الوقت- نوع رفتار سعودیها نسبت به مقوله عادیسازی روابط با رژیم صهیونیستی، همانند ماهی است که به دور طعمه قلاب ماهیگیری میچرخد اما هنوز از بلعیدن آن واهمه دارد و صهیونیستها نیز در نقش صیادی عمل میکنند که سعی دارد با اغواگری ریاض را ترغیب به بلعیدن طعمه کند به صورتی که بیست سال پس از آنکه عربستان سعودی طرح صلح عربی را برای حل مناقشه فلسطین و صهیونیستها پیشنهاد کرد، بنیامین نتانیاهو نخست وزیر مکلف و محتمل بعدی رژیم اخیراً در مصاحبه ای بی سابقه با شبکه دولتی عربستان سعودی پیشنهاد جدیدی با هدف کشاندن ریاض به عرصه عادیسازی روی میز گذاشت.
نتانیاهو، روز پنجشنبه گذشته در گفتگو با العربیه اعلام کرد که قصد دارد یک ابتکار جدید برای آنچه صلح با سعودیها خواند، ارائه کند که در نهایت منجر به راهحلی برای مسئله فلسطین شود.
بازسازی جو عادیسازی
نتانیاهو که با کسب پیروزی بیسابقه در انتخابات کنست هم یک دوره دیگر پست نخستوزیری را برای خود تضمین کرده و از مهلکه پیگیری قضایی فساد رهایی یافته است عملاً تندروترین و راستگراترین کابینه دو دهه اخیر رژیم را تشکیل خواهد داد. کابینهای که سیاستهای تندروانه و ضدفلسطینی اعضای مطرحی همانند بن گویر، اسموتریج و آریه درعی و … چشم انداز پیش روی تحولات فلسطین را بیش از پیش تنشآمیز نشان میدهد.
حال با توجه به این واقعیت که انتظارات از آینده نزدیک بر بیشتر شدن بحران در سرزمینهای اشغالی تأکید دارد و در نتیجه کاهش شانس مذاکره و سازش و عادیسازی، تلاش نتانیاهو برای معکوس نشان دادن این روند، مسألهای قابل تأمل است.
نکته حائز اهمیت برای تشخیص ماهیت پیشنهاد نتانیاهو، که جزئیاتی از آن را بیان نکرد، در این کلام او نهفته است که گفت: «من معتقدم که صلح با عربستان سعودی دو هدف را دنبال میکند، زیرا هم یک جهش کوانتومی برای صلح همه جانبه بین اسرائیل و جهان عرب خواهد بود و هم منطقه ما را به شیوه های غیرقابل تصوری تغییر خواهد داد».
با وجود آنکه از سالها پیش از توافق عادیسازی سال 2020 میان رژیم صهیونیستی و امارات و بحرین، روابط پشت پرده و غیررسمی میان شیخنشینان خلیج فارس و صهیونیستها بر همه آشکار شده بود، اما با این حال نتانیاهو در عرصه داخلی سرزمینهای اشغالی همواره خود را معمار پرونده عادیسازی میداند و این در حالی است که قطار عادیسازی مدتهاست که نه تنها حرکتی رو به جلو نداشته است بلکه با تشدید بحران در کرانه باختری و اثبات دیدگاه بسیار منفی افکار عمومی جهان اسلام به رژیم صهیونیستی در جریان برگزاری مسابقات جام جهانی فوتبال در قطر، دستاوردهای گذشته نیز در معرض نابودی قرار دارند. بنابراین به نظر میرسد اولین و مهمترین هدف نتانیاهو استفاده از فضای تبلیغاتی و رسانهای گرایش ریاض به رهبری محمد بن سلمان به سمت عادیسازی و عقب نشستن از طرح صلح عربی، که حداقلی ترین خواستههای ملت فلسطین و افکار عمومی امت اسلام را پوشش میدهد؛ برای تغییر جو مسمومی است که علیه حامیان عادیسازی ایجاد شده است.
در این راستا محمود الحلمی، نویسنده و پژوهشگر سیاسی، معتقد است «نتانیاهو به خوبی میداند که بدون امضای عربستان سعودی توافق عادیسازی با اسرائیل، این توافق موفق نخواهد شد و به جهان اسلام نفوذ نخواهد کرد». لذا طبیعتاً نتانیاهو از این مهم آگاه است که اگر موفق شود عربستان سعودی، که مبدا اسلام و ادعای رهبری جهان عرب را یدک میکشد، را نیز به جرگه توافق عادیسازی بکشاند هم پیروزی سیاسی بزرگی در عرصه داخلی به دست آورده است و هم رکود بازار عادیسازی را میشکند.
جا انداختن تصویر عبور از طرح صلح عربی
برای سالهای متمادی و حتی در دورانی که ریاض با اقداماتی نظیر باز کردن اسمان خود بر روی هواپیماهای مسافری رژیم و سکوت در برابر جنایات رژیم در کرانه باختری موضع همدلانه خود با عادیسازی را نشان داده است، در بیان رسمی مقامات سعودی درباره کلید نهایی حل مسأله فلسطین و ایجاد روبط دیپلماتیک با تلآویو، این طرح صلح عربی سال 2002 ملک عبدالله بوده که به عنوان تنها راه حل و سیاست رسمی عربستان سعودی اعلام شده است.
از جمله مهمترین مفاد این توافق که صهیونیستها هرگز اجازه عملی شدن آن را ندادهاند مسأله بازگشت آوارگان فلسطینی و تأسیس کشور مستقل فلسطین در سرزمینهای اشغالی سال 1967 با پایتختی بیت المقدس شرقی میباشد.
این در حالی است که صهیونیستها در عمل ثابت کردهاند به چیزی کمتر از تصرف تمامی سرزمینهای فلسطینی، اخراج و کوچ اجباری فلسطینیان از وطنشان و از بین بردن ماهیت عربی و اسلامی فلسطین راضی نمیشوند. حتی نتانیاهو در مصاحبه اخیر خود با العربیه به طور تلویحی منتقضی شدن تاریخ اعتبار طرح صلح عربی و عبور از آن را اعلام کرد تا نشان دهد از نظر صهیونیستها عادیسازی اتوبانی یک طرفه برای تغییر نقشه امنیتی منطقه بر اساس تهدیدانگاریهای مشترک از تحولات منطقهای بویژه افزایش قدرت محور مقاومت است و سعودیها مجبور به پذیرش عبور از طرح صلح عربی برای تشکیل ائتلاف منطقهای ادعایی هستند. در واقع تحلیل صهیونیستها آن است که سران سعودی بویژه بن سلمان اصل معامله را پذیرفتهاند و تنها موضوع مبلغ معامله باقی مانده است که ریاض حاضر نیست آن را ارزان انجام دهد.
در واقع نتانیاهو با چنین ابتکاری عملاً عربستان را از جایگاهی که در موضوع فلسطین و جهان عرب برای خود تعریف کرده است تا حد کشور کوچک و بیتأثیری همانند بحرین تنزل میدهد. حال باید دید آیا سعودیها طعمه نه چندان دندانگیر نتانیاهو را خواهند بلعید یا خیر؟