ایفا میکند، تا جایی که طبق گزارش‌ها در کنار فعالیتهای نظامی به طور اخص برای ترور رهبران اوکراینی به کار گرفته شده است. در دسامبر ۲۰۲۲، جان کربی، هماهنگ‌کننده ارتباطات استراتژیک شورای امنیت ملی ایالات متحده، ادعا کرد که واگنر ۵۰۰۰۰ جنگجو در اوکراین دارد، از جمله ۱۰۰۰۰ عضو پیمانکاری و ۴۰۰۰۰ زندانی. برخی دیگر تعداد زندانیان استخدام شده را بیش از ۲۰۰۰۰ نفر می‌دانند و تعداد کلی نیروهای PMC حاضر در اوکراین ۲۰۰۰۰ نفر تخمین زده می‌شود. در سال ۲۰۲۳، روسیه به پیمانکاران واگنر که در این حملات شرکت داشتند، عنوان سربازی جنگی اعطا کرد.
یوگنی پریگوژین، تاجری که روابط نزدیک با پوتین دارد، پس از سال‌ها انکار ارتباط با گروه واگنر، در سپتامبر ۲۰۲۲ اعتراف کرد که این گروه شبه‌نظامی را تأسیس کرده است. او به طور خاص اعلام کرد: “من افتخار می کنم که توانستم از حق آنها برای محافظت از منافع کشورشان دفاع کنم.”
اعلام شده که گروه واگنر در درگیری‌های زیر مشارک داشته‌است:
شبه جزیره کریمه: واگنر برای اولین بار در فوریه ۲۰۱۴ در کریمه در جریان الحاق شبه جزیره به روسیه فعالیت خود را آغاز کرد و ضمن خلع سلاح ارتش اوکراین در کریمه کنترل تاسیسات را به دست گرفتند.
جنگ‌های داخلی سوریه: حضور واگنرها در سوریه برای اولین بار در اواخر اکتبر ۲۰۱۵ گزارش شد، تقریبا یک ماه پس از شروع مداخله نظامی روسیه در جنگ داخلی این کشور، زمانی که بین ۳ تا ۹ نفر از این گروه در حمله خمپاره ای شورشیان به مواضع آنها در استان لاذقیه کشته شدند.
جنگ داخلی سودان: در مصاحبه ای با The Insider در دسامبر ۲۰۱۷، افسر کهنه کار روسی ایگور استرلکوف گفت که گروه واگنر در سودان جنوبی و احتمالاً لیبی حضور داشتند. چند روز قبل از انتشار مصاحبه، استرلکوف اعلام کرد، پس از آن که عمر البشیر، رئیس جمهور سودان، به رئیس جمهور روسیه گفت کشورش به حفاظت “در برابر اقدامات تهاجمی ایالات متحده نیاز دارد، واگنر برای ارسال نیروهای خود از سوریه به سودان یا سودان جنوبی اماده شد.
جنگ داخلی آفریقای مرکزی: در سال ۲۰۱۸، واگنر پرسنل خود را در جمهوری آفریقای مرکزی برای محافظت از معادن پرسود، حمایت از دولت، و محافظت از شخص رئیس جمهور مستقر کرد، همچنین قرار بود آنها خلاء امنیتی ناشی از خروج فرانسه را پر کنند. با این حال، استقرار آنها علیرغم تحریم فعالیت تسلیحاتی که از سال ۲۰۱۳ برقرار بود، انجام شد.
جنگ داخلی دوم لیبی: حضور این گروه در لیبی اولین بار در اکتبر ۲۰۱۸ گزارش شد، زمانی که روزنامه سان ادعا کرد که پایگاه های نظامی روسیه در بنغازی و طبرق برای حمایت از فیلد مارشال خلیفه حفتر، که رهبری ارتش ملی لیبی (LNA) را بر عهده دارد، ایجاد شده است.
بحران ریاست‌جمهوری ونزوئلا ۲۰۱۹: در اواخر ژانویه ۲۰۱۹، رویترز گزارش داد که گروه واگنر در جریان بحران ریاست جمهوری وارد ونزوئلا شده‌اند. آنها برای تامین امنیت رئیس جمهور نیکلاس مادورو، که به عنوان بخشی از بحران اجتماعی-اقتصادی و سیاسی که از سال ۲۰۱۰ ونزوئلا را فراگرفته بود، با اعتراضات مخالفان مورد حمایت ایالات متحده مواجه بود، فرستاده شدند.
گروه واگنر از ۳ دسته تشکیل شده است:
دسته روسی: گروهی که به عنوان “گروه شناسایی خرابکارانه و حمله” شناخته می شود، و به عنوان بخشی از نیروهای جدایی طلب مورد حمایت روسیه در شرق اوکراین می جنگد. روسیچ به عنوان یک گروه راست افراطی یا واحد نئونازی توصیف می‌شود و لوگوی آنها دارای یک صلیب شکسته اسلاوی است. این گروه توسط الکسی میلچاکوف و یان پتروفسکی در تابستان ۲۰۱۴، پس از اتمام یک برنامه آموزشی شبه نظامی تأسیس شد.
دسته صرب: گمان میرود که واگنر دارای یک واحد صرب است که حداقل تا آوریل ۲۰۱۶ تحت فرماندهی داوور ساویچیچ، صرب بوسنیایی بود. بنا به گزارش ها، ساویچیچ تنها سه روز در منطقه لوهانسک بود که یک نفربر زرهی BTR به سمت پایگاه او شلیک کرد و پس از این اتفاق وی برای معالجه از انجا رفت. همچنین گزارش شده است که او در اولین حمله برای تصرف پالمیرا از دولت اسلامی (داعش) در اوایل سال ۲۰۱۶ شرکت داشته است.
دسته نیهاگر: گزارش شده است که گروه واگنر دارای یک گروه کوچک از شهروندان نروژی و اسکاندیناویایی است که در میان رده های آن ادغام شده اند. این واحد به عنوان “Níðhöggr” نامیده می شود، که گاهی به عنوان Nidhogg نیز شناخته می شود، که مربوط به اژدهایی است که در اساطیر اسکاندیناوی معروف است و در بخش های مختلف این واحد در گروه واگنر دیده شده است.
