در مذاکراتی که طی هفتههای گذشته بین دو هیئت عراقی و سعودی صورت گرفت، مقرر شد تا عربستان برق مورد نیاز عراق را از رهگذر شبکه سراسری کشورهای حوزه خلیجفارس تامین کند و طی 5 سال آینده بیش از 30 میلیارد دلار در حوزه انرژی فسیلی و پتروشیمی در عراق سرمایهگذاری کند.
همچنین قرار است شرکت نفت توتال فرانسه نیز با قراردادی بالغ بر 27 میلیارد دلار در حوزه حفاری نفت و گاز در مناطق جنوبی عراق سرمایهگذاری کند که این بزرگترین قرارداد نفتی عراق با یک شرکت خارجی است.
طرح آمریکا در غرب آسیا این است که ایران را از حوزه تجارت انرژی در میان کشورهای محور مقاومت مانند سوریه، عراق و لبنان محروم کند؛ چنانکه در لبنان قرار است رژیم صهیونیستی، اردن و مصر، گاز و برق این کشور را از طریق سوریه تامین کنند.
به موجب این طرح قرار است یک مجموعه مشترک عربی-اسرائیلی در غرب آسیا برای دور کردن ایران از بازار انرژی منطقهای تشکیل شود تا بهصورت مشارکتی و با سرمایهگذاری کشورهای عرب حوزه خلیجفارس، انرژی برخی کشورهای عرب همسو با ایران را تامین کنند.
با این اقدام آنها به زعم خود میخواهند هم ایران را از صادرات انرژی محروم و هم نفوذ این کشور را در منطقه کاهش دهند. ایران در طول سالهای اخیر تامینکننده گاز و برق عراق تلقی میشد و طی این مدت حجم بدهیهای عراق به ایران بابت صادرات گاز و برق به 7 میلیارد دلار بالغ شده، اما ظاهرا تحریمها بهانهای برای خودداری دولت عراق از پرداخت دیون خود به ایران شده است.
تلاشهای مشترک آمریکا، عربستان و امارات این است تا به بهانه تامین انرژی مورد نیاز عراق به تدریج نفوذ مادی و معنوی ایران را در این کشور کاهش دهند و عراق را به سمت دایره پانعربیستی بازگردانند.
از آنجایی که عراق در کشاکش بین دو دایره اعتقادی و قومیتی قرار دارد، لذا آمریکا و برخی کشورهای عرب حوزه خلیجفارس تلاش دارند تا از رهگذر تغییر شاکله پارلمان و دولت، این کشور را از دایره نفوذ اعتقادی دور سازند و نفوذ معنوی ایران به تدریج در عراق کاهش یابد.
متاسفانه گرایش به سمت دایره پانعربیستی در میان جریانهای سیاسی عراق حتی جریانهای شیعه لائیک بسیار زیاد است.
علیرغم اینکه جریانهای شیعه مانند دولت قانون به رهبری نوریالمالکی، الفتح به رهبری هادی العامری، عصائب اهلالحق به رهبری قیس الخزعلی و الحشدالشعبی به رهبری فالح فیاض تلاش دارند تا در دایره اعتقادی باقی بمانند، اما کاهش نفوذ این جریانها در پارلمان به افزایش نفوذ جریانهای شیعه لائیک منجر شده است.
از طرف دیگر تلاش مقتدا صدر، رهبر جریان سائرون به دلیل برخورداری اکثریت کرسیهای پارلمانی میتواند موجب شکلگیری یک دولت نزدیک به عربستان، امارات و آمریکا شود.
علاوهبراین، نوعی توافق برای تقسیمبندی میان آمریکا، عربستان و امارات با فرانسه در خصوص تسلط بر منابع طبیعی نفت و گاز عراق وجود دارد؛ زیرا سرمایهگذاری عربستان عمدتا در مناطق سنینشین غرب عراق است در حالی که سرمایهگذاری شرکت بزرگ نفتی توتال فرانسه در جنوب عراق صورت خواهد گرفت.
مقتدا صدر، رهبر جریان سائرون که 73 کرسی پارلمانی را در انتخابات اخیر بدست آورده قصد دارد تا با تکیه بر کمک کشورهای عرب حوزه خلیجفارس بار دیگر مصطفی الکاظمی را برای تشکیل یک کابینه معرفی کند. دیدگاه مصطفی الکاظمی به دیدگاه آمریکا و عربستان و کشورهای عربی نزدیک است و تلاش دارد تا با نزدیک شدن به جریان السائرون مقتدا صدر در پست نخست وزیری باقی بماند.
اکنون شرایط در عراق پیچیده شده و جریانهای شیعه موسوم به هیئت هماهنگی جریانهای شیعه با مقتدا صدر بهشدت بر سر انتخاب نخستوزیر و رئیسجمهوری دچار اختلاف شدهاند و این مسئله تشکیل یک دولت وحدت ملی را با مشکل مواجه ساخته است./ حسن هانیزاده-کارشناس مسائل خاورمیانه