الوقت- کابینه تندرو بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی که از طریق دیپلماسی نتوانسته کشورهای عربی را به سمت عادی سازی روابط بکشاند، با شناخت از علاقه محمد بن سلمان به مشارکت در طرحهای توسعه‌ای بین المللی، اینبار تله گذاری اقتصادی را برای صید بزرگی همچون عربستان سعودی در نظر گرفته است.
در این ارتباط، نتانیاهو هفته گذشته در جلسه کابینه از آغاز اجرای طرح راه‌آهن جدید خبر داد که در آینده قابلیت اتصال زمینی سرزمینهای اشغالی به شیخ‌نشین‌های خلیج فارس را خواهد داشت.
نتانیاهو گفت که اسرائیل طرح ساخت خط‌آهن را به ارزش 27 میلیارد دلار آغاز خواهد کرد تا شبکه فعلی راه آهن در اسرائیل توسعه یابد و مناطق دورتر به تل‌آویو متصل شوند. نخست وزیر صهیونیستی تاکید کرد:«این خط آهن برای کاهش زمان حمل و نقل با قطار به مراکز تجاری و دولتی در اسرائیل به دو ساعت یا کمتر، طراحی شده است». نتانیاهو گفت:«در آینده می‌توانیم به وسیله خط آهن، کالا را از بندر ایلات در دریای سرخ به دریای مدیترانه منتقل کنیم. همچنین می‌توانیم اسرائیل را به وسیله قطار به عربستان سعودی و شبه جزیره عربی ربط دهیم».
بندر ایلات واقع در ساحل خلیج عقبه و دریای سرخ، تنها راه دسترسی صهیونیستها به دریای سرخ به شمار می‌رود. در صورت ساخت این مسیر ریلی که 350 کیلومتر امتداد دارد، کشتی‌هایی که از خلیج فارس و شرق آسیا به سمت اروپا و غرب حرکت می‌کنند، در بندر ایلات پهلو می‌گیرند و محموله‌های آنها با قطارهایی که از ایلات به سمت بندر «اشدود» حرکت می‌کنند، حمل خواهد شد و سپس به مقصد اروپا راهی خواهند شد.
رژیم اشغالگر برای اولین بار پروژه افتتاح راه آهن ایلات تا بنادر حیفا و اشدود را در سال 2013 که نتانیاهو در آن زمان ریاست کابینه این رژیم را برعهده داشت اعلام کرده بود، اما این پروژه در نهایت تصویب نشد. نتانیاهو در آن زمان در حمایت از طرح خود گفته بود که تکمیل این پروژه تجارت بین‌المللی را تسریع می‌کند، زیرا انتقال کالا از ایلات به اشدود و بالعکس تنها دو ساعت طول می‌کشد.
قرار بود که احداث این خط آهن به شرکتهای چینی واگذار شود تا در کمترین زمان بتوانند آنرا راه اندازی کنند ولی تاکنون به مرحله اجرا نرسیده است ولی به نظر می‌رسد این بار دولت راست افراطی مصمم است تا هر چه سریعتر این پروژه را اجرایی کند، زیرا اکنون پارلمان هم در اختیار احزاب تندرو قرار دارد و مانعی جدی بر سر تصویب بودجه آن وجود ندارد.
مزیت سازی برای عادی سازی روابط با اعراب
جدای از منافع تجاری و اقتصادی که تل‌آویو در مورد خط آهن جدید خود مدعی آن است، اما اهداف دیگری هم در پس این اقدام نهفته است که یک طرف آن به کشورهای عربی ختم می‌شود.
عادی سازی روابط رژیم صهیونیستی با عربستان سعودی رویای نتانیاهو است و سالهاست که برای آن لحظه شماری می‌کند و به همین خاطر دست به ابتکارات جدیدی زده تا شاید بتواند این کشور تاثیرگذار و ثروتمند در جهان عرب را به سمت خود بکشاند. نتانیاهو بارها ادعا کرده که در صورت عادی‌سازی روابط با عربستان، تنش عبری-عربی برای همیشه پایان خواهد یافت و کشورهای دیگر عرب هم به سمت تل‌آویو رهسپار خواهند شد.
در سال‌های اخیر مقامات آمریکا تلاش زیادی کرده‌اند تا مقامات سعودی را به عادی سازی روابط متقاعد کنند و اخیرا هم وزیر خارجه آمریکا و مشاور امنیت ملی کاخ سفید به عربستان سفر کرده بودند تا در این باره رایزنی کنند.
در واقع تلاش تل‌آویو برای احداث راه‌آهن برای انتقال کالاها از دریای سرخ به دریای مدیترانه در کمترین زمان ممکن، با هدف بهبود روابط با کشورهای عربی انجام می‌شود زیرا اعراب می‌توانند کالاهای خود را که پیشتر از طریق کانال سوئز به اروپا منتقل می‌کردند، از داخل سرزمینهای اشغالی عبور دهند.
«یسرائیل کاتز» وزیر سابق حمل و نقل رژیم صهیونیستی در نوامبر ۲۰۱۸ در سفر به عمان، در خصوص طرح موسوم به «راه آهن صلح» جهت اتصال ریلی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به اردن و سپس سرزمین اشغالی سخن گفته بود و چند ماه پیش هم نتانیاهو در دیدار با پادشاه اردن در این باره گفتگو کردند و تنها مانع بزرگ برای اتصال خطوط آهن خلیج فارس تا مدیترانه، احداث 300 کیلومتر خط‌آهن در داخل عربستان است که در صورت تکمیل آن، رویای نتانیاهو محقق خواهد شد.
رژیم صهیونیستی مقدمات انتقال کالا از ایلات تا مدیترانه را کلید زده است و در سال 2021، این رژیم و امارات برای انتقال نفت این کشور به مقصد اروپا از طریق خط لوله «ایلات-اشکلون» توافق کردند و در حال حاضر، امارت محموله‌های نفتی خود را از این مسیر به اروپا انتقال می‌دهد.
تحقیقاتی که ماه گذشته توسط روزنامه هاآرتص منتشر شد، نشان داد که تعداد نفتکشهای عازم بندر ایلات طی دو سال گذشته و پس از اجرای توافقنامه امارات و اسرائیل، پنج برابر شده است.
همچنین به گفته رسانه‌های عبری، رژیم صهیونیستی علاوه بر انتقال نفت امارات به اروپا، از این طریق می‌تواند نفت مورد نیاز خود را نیز تامین کند. از اینرو، اگر سایر کشورهای عربی از جمله قطر و عربستان هم بخواهند از خطوط ریلی سرزمینهای اشغالی برای انتقال محموله‌های نفتی خود به مقصد اروپا استفاده کنند، مسیر سازش با تل‌آویو هموار خواهد شد و این مسئله دولت نتانیاهو را ترغیب می‌کند تا زودتر خط آهن ایلات تا اشدود را احداث کند.
در دو سال گذشته هند هم به عنوان یکی از شرکای تجاری رژیم صهیونیستی توافقاتی را با کشورهای عربی خلیج فارس انجام داده است تا بتوانند کریدورهای ریلی و دریایی را توسعه داده و در کوتاه‌ترین زمان و با هزینه کمتری کالاهایشان را به مقصد اروپا انتقال دهند. بنابراین، صهیونیستها با جلب توجه یکی از قدرت‌های اقتصادی نوظهور جهان در شرق آسیا عملاً تمایل اعراب برای مشارکت در این خط ترانزیتی را تقویت می‌کنند.
اسرائیل انتقال کالاها از ایلات تا اشدود را به عنوان پلی زمینی در تقویت جایگاه بین‌المللی خود به ویژه با قدرت‌های بزرگ اقتصادی به‌ویژه چین در نظر می‌گیرد، چرا که اگر کشورهای قدرتمندی مانند چین و هند از این مسیر استفاده کنند، این خط نقش مهمی در تجارت بین‌المللی ایفا خواهد کرد. علاوه بر این، درآمدهای زیادی هم از این طریق به خزانه تل‌آویو سرازیر خواهد شد و به گفته روزنامه گلوبز، این پروژه محیط گردشگری ایلات را هم بهبود می‌بخشد، زیرا به ورود دو میلیون گردشگر به این شهر کمک می‌کند. از اینرو، تل‌آویو می‌تواند بخشی از مشکلات اقتصادی خود را که در یکسال گذشته به دلیل خروج سرمایه‌های خارجی به وجود آمده، جبران کند.
دور زدن کانال سوئز و فشردن گلوگاه اقتصادی مصر
هر چند طرح جدید دولت نتانیاهو با هدف ارتقای روابط با کشورهای عربی انجام می‌شود، اما این پروژه در اصل کانال سوئز را که برای چندین دهه پل ارتباطی دریای سرخ و مدیترانه بود دور می‌زند، و شاهرگ حیاتی اقتصاد مصر از بین خواهد رفت. نتانیاهو در سال 2013 در سخنانی در توجیه ساخت این خط آهن، گفته بود که دور زدن کانال سوئز یکی از اهداف تصمیم دولت او برای ساخت خط آهن بین تل‌آویو و ایلات است.
برای مصر که بنیه اقتصادی ضعیفی دارد، کانال سوئز به عنوان یکی از شاهراه‌های اقتصادی جهان، درآمدهای زیادی را نصیب این کشور آفریقایی می‌کند. بر اساس آمارهای ارائه شده از سوی اداره کانال سوئز، درآمد مصر از عبور کشتی‌ها از این کانال حدود ۵/۶ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۷ بود که به ۷ میلیارد دلار در سال2021، و به رقم 9.4 میلیارد دلار در سال 2022 رسیده است و برآوردها حاکی است که در سال جاری این درآمدها به 11 میلیارد دلار برسد. همچنین کانال سوئز وزن و جایگاه بین المللی مصر را نیز بالا برده و از این نظر کاهش اهمیت سوئز در تجارت بین المللی برای وجهه مصر نیز مصیبت‌بار خواهد بود.
با این احتساب، اگر پروژه ریلی رژیم صهیونیستی محقق شود و کشورها از این مسیر برای انتقال کالاهایشان به اروپا استفاده کنند، مصر از این بابت متضرر خواهد شد و این مسئله چالش جدی در روابط قاهره و تل‌آویو ایجاد خواهد کرد. باتوجه به طرحهای جاه طلبانه دولت نتانیاهو، هدف نهان تل‌آویو برای انتقال جزایر استراتژیک «تیران و صنافیر» از سوی مصر به عربستان سعودی بیش از پیش آشکار می‌شود. این جزایر که در ورودی «خلیج عقبه» قرار دارند، اگر از کنترل مصر خارج شود و مدیریت آن به عربستان سپرده شود، صهیونیستها بهتر می‌توانند برنامه‌های خود را به پیش ببرند.
زیرا در زمانی که تل‌آویو قصد دارد روند انتقال کالاها را از خط آهن خود انجام دهد، شاید مصر برای عبور و مرور کشتی‌ها در این تنگه‌ها مزاحمتی ایجاد کند و لذا دولت نتانیاهو قصد دارد تا این جزایر را از دست مصر خارج کند تا پروژه خود را به راحتی اجرایی کند.
کانال سوئز دریای مدیترانه را به دریای سرخ متصل کرده و حدود 193 کیلومتر طول دارد. این کانال در سال 1869 احداث شده و در غرب صحرای سینا و شمال شرق مصر قرار گرفته است. ساخت این کانال باعث شده تا کشتی‌ها دیگر برای سفر از آسیا به اروپا و آمریکا مجبور نباشند قاره آفریقا را دور بزنند. در حال حاضر، 12 درصد کل تجارت جهان از کانال سوئز انجام می‌شود و پس از اهرام مصر، اصلی‌ترین منبع تأمین درآمد ارزی مصر به شمار می‌رود.
باتوجه به اینکه عرض کانال سوئز کوتاه است و تنها 313 متر پهنا دارد، لذا عبور کشتی‌های غول پیکر از آن به دشواری انجام می‌شود و تاکنون چندین بار به دلیل به گل نشستن کشتی‌های باری، مسدود شده است.
آخرین بار در مارس 2021 بود که یک کشتی غول پیکر تجاری به طول 400 متر در کانال سوئز به گل نشست و به مدت یک هفته عبور و مرور در این پهنه دریایی را متوقف کرد و این نگرانی را برای کشورها به وجود آورد که در صورت تکرار چنین وقایعی روند تجارت دریایی مختل خواهد شد. از اینرو، کانال اسرائیلی هرگز شبیه به کانال سوئز احداث نخواهد شد که یک روز مسیر حرکت کشتی‌ها از دریای سرخ به دریای مدیترانه باشد و روز بعدی برعکس. در واقع اسرائیل دو کانال مستقل حفاری خواهد کرد که یکی از دریای سرخ به سمت دریای مدیترانه بوده و دیگری برعکس و به این ترتیب هیچ کشتی معطل نخواهد شد، در حالی که عبور و مرور کشتی‌ها در کانال سوئز دو هفته طول می‌کشد. به همین خاطر، تل‌آویو سعی دارد با پروژه ریلی خود به کشورهای دیگر این پیام را بدهد که خطوط آهن آن بهترین گزینه در دسترس است که بتوانند بدون هیچگونه مانعی کالاهایشان را از دریای سرخ به مدیترانه و پس از آن به اروپا انتقال دهند.
